Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Rosja nie była odpowiednio przygotowana do wojny. Klęski na frontach jeszcze bardziej podkopały system caratu, a państwo rosyjskie stanęło nad przepaścią ruiny ekonomicznej. W armii panował głód, żołnierze byli zdemoralizowani pod wpływem klęsk, niechętni dowódcom. Rolnictwo rosyjskie w wyniku wyludnienia wsi (mężczyźni poszli do wojska) nie mogło produkować żywności, pojawił się głód. Mimo nacisków na koła rządzące ze strony elit rosyjskich i burżuazji, car nie zgodził się na jakiekolwiek reformy w państwie. Nie zwoływał Dumy, wydawał dekrety z mocą ustaw.
W takich warunkach narastała fala rewolucyjna. Z jednej strony część elit rządzących wspólnie z burżuazją rosyjską chciała przeprowadzić reformy w duchu monarchii konstytucyjnej lub obalenia caratu i wprowadzenia państwa republikańskiegoz demokratycznie wyłonionym parlamentem. Z drugiej strony coraz więcej zwolenników, zwłaszcza wśród robotników, ale także żołnierzy zaczynali zdobywać bolszewicy, dążący do obalenia caratu i wprowadzenia rządów dyktatury proletariatu, a następnie państwa socjalistycznego. Popularne w społeczeństwie hasła propagandy bolszewickiej - zakończenie wojny, ziemia dla chłopów, władza w ręce robotników i inne - popierało coraz więcej ludzi. Politykę caratu podkopywały afery takie, jak np. sprawa mnicha Rasputina. W roku 1916 nasiliła się fala strajkowa, która niebawem objęła wszystkie większe ośrodki przemysłowe Rosji. Odpowiedzią władz carskich były szeroko zakrojone represje.
W lutym 1917 r. (wg kalendarza juliańskiego) wybuchały lokalne strajki w Piotrogrodzie, które rozszerzyły się następnie na inne tereny. W końcu lutego Rosję ogarnął strajk powszechny. Pojawiły się żądania ekonomiczne (chleba) i polityczne (precz z caratem). 25 lutego (10 marca) wybuchło powstanie, a maszerujący tłum, do którego przyłączyło się wojsko, opanował Arsenał. Pod wpływem tych wydarzeń 27 lutego (12 marca) 1917 roku w Piotrogrodzie powstała Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich. Podobne Rady niebawem powstały w innych miastach, a także na wsiach. Przedstawiciele środowisk liberalnych i burżuazyjnych z członkami ugodowych frakcji partii socjaldemokratycznej - mienszewicy i eserowcy - porozumieli się i 1 marca (14) utworzyli Rząd Tymczasowy. 2 marca (15) abdykował car Mikołaj II i jego następca. Na czele rządu stanął książę Lwow, a po nim Aleksander Kiereński. W ten sposób w Rosji, która stała się republiką z legalnie działającymi partiami, nastąpił okres dwuwładzy - Rad Delegatów i Rządu Tymczasowego.
Rząd, wypełniając zobowiązania sojusznicze, podjął ofensywę na froncie, która zakończyła się kompletną klęską. W kraju przyczyniło się to do jeszcze większego chaosu i wzrostu nastrojów rewolucyjnych.
Dla Niemców sytuacja, jaka wytworzyła się w Rosji, była bardzo korzystna. W kwietniu 1917 roku specjalnym pociągiem (korzystał z pomocy niemieckiej) ze Szwajcarii przybył do Piotrogrodu Lenin, przywódca bolszewików. Jego słynne Tezy kwietniowe zawierały atrakcyjny program i hasła oczekiwane przez społeczeństwo:
- zakończenie wojny;
- przekształcenie rewolucji burżuazyjnej w rewolucję socjalistyczną z dyktaturą proletariatu;
- konfiskata (zabranie) majątków ziemskich i ich nacjonalizacja, robotnicza kontrola nad produkcją.
Dla wielu program ten wydawał się nierealny. Jednak z uwagi na bardzo wielką aktywność samych bolszewików, przede wszystkim Lenina i atrakcyjność samych tez, nierealny program stawał się powoli realny i możliwy do wcielenia w życie. Bolszewicy zaczęli przejmować kontrolę nad Radami - byli świetnie zorganizowani, zdyscyplinowani, świadomi celów i metod działania, umieli odpowiednio wykorzystać fatalne posunięcia rządu Kiereńskiego (nieudana kontrofensywa na froncie, nieudana próba zamachu gen. Korniłowa). Wobec próby podporządkowania Rządowi Tymczasowemu Rad bolszewicy rzucili hasło Cała władza w ręce Rad, obiecywali przekazanie ziemi chłopom, a fabryk pod kontrolę i zarząd robotników. W takich warunkach wzrastała popularność bolszewików, a malała Rządu Tymczasowego borykającego się z wielkimi trudnościami gospodarczymi i militarnymi. Nasiliła się akcja strajkowa. Zjazd partii bolszewickiej nakazał podjęcie przygotowań do powstania i przejęcia władzy, powołano Komitet Wojskowo-Rewolucyjny, który przejął kontrolę nad Gwardią Czerwoną.
