Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
W drugiej połowie XIX wieku państwa kapitalistyczne weszły w kolejną fazę rozwoju gospodarczego i historycznego nazywaną imperializmem. Cechowała go m.in. chęć rozszerzenia wpływów politycznych, gospodarczych i militarnych kilkunajpotężniejszych państw europejskich na tereny zamorskie. Kolonializm II poł. XIX i początków XX wieku charakteryzował się ostrą rywalizacją o podział świata na strefy wpływów. Związane to było z gwałtownym rozwojem państw kapitalistycznych, przede wszystkim: Wielkiej Brytanii, Francji, Rosji, Niemiec, Włoch, Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej i Japonii.
Podział świata między kilka potęg kolonialnych - największe nabytki - zaprezentowano w tabeli, na następnej stronie. W nawiasach daty podbojów, ustanowienia dominium lub inne.
| Afryka | Azja i Oceania | Kontynenty amerykańskie |
|---|---|---|
| Wielka Brytania | ||
| Egipt (1882 okup., 1914 prot.), Sudan (1899 okup. i adm.), Somali Bryt. (1884), Bryt. Afryka Wschodnia (1886–95), Uganda (1890), Związek Pd. Afryki (dom.1910), Beczuana (prot. 1885), Rodezja Pd. i Pn. (1891), Nigeria (1886–1902), Złote Wybrzeże (od XVII w. do 1899), Sierra Leone Ali (1787). | Oman i Bahrajn (opieka 1891–92), Adeni Hadraumaut(1839–88), Beludżystan (1876), Kaszmir i Pendżab (1846–95), Indie (od XVIII podbijane systematycznie, od 1876 r. cesarstwo), Assam i Birma (1876–86), Półwysep Malajski (1819–1909), Pn. Borneo (1881–88), Hongkong (1839), Weihaiwei (1898), Cejlon (1802), liczne wyspy na Oceanie Indyjskim, Australia (1829–59, dom.1901), Nowa Zelandia (1840, dom. 1907), liczne wyspy Oceanii. | Jamajka, Dominika, Wyspy Bahama, Bermudy, Barbados, Grenada, Tobago, Trynidad – nabytki sprzed 1800 roku, Kanada (1867 dom.) Gujana bryt. (1814), Falklandy (1833). |
| Francja | ||
| Algieria (1830–70), Francuska Afryka Zach. (1857–94), Wybrzeże Kości Słoniowej (1838–42), Mauretania (1890–93, 1903 prot.), Francuska Afryka Równikowa (II poł. XIX w.), Madagaskar (1885 prot., 1896 fr.), liczne wyspy u wybrzeży Oc. Indyjskiego, Maroko (prot. 1912), Tunezja (prot. 1881). | Porty w Indiach: Mahe, Pondicherry, Karikal, Yanaon, Indochiny francuskie: Laos, Kambodża, Tonkin, Annam, Kochinchina, strefa wpływów w płd. Chinach, w Oceanii liczne wyspy i archipelagi m.in.: Nowa Kaledonia (1853), Tahiti (1842). | St. Pierre et Miguelon (na teryt. Kanady), wyspy: Haiti (1803), Gwadelupa, Martynika, w Ameryce Płd. Gujana francuska. |
| Niemcy | ||
| Togo (1884), Kamerun (1884), Niem. (1884), Niem. Afr. Wsch. (1880–85). | Kiao-Czou (1898–1914, strefa w Chinach), Nowa Gwinea (1899), liczne wyspy na Pacyfiku: Marshalla (1885), Mariany (1899), Karoliny (1899), Samoa (1899) i inne. | - |
Inne państwa kolonialne: - Belgia - w Afryce: Kongo Belgijskie od 1879 pod administracją, a od 1908 r. królestwo w ramach posiadłości Belgii;
- Portugalia - w Afryce: Gwinea Portugalska, Angola od XV w. podbita ostatecznie do 1894 r., Mozambik opanowany ostatecznie w II poł. XIX w., porty w Indiach i Chinach (m.in. Makau), wyspy Madera, św. Tomasza i inne;
- Włochy - w Afryce: Trypolitania od 1912 roku, Erytrea od 1882, Somali Włoskie od 1889 roku;
- Hiszpania - w Afryce: Rio de Oro 1884, liczne wyspy i tereny w Oceanii, które utraciła na rzecz Niemiec i Stanów Zjednoczonych, ogromne tereny w Ameryce Południowej, gdzie w XIX wieku powstały niepodległe państwa;
- Stany Zjednoczone późno wkroczyły na drogę podbojów kolonialnych i skupiły się w strefie Pacyfiku - Alaska i Wyspy Aleuty nabyte od Rosji w 1867 r., Filipiny (1898), Hawaje (1898), liczne archipelagi na Pacyfiku. W strefie amerykańskiej - Puerto Rico (1898), Kuba (1898-1902 okup.), ogromne tereny na pograniczu z Meksykiem (pol. XIX wieku);
- Japonia - Korea i strefa kontroli w Chinach (1910), Tajwan (1895), porty w Chinach.
Ekspansja Rosji na wschód i południe nastąpiła już w XVIII wieku. Do połowy XIX wieku w granicach państwa rosyjskiego znalazły się wielkie obszary Kazachstanu, a także tereny azjatyckie nad Morzem Ochockim i Japońskim. W drugiej połowie XIX wieku ekspansja była prowadzona nadal na odcinku południowym - tereny Kaukazu, Armenia, Turkiestan i Kokanda, Buchara i Chiwa. Na Dalekim Wschodzie udało się Rosji na krótko opanować Sachalin i Kuryle. W latach 1900-05 Mandżuria oraz tereny sięgające do Morza Żółtego znajdowały się pod okupacją rosyjską. W wyniku przegranej wojny z Japonią tereny te zajęła Japonia. Rosjanie uważali za swoje strefy wpływów Mongolię (od 1912 r. autonomia), a także tereny Persji. Tutaj jednak kolonializm rosyjski spotkał się z kontrakcją Anglii. W roku 1907 doszło do porozumienia i rozgraniczenia stref wpływów: rosyjska - północna Persja, brytyjska - Afganistan i Persja południowo-wschodnia.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.