Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
II wojna światowa była dla Polski okresem, w którym poniosła ona olbrzymie straty w ludziach i materialne, niejednokrotnie niewymierne. Ponad 6 mln ludzi (w tym 2,2 mln dzieci i młodzieży), tj. 22% ludności (wg stanu z września 1939 r.) straciło życie. Prawie wszystkie polskie rodziny w okresie wojny i okupacji niemieckiej i radzieckiej dotknęła śmierć bliskich osób. Wielkość strat w porównaniu do wartości majątku narodowego była najwyższa w świecie (porównywalna jest sytuacja Jugosławii).
Przemysł został zniszczony w 35%, rolnictwo w 35%, transport w 50%, łączność w 62%, budownictwo w 38%. Straty nauki i kultury polskiej są niewymierne.
Nowe terytorium Polski, ustalone między Bugiem, Odrą, Bałtykiem i Karpatami liczyło 312 677 km2. Polska straciła część terytorium z Wilnem, Lwowem, Tarnopolem i Stanisławowem, zyskała zabrane Niemcom tereny do linii Odry i Nysy Łużyckiej (zachód), Prusy Wschodnie (północ), Gdańsk. W 1946 roku Polska liczyła prawie 24 mln ludności. Na jej terytorium rozpoczęła się wielka „wędrówka ludów”. W latach 1946-1947 przeprowadzono akcję wysiedleńczą Niemców z Polski. Do ZSRR przesiedlono ok. 600 tys. Ukraińców, Litwinów i Białorusinów. W latach 1944-1948 z ZSRR przybyło do Polski około 1,5 mln Polaków. W tym samym czasie repatriowało się do Polski ok. 1,5 mln Polaków wywiezionych do Niemiec, Austrii i innych krajów w czasie wojny. Prawie 1 mln osób z centralnych i wschodnich województw przeniosło się na zasiedlane ziemie zachodnie i północne.
Czy wiesz, że...
Na tych ziemiach pozostały uzbrojone oddziały SS „Wehrwolf” (wilkołak) przeznaczone do działalności dywersyjnej i sabotażowej. Celem działalności „Wehrwolfu” było zdezorganizowanie życia na ziemiach odzyskanych i uniemożliwienie zagospodarowania ich przez Polaków.
Po utworzeniu w lipcu 1944 r. PKWN Stalin nadal realizował politykę narzucania Polsce ustroju komunistycznego. Nakazał, aby władze bezpieczeństwa przystąpiły do likwidacji żołnierzy AK i innych członków podziemia niepodległościowego. W grudniu 1944 r. PKWN przekształcił się w Rząd Tymczasowy, którego premierem został Edward Osóbka--Morawski. Rząd ten został natychmiast uznany przez ZSRR, ale nie uznały go państwa alianckie. W styczniu 1945 r. została rozwiązana AK. W marcu 1945 r. przywódcy obozu londyńskiego w kraju zostali aresztowani (m.in. wicepremier Stanisław Jankowski, Komendant Główny AK - gen. Leopold Okulicki, przewodniczący Rady Jedności Narodowej - Kazimierz Pużak, łącznie 16 osób). W procesie moskiewskim większość z nich skazano na kary wieloletniego więzienia, a St. Jankowski, L. Okulicki i St. Jasiukiewicz zostali zamordowani w Moskwie lub zmarli w trakcie odsiadywania kary.
W wyniku rokowań w Moskwie między Rządem Tymczasowym a działaczami różnych ugrupowań z kraju i z zagranicy (związanych z rządem emigracyjnym), 28 czerwca 1945 r. utworzony został Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Premierem został Edward Osóbka-Morawski, wicepremierami: Władysław Gomułka (PPR) i Stanisław Mikołajczyk (PSL), były premier rządu RP w Londynie.
Rząd Jedności Narodowej został uznany przez wszystkie państwa koalicji antyhitlerowskiej. Cofnięto uznanie dla rządu Rzeczypospolitej w Londynie. Po jego uznaniu rozwiązana została Delegatura Rządu RP na Kraj oraz rozwiązała się podziemna Rada Jedności Narodowej. Społeczeństwo polskie nadal było podzielone i walka o władzę toczyła się na dwóch płaszczyznach: zbrojnej i parlamentarnej.
