Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
Odpowiedzi do zadań z podręczników w apce Skul
pobierz
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Zgodnie z postanowieniami aktu końcowego kongresu wiedeńskiego z części ziem dawnego Księstwa Warszawskiego zostało utworzone Wielkie Księstwo Poznańskie. Ziemie Księstwa zostały przyłączone do Królestwa Pruskiego, ale nie do powstałego Związku Niemieckiego. Księstwo Poznańskie miało posiadać polskie instytucje, ale władze nic w tym kierunku nie zrobiły. Dopiero w 1823 roku w Prusach i w Księstwie powstały doradcze zgromadzenia prowincjonalne, do których wybory były przeprowadzane według podziału stanowego i cenzusu majątkowego, co faworyzowało przede wszystkim Niemców. Namiestnikiem Księstwa został, spowinowacony z Hohenzollernami przez żonę, książę Antoni Radziwiłł - niezbyt dobry polityk, za to mecenas kultury i niezły kompozytor.
Sejm prowincjonalny dla Wielkiego Księstwa opiniował jedynie projekty ustaw dotyczących Poznańskiego, mógł przekazywać królowi petycje i skargi dotyczące prowincji. Książę Radziwiłł próbował zachowywać polski ceremoniał sejmowania. Sejm mógł także wysyłać do władcy odpowiedzi na uniwersały królewskie - tzw. adresy, co w przyszłości miała się stać jedyną formą walki Polaków o swoje prawa.
W latach 1815-1830 władze pruskie nie podejmowały działań przeciwko Polakom, próbując ich sobie zjednać. Mimo to konsekwentnie dążyły do połączenia tych ziem z resztą państwa pruskiego - król systematycznie odrzucał postulaty polskie rozszerzenia autonomii Księstwa. Władze pruskie zachęcały Niemców do przybywania do Wielkopolski, zarówno chłopów, mieszczan, przemysłowców jak i szlachtę. Oferowały im pomoc gospodarczą, szkoły dwujęzyczne. Działania takie prowadziły do zagrożenia bytu narodowego Polaków, szczególnie w Wielkopolsce, prowincji państwa pruskiego o ciągle jeszcze zdecydowanie polskim charakterze.
Po upadku powstania listopadowego 1831 roku prezesem Księstwa został Edward von Flottwell, a władze pruskie obrały kurs antypolski. Rozpoczęły się represje wobec uczestników powstania, grzywny, procesy i szeroka akcja germanizacyjna. Po 1840 roku nowy władca pruski złagodził nieco politykę antypolską - zaprzestano rugowania języka polskiego i złagodzono cenzurę. Dzięki temu mogli do Wielkopolski powrócić emigranci polityczni, a Polacy z zaboru rosyjskiego znaleźć schronienie przed prześladowaniami. Na okres po 1840 roku przypadł początek pracy organicznej na ziemiach polskich - walki o polskość wszelkimi formami z wykorzystaniem dostępnych legalnych środków i metod. Realizowano ją na polu gospodarki, oświaty, rolnictwa itd. Do czołowych organiczników tego okresu należy zaliczyć: Tytusa Działyńskiego, Edwarda Raczyńskiego, Karola Marcinkowskiego i Karola Libelta. Dzięki działalności oświatowej i gospodarczej nie tylko w Wielkopolsce, ale również na Warmii, Mazurach i Śląsku nastąpiło odrodzenie i rozwój świadomości narodowej Polaków.
