Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Sole zbudowane są z atomu metalu i reszty kwasowej.
Nazwa soli składa się z dwóch wyrazów. Pierwszy wyraz mówi nam, od jakiego kwasu pochodzi sól: jeżeli w tym wyrazie jest końcówka -an, to sól pochodzi od kwasu tlenowego, jeżeli -ek, to od kwasu beztlenowego.
Drugi wyraz to nazwa metalu (w dopełniaczu liczby pojedynczej) i na końcu wartościowość tego metalu.
Jeżeli metal przyjmuje tylko jedną wartościowość, to możemy ją pominąć. Dotyczy to przede wszystkim metali I i II grupy układu okresowego.
Możemy zapisać siarczan (IV) potasu zamiast siarczan (IV) potasu (I).
Fe(NO3)3 - azotan (V) żelaza (III)
Sól ta pochodzi od kwasu azotowego (V). Żelazo w tej soli jest III-wartościowe.
| Nazwa kwasu | Nazwa pierwszego wyrazu w nazwie soli |
|---|---|
| Kwas chlorowodorowy | Chlorek |
| Kwas siarkowodorowy | siarczek |
| Kwas bromowodorowy | bromek |
| Kwas jodowodorowy | jodek |
| Kwas azotowy (V) | azotan (V) |
| Kwas siarkowy (IV) | siarczan (IV) |
| Kwas siarkowy (VI) | siarczan (VI) |
| Kwas węglowy | węglan |
| Kwas fosforowy (V) | fosforan (V) |
Niektóre sole mają nazwy zwyczajowe, potocznie przyjęte, np. NaCl (chlorek sodu) - sól kuchenna, NaNO3 (azotan (V) sodu) - saletra chilijska, Na2CO3 (węglan sodu) - soda kalcynowana.
Wzory sumaryczne soli
Me - symbol metalu
n - wartościowość metalu
R - reszta kwasowa
m - wartościowość reszty kwasowej (ilość atomów wodoru w kwasie)
Aby cząsteczka soli była elektrycznie obojętna, liczba kationów metalu (m) musi się równać wartościowości anionu reszty kwasowej, a liczba anionów reszty kwasowej (n) musi być równa wartościowości metalu.
Kolejne kroki podczas tworzenia wzoru sumarycznego soli, np. siarczanu (VI) żelaza (III)
- Piszemy obok siebie symbol pierwiastka i resztę kwasową
FeSO4
- Zapisujemy wartościowość metalu i reszty kwasowej. Wartościowość metalu jest podana na końcu nazwy. Jeżeli nie, to należy ją odczytać z układu okresowego.
Wartościowość równa jest numerowi grupy, dla grup od 13 do 18 pomniejszona o 10.
- Resztę kwasową traktujemy jako całość, która ma wartościowość równą liczbie atomów wodoru, które były połączone z nią w kwasie. Dla ułatwienia należy resztę kwasową wziąć w nawias.
FeIII(SO4)II
Aby tworzyć wzory soli, musisz znać na pamięć wzory kwasów. Reszta kwasowa w tym przykładzie pochodzi od kwasu siarkowego (VI) o wzorze H2SO4, czyli jest dwuwartościowa.
- Stosujemy regułę „na krzyż”.
Wartościowość metalu piszemy małą cyfrą arabską za resztą kwasową, wartościowość reszty kwasowej piszemy małą cyfrą arabską za symbolem metalu.
Fe2III(SO4)3II
Wszystkie te czynności wykonujemy na jednym wzorze.
Prawidłowo zapisany wzór sumaryczny siarczanu (VI) żelaza (III):
Fe2(SO4)3
We wzorach sumarycznych nie musimy pisać wartościowości.
Przykład: Należy napisać wzór sumaryczny węglanu wapnia.
CaCO3
Nazwa węglan pochodzi od kwasu węglowego o wzorze H2CO3. Reszta kwasowa jest tylu wartościowa, ile jest atomów wodoru w kwasie, czyli dwuwartościowa. W nazwie nie jest podana wartościowość wapnia, wynika z tego, że przyjmuje on jedną wartościowość we wszystkich swoich związkach. Z układu okresowego odczytujemy, że wapń leży w drugiej grupie, zatem jest dwuwartościowy.
CaII(CO3)II
Stosujemy regułę „na krzyż”
Ca2II(CO3)2II
Spisane liczby nie tworzą najmniejszego stosunku, ponieważ możemy je obydwie podzielić przez dwa.
Ca1II(CO3)1II
Małych jedynek na dole nie piszemy. W tym przypadku nawias jest nie potrzebny. Za nawiasem nie ma małej liczby, czyli jest jedna reszta kwasowa.
Prawidłowo zapisany wzór węglanu wapnia: CaCO3
Jeżeli wartościowość metalu i reszty kwasowej jest taka sama, to wystarczy napisać obok siebie symbol metalu, resztę kwasową i wzór soli jest gotowy.
Kolejne kroki pisania wzoru strukturalnego soli na podstawie wzoru sumarycznego:
Przykład: Al2(SO4)3 siarczan (VI) glinu (III)
- Piszemy symbol niemetalu, obok jeden pod drugim piszemy tyle symboli tlenu, ile jest wodoru w kwasie.
- Łączymy kreskami symbole tlenu z symbolem niemetalu.
- Po drugiej stronie atomu tlenu zamiast kreski rysujemy kropkę, która oznacza wolną wartościowość.
- Pozostałe atomy tlenu rysujemy po drugiej stronie symbolu niemetalu i łączymy je z nim podwójnymi kreskami.
Jeżeli we wzorze soli reszta kwasowa jest w nawiasie, to tak powstałe elementy należy narysować jeden pod drugim tyle razy, ile wynosi liczba stojąca za nawiasem.
- Obok (rozkładając symetrycznie) piszemy tyle razy symbol metalu, ile wynosi liczba stojąca za symbolem tego metalu we wzorze sumarycznym. Symbole te piszemy po tej samej stronie, po której są kropki przy symbolach tlenu.
- Przy każdym symbolu metalu rysujemy tyle kropek, ile wynosi jego wartościowość. Kropki te piszemy po tej stronie, po której znajduje się rysowana część wzoru. Łączymy je po kolei kreskami z kropkami przy symbolach tlenu.
Powstał wzór strukturalny Al2(SO4)3 siarczanu (VI) glinu (III)
Sole możemy rozpatrywać jako pochodne kwasów, w których atomy wodoru zostały zastąpione atomami metalu. Tworząc wzory strukturalne soli, w których atom metalu jest jednowartościowy, należy narysować wzór strukturalny odpowiedniego kwasu i zastąpić atomy wodoru atomami metalu.
Na3PO4 fosforan (V) sodu - sól jednowartościowego sodu i kwasu fosforowego (V)
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.