Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
Odpowiedzi do zadań z podręczników w apce Skul
pobierz
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Prąd elektryczny to uporządkowane przemieszczanie się ładunków elektrycznych. Substancje zbudowane są z atomów, a te z protonów, neutronów i elektronów. Protony i neutrony znajdują się w jądrze atomowym, a elektrony krążą po orbitach wokół jądra. Elektrony i protony posiadają ładunki elektryczne: proton dodatni ładunek elektryczny „+”, a elektron ujemny ładunek elektryczny „-”. Ładunki elektryczne mogą się przemieszczać, występuje wówczas zjawisko elektryzowania się ciał. Niektóre substancje przewodzą prąd elektryczny, a inne nie.
Wiemy, że uporządkowany ruch ładunków elektrycznych to przepływ prądu elektrycznego. Jeżeli chcemy się dowiedzieć, jak dużo ładunków elektrycznych przepływa w jednostce czasu, to musimy zmierzyć natężenie prądu elektrycznego. Do jego pomiaru służy amperomierz, jednostkami są ampery (A).
Prąd elektryczny może wykonywać pracę. Aby przewodami popłynął prąd elektryczny, potrzebne jest źródło energii: ogniwa elektryczne, zespoły takich ogniw i generatory energii elektrycznej.
Między biegunami ogniwa elektrycznego wytwarza się napięcie elektryczne, które wprawia ładunki elektryczne w ruch. Napięcie elektryczne mierzy się w jednostkach zwanych woltami [V], za pomocą przyrządu zwanego woltomierzem. W Polsce stosuje się napięcie elektryczne 220 V lub w warsztatach 380 V. Napięcie powyżej 24 V jest niebezpieczne dla życia i zdrowia człowieka. Prąd płynie w obwodach zamkniętych, przenosi energię wytworzoną przez ogniwa (źródła energii) do różnych odbiorników. Obwody elektryczne zawierające elementy elektryczne przedstawiamy za pomocą odpowiednich symboli i schematów:
Symbole urządzeń elektrycznych
| Symbol | Urządzenie elektryczne |
|---|---|
|
opornik |
|
zwojnica |
|
amperomierz |
|
woltomierz |
|
żarówka |
|
odgałęzienie przewodu |
|
źródło prądu |
|
przewód |
|
wyłącznik |
|
dzwonek |
|
silnik |
Odbiorniki elektryczne przetwarzają energię elektryczną na inne rodzaje energii, np.:
- żarówki na światło - energię świetlną,
- grzałki na ciepło - energię cieplną,
- silniki elektryczne na energię kinetyczną,
- głośniki na energię dźwięku.
O szybkości przetwarzania energii elektrycznej w inne rodzaje energii mówi moc odbiornika wyrażana w watach [W], np. żarówka 40 W, 100 W.
Źródła energii elektrycznej: ogniwa, baterie, akumulatory, prądnice, generatory elektrowni.
Energia elektryczna w przyrodzie
Ładunki elektryczne płyną też przez komórki nerwowe człowieka i zwierząt. Dzięki temu reagujemy na bodźce. Niektóre ryby wytwarzają impulsy elektryczne służące do obrony przed napastnikami, np. węgorz elektryczny, ryby głębinowe.
Posługiwanie się urządzeniami elektrycznymi
Domową instalację zabezpiecza się, włączając w obwód elektryczny bezpiecznik. Bezpiecznik przerywa dopływ prądu w momencie, gdy niebezpiecznie wzrasta natężenie prądu płynącego w obwodzie. Można użyć bezpieczników ceramicznych lub elektromagnetycznych.
Odbiorniki elektryczne, np. pralka, są zabezpieczone przed przejściem prądu na obudowę urządzenia. Stosuje się ochronny trzeci styk - połączony za pomocą przewodu z ziemią. Chroni on użytkownika przed porażeniem prądem elektrycznym. Taka instalacja to uziemienie.
O nieprawidłowości urządzeń elektrycznych świadczy:
- zbyt głośna praca silników,
- zapach tlącej się izolacji,
- nagrzewanie się obudowy urządzeń, przewodów i wtyczek;
- przepalone i kruszące się przewody,
- iskrzenie,
- przerywanie obwodu elektrycznego przez bezpiecznik.
Zasady postępowania w przypadku uszkodzenia sieci albo urządzeń elektrycznych:
- nie wolno naprawiać bezpieczników elektrycznych,
- urządzenie należy użytkować zgodnie z instrukcją,
- gdy nastąpi zakłócenie działania urządzenia, należy natychmiast odłączyć je od źródła prądu;
- w czasie kąpieli i bezpośrednio po niej nie wolno używać suszarki do włosów,
- nie wolno wieszać prania na przewodach elektrycznych,
- nie wolno dotykać wystających z ziemi przewodów elektrycznych,
- nie wolno gasić wodą płonących urządzeń elektrycznych.
W obwód prądu elektrycznego można włączyć różne elementy, które wpływają na przepływ tego prądu. Element przeszkadzający w przepływie prądu ma oporność elektryczną, czyli rezystancję. Taki element nosi nazwę opornika lub rezystora. Może być wykonany z różnych materiałów, ma kształt niewielkiego walca.
Wielkość ograniczenia przepływu prądu elektrycznego w obwodzie przez opornik, określa wartość oporności podana w omach (Ω). Przyrząd, za pomocą którego mierzy się wartość oporności, nazywa się omomierzem.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.