Zmiany w przemyśle pruskim, jak i wypadki polityczne związane ze zwycięstwami wojsk Napoleona w 1806 roku wpłynęły na konieczność zmiany stosunków społecznych na wsi pruskiej. Chłopi odmawiali odrabiania pańszczyzny, w wielu miejscach dochodziło do wystąpień antyfeudalnych. W tych warunkach władze pruskie przyspieszyły reformy. W Królestwie Pruskim, podobnie jak w innych państwach, król w 1807 r. zniósł poddaństwo, co dało właścicielom ziemskim możliwość rugowania chłopów z ziemi. Wywołało to fale strajków i bunty chłopskie. W 1811 roku władze pruskie, wydając edykt regulacyjny dla państwa, rozpoczęły proces uwłaszczania chłopów i likwidację feudalizmu nie tylko w Prusach, ale też na ziemiach polskich zaboru pruskiego. W 1823 r. edykt został rozciągnięty na Wielkopolskę. W ten sposób na ziemiach polskich rozpoczął się proces uwłaszczania chłopów (chłopi otrzymywali ziemię na własność).
Uczestnicy obrad kongresu wiedeńskiego postanowili utworzyć z Krakowa wraz z okręgiem „miasto wolne, niepodległe i ściśle neutralne pod opieką trzech mocarstw”. Obejmowało ono obszar ok. 1160 km2 zamieszkały przez ok. 95 tys. mieszkańców. Tekst konstytucji Wolnego Miasta ogłoszono dopiero w 1818 roku.
Władza wykonawcza należała do Senatu złożonego z prezesa i 12 senatorów wybieranych przez Sejm, Uniwersytet Jagielloński i krakowską kapitułę katedralną. W praktyce politycznej Wolnego Miasta Krakowa pierwszych senatorów mianowali komisarze trzech państw opiekuńczych, a i później to oni mieli decydujący wpływ nie tylko na wybór, ale i na politykę minipaństewka polskiego.
Władza ustawodawcza i kontrolująca znajdowała się w gestii Zgromadzenia Reprezentantów, czyli Sejmu, który jednak nie posiadał inicjatywy ustawodawczej. Składał się z 26 reprezentantów wybieranych przez zgromadzenia gminne (obowiązywał cenzus majątku i urodzenia, choć trochę rozszerzony np. o naturalizowanych Żydów), 9 posłów wybieranych przez Senat, uniwersytet i kapitułę katedralną oraz 6 sędziów.
Pierwszym prezesem Senatu został arystokrata, Stanisław Wodzicki, który sprawował rządy w oparciu o rezydentów państw opiekuńczych, często odwołując się do ich pomocy przy tłumieniu opozycji. W dobrach duchownych i narodowych, wobec oporu chłopów odmawiających świadczenia powinności, przeprowadzono oczynszowanie. Podobnie postąpili niektórzy właściciele prywatni. Wolne Miasto Kraków było strefą wolnego handlu. To tutaj krzyżowały się szlaki handlowe między ziemiami polskimi pozostającymi pod panowaniem trzech państw zaborczych. Z racji szeroko rozwiniętego handlu nie wykształcił się w Krakowie przemysł.
Życie polityczne Rzeczypospolitej Krakowskiej w latach 1815-1846 wypełniała rywalizacja między grupą arystokracji sprawującej rządy a mieszczaństwem i inteligencją wywodzącą się z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zwłaszcza Uniwersytet brał czynny udział w życiu politycznym.
W 1820 roku Wodzicki doprowadził do ograniczenia autonomii uczelni. W 1827 roku dzięki głosom środowiska uniwersyteckiego prezesem Senatu został wybrany Józef Nikorowicz. Rezydenci na wniosek Stanisława Wodzickiego unieważnili wybory, zawiesili obrady sejmu, usunęli opozycję z urzędów i uniwersytetu. W ten sposób rękami Polaka została podkopana samodzielność państewka polskiego.
Rzeczpospolita Krakowska odgrywała znaczącą rolę w życiu naukowym, kulturalnym i niepodległościowym Polaków pierwszej połowy XIX wieku. Stanowiła centrum życia patriotycznego, kulturalnego i spiskowego. To tu organizowano uroczyste obchody rocznicowe. Sprowadzenie do Krakowa prochów księcia Józefa Poniatowskiego i Tadeusza Kościuszki stały się wielkimi manifestacjami patriotycznymi Polaków. Sypanie w latach 1820-1823 kopca Kościuszki było symbolem jedności wszystkich Polaków.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.