Walka parlamentarna toczyła się między Blokiem Demokratycznym, w skład którego weszły partie: PPR (Polska Partia Robotnicza), PPS
(Polska Partia Socjalistyczna), SL (Stronnictwo Ludowe), SD (Stronnictwo Demokratyczne) - jego celem była budowa socjalizmu, a legalną opozycją reprezentowaną przez PSL Stanisława Mikołajczyka, którego celem było przejęcie władzy drogą parlamentarną, tj. zwycięstwo w wyborach.
30 czerwca 1946 r. odbyło się w Polsce referendum ludowe (głosowanie powszechne). Polacy mieli odpowiedzieć na 3 zasadnicze pytania:
1. Czy jesteś za zniesieniem Senatu?
2. Czy chcesz utrwalenia w przyszłej konstytucji ustroju gospodarczego wprowadzonego przez reformę rolną i unarodowienie podstawowych gałęzi gospodarki krajowej, z zachowaniem ustawowych uprawnień inicjatywy prywatnej?
3. Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic państwa polskiego na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej?
Pomimo szeroko prowadzonej agitacji i terroru ze strony władz wynik referendum był dla komunistów niekorzystny. Oficjalne wyniki zostały sfałszowane.
| Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj: | Została powołana do kierowania podziemiem występującym przeciwko nowemu ustrojowi, działała do września 1945 r. i została zastąpiona przez Zrzeszenie Wolność i Niepodległość (WiN). Organizacja ta miała działać do wyborów, prowadząc działalność polityczną i propagandową. Rozpoczęła jednak działalność zbrojną, tworząc leśne oddziały do walki z władzą ludową. Działała do lat pięćdziesiątych. |
| Narodowe Siły Zbrojne (NSZ): | Od połowy marca 1945 r. zaczęły odtwarzać swoje oddziały zbrojne i kierować je do walki z nowym ustrojem. Ich członkowie dążyli do obalenia władzy siłą, napadali na urzędy państwowe, likwidowali działaczy politycznych, nauczycieli, chłopów - zwolenników nowej władzy. |
| Ukraińska Powstańcza Armia (UPA): | Została utworzona w 1942 r. Po walkach z polską i radziecką partyzantką podjęła dalszą walkę z władzą ludową. Jej żołnierze mordowali załogi strażnic WOP, posterunki milicji oraz ludność cywilną (w walkach z UPA zginął gen. Karol Świerczewski). Podziemie ukraińskie (UPA) zostało zlikwidowane w latach 1947-1948, w czasie realizacji akcji „Wisła” (przesiedlenie ludności ukraińskiej na ziemie zachodnie i północne bez prawa powrotu). |
19 II 1947 Sejm Ustawodawczy uchwalił małą konstytucję, która miała regulować ustrój państwa w okresie przejściowym.
W dniu 19 stycznia 1947 r. odbyły się pierwsze po wojnie wybory do Sejmu Ustawodawczego. W wyborach zwycięstwo osiągnął Blok Stronnictw Demokratycznych. Utworzony został nowy rząd. Premierem został Józef Cyrankiewicz z PPS, a prezydentem Bolesław Bierut z PPR.
W dniu 15 grudnia 1948 r. w Warszawie na Kongresie Zjednoczeniowym PPR i PPS utworzono Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą (PZPR). Na jej czele stanął Bolesław Bierut. Nowa partia przyjęła program PPR. Z kolei w listopadzie na Kongresie Jedności Ruchu Ludowego doszło do połączenia PSL (Mikołajczyka) ze Stronnictwem Ludowym (komunistycznym) i utworzenia Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego (ZSL). Rok później rozwiązano Stronnictwo Pracy, część jego działaczy przeszła do Stronnictwa Demokratycznego. Ten system panował w Polsce do 1989 r. (ZSL i SD kontrolowane były przez PZPR).
| Lata | Założenia | Realizacja |
|---|---|---|
| 1944-1946 | Odbudowa kraju ze zniszczeń wojennych. |
|
| 1947-1949 | 3 letni Plan Odbudowy Gospodarczej Polski:
|
|
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.