Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Cukry są związkami bardzo rozpowszechnionymi w przyrodzie, zwłaszcza w świecie roślin. Wiele owoców zawiera cukier o nazwie fruktoza, winogrona zawierają glukozę, buraki cukrowe - sacharozę.
Cukrami są też skrobia (krochmal) oraz celuloza (błonnik).
Podstawowym składnikiem cukrów jest węgiel, tlen i wodór. Można to stwierdzić, działając na cukier stężonym kwasem siarkowym (VI). Kwas ten, jak pamiętamy, ma własności higroskopijne (chłonie wodę).
Pod wpływem kwasu siarkowego (VI) cukier żółknie, a potem czernieje. Kwas siarkowy (VI) chłonie wodę i pozostaje tylko węgiel - stąd czarny kolor próbki.
Cukry posiadają więc wzór ogólny:
Cn(H2O)m, gdzie
n - liczba atomów węgla
m - liczba atomów tlenu
Jak widać, stosunek atomów wodoru do tlenu jest taki sam jak w wodzie - 2:1.
Z tego względu noszą nazwę węglowodanów lub sacharydów.
Cukry proste to inaczej monosacharydy lub jednocukry.
Glukoza zwana jest też cukrem gronowym. Występuje w owocach, roślinach, miodzie, we krwi. Glukoza powstaje także w procesie fotosyntezy, w roślinach zielonych. Wzór sumaryczny: C6H12O6.
Fruktoza zwana jest też cukrem owocowym. Posiada taki sam wzór sumaryczny jak glukoza czyli C6H12O6. Cukry te są więc izomerami, tzn. mają taki sam wzór sumaryczny, ale różnią się położeniem pierwiastków w cząsteczce (wzorem strukturalnym).
Cukry ulegają w organizmie spalaniu, dostarczając człowiekowi dużej ilości energii.
Zachodzi reakcja:
Współczynniki reakcji zostały uzgodnione zgodnie z zasadą podaną przy alkanach.
Glukozę możemy wykryć przy pomocy reakcji charakterystycznej:
próba Trommera - z wodorotlenkiem miedzi (II) (Cu(OH)2)
Zmiana koloru niebieskiego na ceglasty jest związana ze zmianą wartościowości miedzi II w wodorotlenku miedzi II (kolor niebieski) na miedź I w tlenku miedzi I.
Glukoza spowodowała więc częściową utratę atomów tlenu, obecnego w Cu(OH)2, które przyłączone do glukozy, utworzyły kwas organiczny. Przedstawiona reakcja dowodzi, że glukoza ma własności redukujące (odbiera tlen innej substancji).
Dwucukry (disacharydy) mają wzór sumaryczny C12H22O11. Dwucukrami są sacharoza, maltoza, laktoza. Cukry te również mają taki sam wzór sumaryczny, ale inną budowę wewnętrzną. Są więc izomerami.
Sacharoza to cukier trzcinowy, występuje w trzcinie cukrowej oraz w burakach cukrowych.
Sacharoza dobrze rozpuszcza się w wodzie i jest słodka. Nie posiada własności redukujących. W reakcji z kwasem solnym HCl ulega hydrolizie, czyli rozkładowi pod wpływem wody. Reakcja hydrolizy zachodzi też w organizmie człowieka podczas trawienia. W czasie tej reakcji sacharoza rozkłada się do fruktozy i glukozy. Zachodzi reakcja:
Sacharoza znalazła zastosowanie w przemyśle spożywczym (cukier), w cukiernictwie oraz w przemyśle farmaceutycznym.
Wielocukry (polisacharydy) to np. skrobia, glikogen, celuloza.
Polisacharydy nie rozpuszczają się w wodzie i nie mają słodkiego smaku.
Skrobia to cukier występujący w roślinach. Wytwarzają ją rośliny w procesie asymilacji tlenku węgla (IV) - CO2. Skrobia zostaje odkładana w komórkach jako tzw. materiał zapasowy.
W roślinach zachodzi więc proces:
Jak widać, powstała glukoza pod wpływem enzymów przechodzi w skrobię.
Skrobię można zidentyfikować w reakcji z jodyną, która w obecności skrobi barwi się na ciemnoniebiesko.
Skrobia pod wpływem kwasów (np. tych obecnych w ślinie) ulega hydrolizie (rozkładowi).
Dekstryny są pośrednimi produktami procesu hydrolizy skrobi.
Celuloza (błonnik) występuje we wszystkich roślinach, bowiem zbudowane są z niej ściany komórkowe. Celuloza nadaje im elastyczność i trwałość, chroni przed utratą wody.
Celuloza służy do produkcji papieru, lakierów, tkanin bawełnianych, tworzyw sztucznych i materiałów wybuchowych.
Zapamiętaj!
1. Pożywienie człowieka zawiera: tłuszcze, białka, cukry, wodę oraz substancje mineralne i witaminy.
2. Tłuszcze to estry gliceryny i kwasów tłuszczowych. Gdy kwas tłuszczowy użyty do reakcji jest kwasem nasyconym, to otrzymamy tłuszcz stały, gdy zaś zastosujemy do estryfikacji kwas nienasycony, to otrzymamy tłuszcz płynny - olej.
3. Tłuszcze można odróżnić od innych substancji tłustych w próbie akroleinowej.
4. Cukry (węglowodany) mają wzór ogólny: Cn(H2O)m.
Należą do nich:
Cukrami prostymi są: glukoza, fruktoza, dwusacharydami: sacharoza, maltoza, wielocukrami: celuloza, skrobia.
5. Glukozę można odróżnić od innych cukrów w reakcji z wodorotlenkiem miedzi (II) - Cu(OH)2 (roztwór barwi się na czerwono w obecności glukozy).
6. Obecność skrobi można wykryć w reakcji z jodyną, która w obecności skrobi barwi się na ciemnoniebiesko.
7. Białka (obok węgla i wodoru zawierają jeszcze tlen, azot i inne pierwiastki) stanowią materiał budulcowy tkanek.
8. Zbudowane są z aminokwasów, połączonych w długie łańcuchy.
9. Białka można wykryć w reakcjach: ksantoproteinowej - pod wpływem stężonego kwasu azotowego białko ścina się i żółknie, oraz biuretowej - białko ścina się pod wpływem wodorotlenku miedzi (II).
10. Białka ulegają denaturacji (niszczeniu) pod wpływem kwasów, zasad, wysokich temperatur lub soli metali ciężkich.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.