Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Stefan Żeromski, jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy, w powieści „Przedwiośnie” przedstawia losy Cezarego Baryki, młodego rewolucjonisty, który po latach emigracji powraca do Polski, marząc o kraju pełnym „szklanych domów”.
Utwór ten stanowi ważny głos w dyskusji o kształcie odradzającej się Polski i jest lekturą obowiązkową dla maturzystów, nie tylko z uwagi na pytania jawne matura 2025, ale i cały egzamin.
Geneza powieści
„Przedwiośnie” powstało w kontekście społeczno-politycznym pierwszych lat niepodległości Polski po okresie zaborów. Żeromski pragnął ukazać obraz najważniejszych sił politycznych, warstw społecznych oraz zagrożeń i wyzwań stojących przed młodym państwem. Tytuł "Przedwiośnie" symbolizuje okres przejściowy – mimo panujących jeszcze trudności, pojawiają się pierwsze oznaki odrodzenia.
Miejsca akcji
Akcja „Przedwiośnia” rozgrywa się w latach 1914–1921, obejmując takie miejsca jak Baku w carskiej Rosji, Warszawa, Nawłoć i Chłodek. Te lokalizacje odzwierciedlają różnorodność doświadczeń bohatera oraz złożoność sytuacji społeczno-politycznej tamtego okresu.
Problematyka polityczna
W powieści Żeromski przedstawia dwie koncepcje zmian politycznych. Szymon Gajowiec opowiada się za stopniowymi reformami opartymi na pracy u podstaw, podczas gdy Antoni Lulek propaguje rewolucję bolszewicką jako sposób na poprawę sytuacji robotników. Dylemat ten odzwierciedla ówczesne napięcia ideologiczne w Polsce.
Sprawdź też: Przedwiośnie — streszczenie szczegółowe
Postać Cezarego Baryki
Cezary Baryka to główny bohater powieści, którego losy śledzimy od młodości w Baku, przez udział w rewolucji, aż po powrót do Polski i poszukiwanie własnej tożsamości narodowej. Dzięki pomocy Szymona Gajowca rozpoczyna studia medyczne w Warszawie, które przerywa z powodu wojny polsko-bolszewickiej. Po wojnie wyjeżdża do Nawłoci, gdzie poznaje Laurę i wdaje się w romans, a następnie wraca do Warszawy.
Symbolika szklanych domów
Ojciec Cezarego, tęskniąc za ojczyzną, opowiada synowi o Polsce jako kraju „szklanych domów” – symbolu nowoczesności i dobrobytu. Te idealistyczne wizje kontrastują z rzeczywistością, którą Cezary zastaje po powrocie do kraju, gdzie spotyka się z biedą i rozczarowaniem.
Obraz życia ziemiaństwa w Nawłoci
Pobyt Cezarego w Nawłoci ukazuje życie zamożnych ziemian jako pełne luksusu, ale jednocześnie pozbawione głębszego sensu. Bohater dostrzega ich wykształcenie i znajomość zasad savoir-vivre, jednak zauważa również nudę i bezczynność, które dominują w ich codzienności.
„Przedwiośnie” to powieść, która nie tylko ukazuje losy jednostki w burzliwych czasach, ale także stawia pytania o przyszłość odradzającego się państwa. Dzięki swojej głębokiej analizie społeczno-politycznej i uniwersalnym tematom, pozostaje aktualna i inspirująca dla kolejnych pokoleń czytelników.
