Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Związkami chemicznymi nazywamy połączenie najmniej dwóch pierwiastków w określonym stosunku ilościowym. Człowiek i zwierzęta pobierają ze środowiska związki chemiczne zawarte głównie w pokarmach.
Związki chemiczne dzielimy na:
| nieorganiczne | organiczne |
|---|---|
| woda, sole mineralne: chlorek sodu naCl, węglan wapnia CaCO3, tlenek krzemu SiO2 | cukrowce, tłuszczowce, białka, witaminy, kwasy nukleinowe |
Woda
- jest nieodzownym składnikiem każdej komórki, w której zachodzi szereg procesów chemicznych;
- jest dobrym rozpuszczalnikiem wielu substancji;
- zabezpiecza organizm przed przegrzaniem się, umożliwia termoregulację;
- umożliwia transport wielu związków chemicznych między komórkami.
Sole mineralne: w ich skład wchodzi wiele pierwiastków zaliczanych do makroskładników i mikroskładników, np.:
- węglan wapnia - składnik muszli mięczaków i kości kręgowców;
- chlorek sodu - składnik płynów ustrojowych;
- tlenek krzemu - tworzy szkieleciki pierwotniaków, okrzemek, wchodzi w skład ścian komórkowych u skrzypów.
Cukrowce: są złożone z węgla, wodoru i tlenu. Służą jako materiał energetyczny i budulcowy. Ze względu na budowę dzielimy je na:
| cukry proste: | dwucukry: | wielocukry: |
|---|---|---|
| glukoza: jest wytwarzana w procesie fotosyntezy, bardzo dobrze przyswajalna przez organizmy zwierzęce | sacharoza: otrzymywana z trzciny cukrowej i buraków cukrowych |
|
Tłuszczowce: są zbudowane z węgla, wodoru i tlenu, nie rozpuszczają się w wodzie. Służą, jako:
- materiał energetyczny: w wyniku spalania tłuszczów uzyskuje się energię potrzebną do pracy komórek;
- materiał budulcowy: wchodzą w skład błon komórkowych;
- materiał zapasowy u roślin i zwierząt.
Ponadto tłuszczowce:
- ochraniają rośliny przed utratą wody, np.: woski na liściach;
- stanowią warstwę termoizolacyjną (chroniącą przed utratą ciepła) u zwierząt;
- ochraniają niektóre narządy wewnętrzne, np.: nerki przed urazami mechanicznymi.
Białka: są zbudowane z około 20 aminokwasów, a te z kolei z takich pierwiastków, jak: węgiel, wodór, tlen, azot, siarka. Białka stanowią podstawowy materiał budulcowy organizmów, jeżeli występują w nadmiarze, mogą być wykorzystywane jako źródło energii.
Złożonymi białkami są enzymy regulujące procesy w komórkach oraz niektóre hormony np.: insulina. Białka są też magazynowane w roślinach i stanowią materiał zapasowy, np.: u pszenicy.
Witaminy: są potrzebne w organizmie do kierowania procesami zachodzącymi w komórkach.
Kwasy nukleinowe: kierują wytwarzaniem białek w komórkach. Są też nośnikami cech dziedzicznych przekazywanych potomstwu.
Zapamiętaj!
W skład budowy organizmów wchodzą takie związki chemiczne jak: białka, cukrowce, tłuszczowce, kwasy nukleinowe, woda. Podstawowymi pierwiastkami budującymi te związki są: węgiel, wodór, tlen, azot, fosfor, siarka.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.