Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Minerały to związki chemiczne, które powstały w ziemi w sposób naturalny. Od wieków są wydobywane i wykorzystywane przez człowieka. Najważniejsze surowce mineralne wydobywane w Polsce:
- węgiel kamienny - Wyżyna Śląska.
- węgiel brunatny - Bełchatów, Bogatynia.
- rudy miedzi - Legnica, Głogów.
- sól kamienna - Wieliczka, Kłodawa.
- rudy cynku i ołowiu - Olkusz.
- skały budowlane: marmur, piaskowiec, wapień, granit, piasek, żwir, glina występują w różnych miejscach kraju;
- siarka - okolice Tarnobrzega.
Wydobycie surowców mineralnych z ziemi powodowało zmiany krajobrazu. Najwcześniej człowiek zaczął wydobywać sól kamienną. Początkowo było to warzenie solanki, a następnie kopanie soli kamiennej. W XI w. zaczęto wydobywać sól kamienną w Wieliczce, powstał zakład, który jest czynny do dziś. Sól to bogactwo, z którego czerpali królowie polscy - właściciele Żupy Solnej (kopalni). Z pieniędzy otrzymanych za sól utrzymywano liczne klasztory, a także Akademię Krakowską i jej profesorów. Rozwinęło się też rzemiosło, ponieważ w kopalni potrzebne były różnorodne wyroby rzemieślnicze, np. taczki, sznury, latarnie itp.
W podziemiach znajdują się komory i korytarze wykute przez górników. Można tu też podziwiać efekty twórczości ludzi pracujących pod ziemią: rzeźby solne, kaplice, szczególnie piękna jest kaplica św. Kingi - patronki górników solnych, ozdobiona rzeźbami, płaskorzeźbami i żyrandolami z kryształów soli. Atrakcją kopalni dostępną tylko dla naukowców są komory, w których znajdują się dużej wielkości naturalne kryształy soli. Dzisiaj w Wieliczce już nie wydobywa się soli, ale zakład pracuje, aby przyjąć turystów licznie przybywających w to miejsce. Kopalnia soli w Wieliczce została wpisana w 1978 r. na listę Dziedzictwa Kultury UNESCO.
W ziemi występują też solanki - wody zawierające rozpuszczoną w nich sól. Są to roztwory nasycone, wykorzystywane do celów leczniczych. Na takich terenach powstały uzdrowiska Ciechocinek, Inowrocław.
Wody mineralne zawierają różne związki chemiczne wykorzystywane w lecznictwie, występują w różnych regionach Polski, w miejscach tych powstały uzdrowiska: Krynica, Busko Zdrój, Szczawnica Zdrój, Lądek Zdrój, Nałęczów.
Rudy miedzi wydobywano na terenie Gór Świętokrzyskich, dzisiaj wydobywa się je w okolicach Legnicy i Głogowa, rozwinął się tam przemysł przetwórczy. Wydobycie tych rud powoduje duże zmiany w środowisku.
W karbonie, piątym okresie ery paleozoicznej (ok. 300 mln lat temu) paprotniki zasiedlały całą kulę ziemską. Sprzyjały im warunki atmosferyczne, dzięki czemu osiągnęły bardzo duże rozmiary. Były to widłaki, skrzypy, paprocie drzewiaste. W wyniku zmian klimatycznych rośliny te zaczęły ginąć. Ich szczątki zostały zatopione w bagnach i z biegiem czasu przysypane mułem i piaskiem. W ten sposób, pozbawione powietrza, zaczęły ulegać zwęgleniu. W miejscu występowania paprotników znajdują się zagłębia węglowe. W Polsce głównie na Wyżynie Śląskiej.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.