Mapa
Mapa przedstawia powierzchnię jakiejś krainy, państwa, kontynentu a nawet całej Ziemi.
Elementy mapy:
- tytuł - z niego dowiadujemy się, co zostało przedstawione na mapie, np. mapa polityczna Europy (na mapie przedstawiono podział Europy, czyli granice państw), mapa fizyczna Polski (ukształtowanie terenu Polski);
- legenda - tu zostały objaśnione wszystkie znaki, które są na mapie;
- skala - trzeba się nią posłużyć, aby odczytać odległości między miejscowościami;
- kierunki geograficzne - są niezbędne do zorientowania mapy, czyli takiego jej ustawienia, aby kierunki oznaczone na mapie zgadzały się z kierunkami w terenie.
Kierunki geograficzne mogą być oznaczone w różny sposób:
- na planach miast i mapach turystycznych kierunek północny N zaznaczony jest strzałką,
- na mapach szczegółowych kierunki zaznaczone są na bocznych ramkach,
- na mapach dużych obszarów kierunek płn.-płd. wskazywany jest przez linie zwane południkami,
- jeżeli nie ma specjalnych oznaczeń, przyjmuje się, że górna ramka mapy wskazuje kierunek północny a dolna - południowy.
Orientowanie mapy w terenie - ustawienie mapy tak, aby kierunki przedstawione na mapie pokrywały się z odpowiednimi kierunkami w terenie. Możemy je przeprowadzić:
- za pomocą obiektów znajdujących się w naszym otoczeniu,
- za pomocą kompasu, który ustawiamy tak, aby wskazywał kierunek północny; następnie przesuwamy mapę tak, aby kierunek północny na mapie pokrywał się z kierunkiem północnym wskazywanym przez kompas.
Rodzaje map
Nie można na jednej mapie przedstawić wszystkich cech dotyczących danego obszaru geograficznego. Dlatego dysponujemy różnymi rodzajami map:
| Topograficzna |
Hipsometryczna |
Poziomicowa |
| Jest to mapa najbardziej szczegółowa, zawiera dużo informacji przekazanych za pomocą znaków topograficznych; na mapie topograficznej za pomocą poziomic mogą być zaznaczone wysokości. |
Przedstawia ukształtowanie terenu, odczytujemy na niej wysokości bezwzględne, rozpoznajemy formy powierzchni, obszary między poziomicami wypełnione są jednolitymi barwami, możemy je odczytywać, korzystając ze skali barw. |
Są na niej zaznaczone poziomice, nie ma znaków topograficznych. |
Zapamiętaj!
Znaki topograficzne to umowne znaki graficzne, za pomocą których oznacza się np. las, łąkę, most, linię kolejową, drogi umieszczone na mapie.
Poziomice to linie łączące punkty leżące na tej samej wysokości bezwzględnej. Poziomica to linia zawsze zamknięta, dwie różne poziomice nigdy się nie przecinają. Dzięki poziomicom możemy odczytać kształt stoku i wysokość bezwzględną.
Wysokość bezwzględna - wysokość mierzona od poziomu morza do wybranego punktu. Wartość wysokości bezwzględnej zapisuje się w metrach nad poziom morza - m n.p.m. np. 30 m n.p.m., 1240 m n.p.m.
Wysokość względna - wysokość mierzona od podnóża góry do wybranego punktu.
Depresja - teren na lądzie położony niżej od poziomu morza. Na mapie hipsometrycznej taki teren jest oznaczony kolorem ciemnozielonym.
Zapamiętaj!
Podstawowa poziomica na mapie to poziomica zero. Oznacza ona linię brzegową, czyli poziom morza, od którego mierzy się wysokości na lądzie oraz głębokość mórz.
Korzystając z mapy możemy odczytać:
- ukształtowanie terenu,
- wysokość wybranych punktów,
- położenie kraju, miejscowości,
- odległości między miejscowościami,
- sieć dróg i linii kolejowych,
- wielkość miast.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.