Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Nie wszyscy Prasłowianie opuścili swe pierwotne siedziby. Należeli do nich także przodkowie plemion polskich. Trudno jest dokładnie określić liczbę plemion, ich nazwy i obszar, jaki zamieszkiwały.
Do najważniejszych z nich należały następujące plemiona:
W 2 połowie IX wieku na ziemiach polskich powstały dwa państewka plemienne: państwo Wiślan i państwo Polan. Państwo Wiślan wkrótce upadło wskutek najazdu Morawian, a następnie Czechów. Przetrwało silne państwo Polan, które nienarażone na ataki z zewnątrz, rozpoczęło podbijanie sąsiednich, słabszych plemion. Za twórców państwa polskiego uważa się przodków Mieszka I: Siemowita, Leszka (Lestka) i Siemomysła, który już prawdopodobnie przejął władzę nad całym terytorium państwa Polan. Od nazwy Polan wywodzi się nazwa naszego kraju - Polska.
Centralnym ośrodkiem państwa Polan było Gniezno. Była to w VIII i IX wieku silnie obwarowana osada, której ludność utrzymywała ożywione kontakty handlowe. Tędy bowiem przebiegał szlak solny, który kontrolował książę gnieźnieński. Był to potężny atut gospodarczy. Dochody z tego źródła umożliwiały prowadzenie podbojów.
Mieszko I (ok. 960-992) był pierwszym historycznym władcą Polski z dynastii Piastów. Dokończył zapoczątkowanego przez jego przodków dzieła zjednoczenia plemion w jedno państwo polskie. Stolicą państwa uczynił Gniezno. W 966 roku przyjął wraz z całym dworem i członkami drużyny chrzest od Czechów. Sojusz z Czechami umocniony został małżeństwem Mieszka z córką księcia czeskiego Bolesława I - Dobrawą.
Mieszko I przez cały okres swego panowania dążył do zapewnienia bezpieczeństwa i niezależności państwa polskiego narażonego na ataki niemieckie. W 972 roku margrabia niemiecki Hodo napadł na ziemie polskie (zaniepokojony sukcesami władcy polskiego na PomorzuZachodnim), został jednak w bitwie pod Cedynią rozgromiony przez wojska polskie.
Z innymi sąsiadami stosunki nie zawsze układały się dobrze. Sojusz polsko-czeski rozpadł się po śmierci Dobrawy. Doszło wtedy do wojny pomiędzy obu państwami - o Śląsk, z której zwycięsko wyszedł Mieszko, przyłączając do Polski Śląsk i ziemię Wiślan (Małopolskę). Zajęcie bogatego Pomorza, Śląska i Małopolski oznaczało zakończenie procesu budowy terytorialnej państwa polskiego.
Pod koniec panowania Mieszko podjął jeszcze jedną ważną decyzję polityczną, świadczącą o jego dążeniu do uniezależnienia się od cesarstwa. Wydał dokument Dagome iudex, w którym oddawał swój kraj pod opiekę papieża. Treść tego dokumentu pozwala określić terytorium państwa u schyłku X wieku. Kraj Mieszka przypominał kształtem dzisiejszą Polskę.
Czy wiesz, że...
W 968 roku utworzono pierwsze na ziemiach polskich biskupstwo misyjne w Poznaniu, podległe bezpośrednio papieżowi. Pierwszym biskupem został Jordan. W czasach Mieszka I zaczęto w Polsce bić pierwsze monety. Były to tzw. denary z umieszczonym na nich imieniem Mieszka (Misico).
Najważniejsze informacje:
Państwo polskie: początek dało mu plemię Polan (od nich wywodzi się nazwa państwa), pierwszym historycznym władcą Polski był Mieszko I z dynastii Piastów (ok. 960-992).
Granice państwa: na północy od Morza Bałtyckiego, na wschodzie granica z Prusami i Rusią, na południe do Krakowa i Odry, w dół rzeki do morza. Stolicą państwa było Gniezno.
Chrzest Polski: 966 rok, Mieszko przyjął chrzest od Czechów, ożenił się z córką księcia czeskiego Bolesława, Dobrawą. Chrzest wzmocnił pozycję Polski na arenie międzynarodowej i ułatwił dostęp do kultury zachodnioeuropejskiej.
