Świat organizmów żywych jest złożony z bardzo dużej ilości gatunków roślin i zwierząt. Każdy gatunek różni się od drugiego wieloma cechami. Aby dokładnie poznać wszystkie organizmy, należało je opisać i odpowiednio sklasyfikować. Problemem tym zajęła się systematyka.
Zapamiętaj!
Systematyka to dział biologii zajmujący się klasyfikowaniem gatunków roślinnych i zwierzęcych według ich pochodzenia i pokrewieństwa.
Pierwsze próby uporządkowania świata roślinnego i zwierzęcego były podejmowane już w IV w p.n.e. przez Arystotelesa. Dokonał on podziału:
a) roślin - na trzy grupy: drzew, krzewów i ziół;
b) zwierząt - na: kręgowce o krwi czerwonej (krwiste) i bezkręgowce nie mające czerwonej krwi (bezkrwiste).
W XVIII wieku Karol Linneusz, szwedzki przyrodnik, stworzył swój własny system klasyfikacji organizmów, oparty głównie na ich budowie zewnętrznej. Na przykład rośliny kwiatowe zostały usystematyzowane według ilości pręcików i słupków. System ten był sztuczny, gdyż w obrębie jednej grupy znajdowały się organizmy niespokrewnione ze sobą.
Opisując różne gatunki Linneusz nadawał im nazwy w języku łacińskim złożone z dwóch członów. Pierwszy człon nazwy, pisany dużą literą, oznaczał rodzaj, drugi natomiast, pisany małą literą, gatunek. To nazewnictwo przyjęło się w biologii i obowiązuje do dziś, np.:
| Homo | Sapiens |
| nazwa rodzajowa | nazwa gatunkowa |
Podstawową jednostką systematyczną jest gatunek. Gatunki wykazujące szereg cech wspólnych łączy się w rodzaje, te zaś w rodziny i rzędy.
| w botanice | w zoologii |
|---|---|
| królestwo | królestwo |
| typ | podkrólestwo |
| podtyp | typ |
| gromada | podtyp |
| klasa | gromada |
| rząd | rząd |
| rodzina | rodzina |
| rodzaj | rodzaj |
| gatunek | gatunek |
Przykład przynależności systematycznej gatunku człowiek rozumny - Homo sapiens:
| Typ: | Strunowce |
| Podtyp: | Kręgowce |
| Gromada: | Ssaki |
| Podgromada: | Łożyskowce |
| Rząd: | Naczelne |
| Podrząd: | Małpy wąskonose |
| Nadrodzina | Człekokształtne |
| Rodzina | Człowiekowate |
| Rodzaj: | Człowiek - Homo |
| Gatunek: | Człowiek rozumny - Homo sapiens |
We współczesnej systematyce obowiązuje system naturalny który grupuje organizmy według stopnia podobieństwa w budowie i czynnościach życiowych świadczących o ich pokrewieństwie. Pokrewieństwo między organizmami ustala się na podstawie:
a) badań porównawczych związanych z budową organizmów współczesnych i wymarłych;
b) rozwoju rodowego organizmów;
c) cech budowy wewnętrznej;
d) sposobu rozmnażania i rozwoju;
e) liczby i kształtu chromosomów.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.