Wybierz szkołę

Wybierz dział

Zaproszenie do wspólnej nauki

zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek

Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
Odrzuć

Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym

Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym

Każdy pierwiastek w Układzie Okresowym opisany jest dwoma liczbami, które charakteryzują skład jądra atomowego:

- liczba atomowa (Z) (zwana inaczej liczbą porządkową) podaje liczbę protonów w jądrze atomowym, a tym samym liczbę elektronów w atomie (w obojętnym atomie liczba protonów - cząstek dodatnich jest równa liczbie elektronów - cząstek ujemnych).

- liczba masowa (A) podaje liczbę nukleonów (łączną liczbę protonów i neutronów) w jądrze atomowym

Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym.

gdzie:

E - symbol dowolnego pierwiastka

A - liczba masowa

Z - liczba atomowa

Aby obliczyć liczbę neutronów, należy odjąć od liczby masowej (A) liczbę atomową (Z).

Np. sód (Na) opisany jest w Układzie Okresowym dwoma liczbami, liczbą 11 znajdującą się w lewym dolnym rogu symbolu (liczba atomowa) oraz liczbą 22, 98977, którą zaokrąglamy do liczby całkowitej - 23 (liczba masowa). Liczbę masową podajemy zawsze w postaci liczby całkowitej (pamiętamy o zasadach zaokrąglania - od liczby 5 zaokrąglamy w górę). A więc:

Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym. 11 protonów, 11 elektronów, 23 nukleony, 12 neutronów.

Zadanie 1

Podaj liczbę atomową i masową oraz oblicz liczbę poszczególnych cząstek elementarnych dla następujących pierwiastków:

a) potasu - nuklidu 39

b) selenu - nuklidu 79

Rozwiązanie:

Odczytujemy z Układu Okresowego Pierwiastków liczbę atomową, która zapisana jest w lewym dolnym rogu symbolu pierwiastka; dla potasu jest ona równa 19 (Z = 19). Odejmując od liczby masowej (A = 39) liczbę atomową (Z = 19), obliczymy liczbę neutronów (39 nukleonów - 19 protonów = 20 neutronów). Odczytujemy z Układu Okresowego liczbę atomową, która zapisana jest w lewym dolnym rogu symbolu pierwiastka i wynosi dla selenu 34 (Z = 34). Podaje ona równocześnie liczbę protonów (34) i elektronów (34) w atomie. Liczba masowa A = 79 podaje ona liczbę nukleonów (79) czyli łączną ilość protonów i neutronów w atomie (79). Aby obliczyć liczbę neutronów, wystarczy od liczby nukleonów (79) odjąć liczbę protonów (34).

Zadanie 2

Podaj liczby atomowe oraz symbole i nazwy pierwiastków zawierających podane liczby protonów:

a) 16 protonów

b) 20 protonów

Rozwiązanie:

Siarka, wapń. Ponieważ liczba atomowa (Z) jest równa liczbie protonów w atomie (16), szukamy w Układzie Okresowym pierwiastka, który w lewym dolnym rogu symbolu ma zapisaną liczbę 16 (szesnasty pierwiastek w Układzie Okresowym). Jest to siarka, symbol S. Skoro w atomie jest 20 protonów, to jego liczba atomowa Z = 20. Szukamy w Układzie Okresowym pierwiastka, który w lewym dolnym rogu ma cyfrę 20, jest to Ca - wapń.

Zadanie 3

Podaj liczbę protonów, elektronów, nukleonów oraz neutronów w następujących atomach:

Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym.

Rozwiązanie:

W lewym dolnym rogu symbolu znajduje się liczba atomowa (Z = 13), która jest równa liczbie protonów (13) i elektronów (13). Liczba w górnym rogu symbolu to liczba masowa podająca sumę protonów i neutronów (27). Skoro nukleonów (p + n) jest 27, a protonów 13, to odejmując od 27 liczbę 13 dostajemy ilość samych neutronów. Liczba protonów w atomie jest równa liczbie atomowej (Z), która znajduje się w lewym dolnym rogu symbolu (30). Ponieważ atom jest elektrycznie obojętny, liczba elektronów (cząstek elementarnych o ładunku ujemnym) musi być równa liczbie protonów (cząstek o ładunku dodatnim), tj. 30. W górnym rogu symbolu znajduje się liczba masowa (A) podająca liczbę nukleonów (65), czyli protonów i neutronów. Odejmując od niej liczbę samych protonów (65-30) dostajemy liczbę neutronów.

Zadanie 4

Uzupełnij tabelkę:

Liczba atomowa, liczba masowa, liczba protonów, liczba elektronów, liczba nukleonów, liczba neutronów.

Rozwiązanie:

Liczba atomowa, liczba masowa, liczba protonów, liczba elektronów, liczba nukleonów, liczba neutronów.

Omówienie:

Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym.

Liczba atomowa znajduje się w lewym dolnym rogu symbolu pierwiastka (12), jest równa liczbie protonów (12) i elektronów (12) w atomie. Liczba masowa (24) zapisana jest w górnym rogu symbolu i podaje liczbę nukleonów (24). Aby obliczyć liczbę neutronów, trzeba od liczby masowej (liczby nukleonów) odjąć liczbę atomową (liczbę protonów), tj. 24-12=12.

b) znamy liczbę atomową pierwiastka (26), która jest równa liczbie protonów (26) i elektronów (26). Sprawdzamy w Układzie Okresowym, jaki pierwiastek ma w lewym dolnym rogu liczbę 26 - jest to żelazo (Fe). Drugą z liczb (56) opisującą pierwiastek i podającą liczbę nukleonów (56) zapisujemy w górnym lewym rogu symbolu, tj.

56 nukleonów, 26 protonów, 30 neutronów

c) podana jest liczba protonów (82), która jest równa liczbie elektronów (82) w atomie (atom jest elektrycznie obojętny). Znając liczbę protonów znamy również liczbę atomową pierwiastka, która jest jej równa (82). Możemy więc odnaleźć pierwiastek w Układzie Okresowym, szukając liczby 82 w lewym dolnym rogu symbolu. Jest to ołów - Pb. Drugą z liczb - 207 wpisujemy w górnym lewym rogu symbolu, tj.

Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym.

Liczba masowa (liczba nukleonów) wynosi więc 207, odejmując od niej liczbę atomową (liczbę protonów - 82) obliczamy liczbę neutronów (125).

d) znamy liczbę elektronów w atomie (53), ponieważ atom jest elektrycznie obojętny, musi być ona równa liczbie ładunków dodatnich - protonów (53). Taka sama jest zatem liczba atomowa (53), która zapisana jest w lewym dolnym rogu symbolu jodu. Drugą z liczb - 127 umieszczamy w lewym górnym rogu symbolu jako liczbę masową:

Budowa atomu a położenie pierwiastka w układzie okresowym.

Liczba masowa jest równocześnie liczbą nukleonów (127), odejmując od niej liczbę protonów (53) obliczamy ilość neutronów (74) w atomie.

Zobacz podobne opracowania

  • Liceum
  • Chemia
  • Budowa atomu
  • Liceum
  • Chemia
  • Budowa atomu
  • Liceum
  • Chemia
  • Budowa atomu
  • Liceum
  • Chemia
  • Budowa atomu

Ciekawostki (0)

Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.

Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG

Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka

Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.