Pod koniec X wieku obszar państwa polskiego wynosił 250 tysięcy km2. Na obszarze tym zamieszkiwało blisko milion ludzi. Zaludnieniebyło nierównomierne, skupiało się głównie wokół większych grodów. Na czele państwa stał książę.
Zakres jego władzy był bardzo szeroki. Kierował on polityką zagraniczną, zawierał sojusze, organizował wyprawy wojenne, dowodził wojskiem. Książę stanowił prawo i był najwyższym sędzią. Od jego wyroków już nie było odwołania. Całe państwo uważał za swoją własność, a jego mieszkańców za swoich poddanych. Od ludności poddanej pobierał daniny i wymagał posług. Dwór był ośrodkiem życia państwowego. Przebywali na nim zawsze najbliżsi doradcy i najważniejsi urzędnicy dworscy. Władca podejmował najważniejsze decyzje sam, ale wiele spraw załatwiano na zgromadzeniach zwanych wiecami, w których początkowo uczestniczyli wszyscy wolni, a w późniejszych czasach najwyżsi urzędnicy (m.in. wojewoda, kasztelanowie) oraz ich krewni. Władca nie miał stałej stolicy, wraz ze swoim dworem i drużyną jeździł po całym kraju, zatrzymując się w grodach.
Podstawą organizacji terytorialnej były grody, zarządzane przez kasztelana. (Nie w każdym grodzie rządził kasztelan - kasztelanów nie miały małe grody pograniczne.) Terytorium należące do grodu nazywano kasztelanią. Zakres władzy kasztelana był dość duży. Był on przedstawicielem księcia; dowodził załogą grodu, sprawował sądy, zbierał daniny od poddanych.
Grody pełniły ważną rolę obronną. W czasie wojny znajdowała w nich schronienie okoliczna ludność, mieszkająca na podgrodziu.
Siłą zbrojną księcia była drużyna. Stanowili ją dobrze zaprawieni w walce woje: piesi i konni, gotowi na każde wezwanie władcy. Początkowo drużynnicy wraz z rodzinami pozostawali na utrzymaniu księcia, potem czasami książę za zasługi w walce nadawał im ziemię.
Zdecydowaną większość społeczeństwa stanowili wolni chłopi, czyli kmiecie, uprawiający własną ziemię. Obok nich istniała ludność niewolna. Byli to jeńcy wojenni, których osiedlano w dobrach książęcych, lub niewolnicy kupowani na targu (zatrudnieni jako służba). Do dziś zachowały się nazwy miejscowości, w których osadzano obcych jeńców, np. Prusy, Węgrzce.
Możni stanowili nieliczną grupę, wywodzili się najczęściej z dawnej starszyzny plemiennej. Z czasem ta grupa znacznie się powiększyła wzwiązku z nadawaniem im ziemi przez księcia - za zasługi i wierną służbę.
Najwięcej ludzi mieszkało na wsi i trudniło się rolnictwem, hodowlą, rybołówstwem. Większość potrzeb (odzież, niezbędne w gospodarstwie narzędzia itp.) zaspokajano we własnym zakresie. Gospodarstwa były więc najczęściej samowystarczalne.
Funkcje grodów:
Książę rządził przy pomocy urzędników:
Cała ludność zobowiązana była do składania danin, które płacono w zbożu (po mierze owsa, żyta, pszenicy od gospodarstwa) oraz posługi, czyli: goszczenia monarchy wraz z dworem, użyczania wołów lub koni do przewożenia łatwo psujących się produktów (upolowanej zwierzyny). Ludność zobowiązana była do budowy i naprawy grodu oraz do służby (służba wartownicza w grodach pogranicznych). Cała ludność miała obowiązek udziału w pospolitym ruszeniu w czasie wojny.
Ludność niewolna mieszkała wokół grodów i była zobowiązana do ściśle określonych usług. Usługi te dały początek nazwom miejscowości: Grotniki - wyrabiano groty do strzał, Jadowniki - zatruwano strzały.
Najważniejsze informacje
Ustrój państwa polskiego: monarchia, na czele państwa książę (potem król). Kraj podzielony na prowincje (ziemie), w których najważniejszą rolę pełniły grody, zarządzali nimi kasztelanowie. Siłę zbrojną księcia stanowiła drużyna.
Warstwy społeczne: możni (wywodzący się ze starszyzny plemiennej), wolni chłopi (większość społeczeństwa, uprawiali własną ziemię), ludność niewolna (wśród nich jeńcy wojenni).
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.