Zapamiętaj!
W nocy z 24 na 25 października 1917 roku (6/7 listopada) wybuchło powstanie - rewolucja bolszewicka zwana październikową. Sygnałem był wystrzał z okrętu „Aurora”. Oddziały Gwardii Czerwonej opanowały centrale telefoniczne, elektrownie, stacje kolejowe. Tłum pod przewodnictwem bolszewików zdobył najważniejszy punkt Piotrogrodu - Pałac Zimowy, aresztując ministrów Rządu Tymczasowego.
Na II Ogólnorosyjskim Zjeździe Rad Delegatów Robotniczych i Żołnierskich wydano uchwałę, w której informowano o przejęciu pełnej władzy w państwie przez Zjazd. Powstał pierwszy rząd sowiecki - Rada Komisarzy Ludowych - (sowiety to w języku polskim rady), na czele którego stanął Włodzimierz I. Lenin. Tak naprawdę bolszewicy opanowali jedynie Piotrogród. By utrzymać się u władzy i rozszerzyć siły rewolucji na inne tereny, musieli dać ludowi obietnice, które zapewniłyby jego całkowite poparcie dla rewolucji. Na zjeździe uchwalono dwa dekrety:
- dekret o pokoju - natychmiastowe zawieszenie broni i podpisanie pokoju bez zwycięzców i zwyciężonych (zakończenie wojny było związane z przyjazdem z frontu żołnierzy, którzy dzięki bolszewickiemu pokojowi poparliby działania nowych władz);
- dekret o ziemi, w którym postanowiono przeprowadzić nacjonalizację wielkich majątków ziemskich bez odszkodowania dla ich właścicieli, a następnie przekazać ziemię chłopom.
3 marca 1918 roku Rosja Radziecka zawarła w Brześciu nad Bugiem separatystyczny pokój z państwami centralnymi oddający Niemcom ogromne tereny: b. Królestwa Polskiego, Litwy, Białorusi, Ukrainy i terenów nadbałtyckich.
W praktyce rządów bolszewickich chłopi nie tylko nie otrzymali więcej ziemi, ale zaczęli być zmuszani do oddawania swojej do wielkich państwowych gospodarstw rolnych (sowchozów i kołchozów), a rząd radziecki podjął działania przeciwko rolnikom indywidualnym w imię walki z tzw. kułactwem.
Hasła - wolność, własność, demokracja, władza w ręce ludu i inne - nigdy w rzeczywistości w Rosji Radzieckiej nie zostały zrealizowane. Do władzy doszła nieliczna grupa elity bolszewickiej, która przejęła pełną kontrolę, w okrutny i bestialski sposób łamiąc podstawowe prawa ludzkie. Powstał najbardziej krwawy na świecie reżim komunistyczny, który pochłonął wiele milionów ofiar.
25 stycznia 1918 roku III Zjazd Rad uchwalił deklarację powołującą do życia Rosyjską Federacyjną Socjalistyczną Republikę Rad. Powstała także Armia Czerwona. Jeszcze w 1917 r. utworzono Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych (NKWD), któremu podlegała milicja i wojska wewnętrzne. Wielką, niestety niechlubną, rolę w dziejach rewolucji bolszewickiej i lat następnych spełnił Polak FeliksDzierżyński. Z jego inicjatywy w listopadzie 1917 roku powstała Ogólnorosyjska Nadzwyczajna Komisja do Walki z Kontrrewolucją i Sabotażem nazywana w skrócie Czeka. Pełniła ona rolę policji politycznej krwawo tłumiąc wszelki opór, zwalczając prawdziwych wrogów rewolucji i jej wydumanych nieprzyjaciół.
Wszystkie dokumenty wydawane przez władze rewolucyjne, najpierw podczas rewolucji lutowej - Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich i Rządu Tymczasowego, a następnie władz bolszewickich, w sprawie narodów zamieszkujących Rosję, a szczególnie Polaków - nie miały większego znaczenia. W latach 1917 i 1918 ziemie polskie były zajęte przez wojska państw centralnych, a więc deklaracje władz rewolucji były jedynie chwytami propagandowymi, mającymi na celu wywarcie przychylnego wrażenia na Polakach i innych narodach i zachęcenie ich do współpracy z nowymi władzami.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.