Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Co roku maturzyści przygotowują się do egzaminu z języka polskiego, opierając się na utworach najbardziej klasycznych twórców literatury. Ale czy na pewno dobrze ich znasz? Oto zestawienie autorów, którzy niemal zawsze pojawiają się w arkuszach maturalnych – od Mickiewicza po Mrożka. Dowiedz się, co warto o nich wiedzieć nie tylko jako o pisarzach, ale też jako ludziach z barwną i często zaskakującą biografią.
Wielu z omawianych pisarzy to stali bywalcy tematów maturalnych – ich dzieła są nie tylko ponadczasowe, ale też regularnie pojawiają się w pytaniach jawnych na maturę ustną 2025 ogłaszanych przez CKE.
Znajomość twórczości takich autorów jak Mickiewicz, Prus, Kochanowski, czy Gombrowicz to niemal obowiązek każdego maturzysty. Warto jednak spojrzeć na nich nie tylko przez pryzmat szkolnych lektur, ale także jako fascynujących ludzi z niezwykłymi historiami życiowymi. Taka wiedza może pomóc nie tylko na egzaminie, ale i sprawić, że literatura stanie się nieco bliższa i ciekawsza.
Stanisław Wyspiański to postać niezwykle wszechstronna – dramatopisarz, poeta, malarz, a także projektant mebli. Urodził się 15 stycznia 1869 roku w Krakowie, gdzie również zmarł 28 listopada 1907 roku. Tworzył w epoce Młodej Polski i bywa nazywany czwartym wieszczem polskim.
Jego najsłynniejsze dzieła to obrazy „Chochoły”, „Macierzyństwo” oraz „Autoportret”. Najbardziej znany jest jednak jako autor dramatu „Wesele”, którego akcja toczy się w podkrakowskiej wsi Bronowice, w dworku Włodzimierza Tetmajera, nazwanym później Rydlówką. Utwór opowiada o weselu poety Lucjana Rydla i chłopki Jadwigi Mikołajczykówny.
Jan Kochanowski, urodzony w 1530 roku w Sycynie, zmarł w 1584 roku w Lublinie, był poetą, tłumaczem i dramaturgiem epoki renesansu. Kształcił się w Akademii Krakowskiej, Padwie oraz Królewcu. Pełnił funkcję sekretarza na dworze królewskim Zygmunta Augusta.
Po śmierci króla został zwolennikiem Henryka Walezego, jednak po jego ucieczce z Polski wycofał się z życia dworskiego. Przyjął niższe święcenia kapłańskie i uzyskał miano proboszcza, ale porzucił te tytuły dla Doroty Podlodowskiej, z którą osiedlił się w Czarnolesie. Do jego najważniejszych dzieł należą „Pieśni”, „Fraszki”, „Treny”, „Psałterz Dawidów”, „Odprawa posłów greckich”, „Zuzanna”, „Zgoda”, „Szachy” oraz „Satyr albo dziki mąż”.
Adam Mickiewicz, urodzony 24 grudnia 1798 roku w Zaosiu koło Nowogródka, zmarł 26 listopada 1855 roku, jest jednym z najwybitniejszych twórców polskiego romantyzmu. Był poetą, wizjonerem, publicystą i działaczem politycznym. Jego najbardziej znane dzieła to epopeja narodowa „Pan Tadeusz”, zbiory poezji „Ballady i romanse”, „Sonety krymskie”, poemat „Konrad Wallenrod” oraz dramat „Dziady”.
W 1815 roku rozpoczął studia w Wilnie, a w latach 1819–1823 pracował w Kownie, gdzie dołączył do stowarzyszenia Filomatów i Filaretów. W tym okresie powstały jego pierwsze utwory poetyckie, takie jak „Oda do młodości” czy „Pieśń filaretów”. W 1823 roku został zesłany do Rosji, gdzie napisał „Sonety krymskie” oraz „Konrada Wallenroda”. W 1832 roku powstały „Dziady cz. III”, po czym Mickiewicz wyjechał do Paryża, gdzie pozostał aż do śmierci, nie powracając już do Polski.
Bolesław Prus, urodzony w 1847 roku w Hrubieszowie, zmarł w 1912 roku w Warszawie, był pisarzem i publicystą. Wcześnie osierocony przez rodziców, wychowywał się u krewnych. Był zwolennikiem pozytywistycznej pracy u podstaw, dążąc do budowania postępu cywilizacyjnego i podnoszenia wykształcenia obywateli. Na trzecim roku przerwał studia na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Szkoły Głównej w Warszawie i zarabiał jako guwerner oraz korepetytor. Jego najbardziej znane dzieła to powieści „Lalka”, „Faraon” oraz „Emancypantki”.
Witold Gombrowicz, urodzony w 1904 roku w Małoszycach, zmarł w 1969 roku w Vence we Francji, był pisarzem i dramaturgiem. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie filozofię w Paryżu. W 1939 roku, przebywając w Argentynie, zdecydował się nie wracać do Polski z powodu wybuchu II wojny światowej. W 1963 roku przeniósł się do Francji. Jego twórczość charakteryzuje się groteską i ironią, a do najważniejszych dzieł należą powieści „Ferdydurke”, „Trans-Atlantyk” oraz dramat „Iwona, księżniczka Burgunda”.
Sławomir Mrożek, urodzony 29 czerwca 1930 roku w Borzęcinie, zmarł 15 sierpnia 2013 roku w Nicei, był znanym dramaturgiem, prozaikiem i rysownikiem, którego twórczość cechuje groteska, absurd i satyra. Początkowo związany był z prasą jako rysownik i felietonista, jednak największą sławę przyniosły mu utwory dramatyczne.
W 1963 roku zdecydował się opuścić Polskę i przez wiele lat mieszkał we Włoszech, Francji i Meksyku. Do kraju wrócił dopiero po upadku komunizmu. W jego twórczości często pojawiają się motywy zniewolenia jednostki przez system, schematyzmu myślenia oraz absurdów życia codziennego. Najbardziej znane dzieła Mrożka to dramaty „Tango”, „Emigranci”, „Policja” oraz zbiory opowiadań, takie jak „Słoń”. Jego sztuki, mimo specyfiki języka i formy, zyskały uznanie nie tylko w Polsce, lecz również na scenach zagranicznych.
