Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
18 stycznia 1919 roku rozpoczęła obrady konferencja pokojowa w Paryżu. Celem jej było ustanowienie ładu międzynarodowego i uzgodnienie warunków pokoju z pokonanymi państwami. Wzięli w niej udział przedstawiciele 27 państw walczących po stronie Ententy. Państwa pokonane nie były reprezentowane, choć ich przedstawiciele byli konsultantami w wielu istotnych sprawach. W konferencji nie uczestniczyła Rosja Radziecka. Choć w obradach konferencji brali udział przywódcy, delegaci wielu państw, to jednak decydujący głos w sprawie ostatecznego kształtu traktatów pokojowych miało pięć państw - Francja, Wielka Brytania, Włochy, Stany Zjednoczone i Japonia, kierujących obradami jako Rada Najwyższa. O sprawach europejskich decydowały przede wszystkim cztery państwa wymienione na początku. Przedstawiciele „grubej czwórki” (Francja, Włochy, Wielka Brytania, USA) mieli różne wizje i często sprzeczne koncepcje dotyczące ładu powojennego.
- Francja z prezydentem Georgesem Clemenceau chciała zabezpieczyć się przed Niemcami, tak je osłabić poprzez rozbiór ich terytorium, rozbrojenie, ogromne odszkodowania, by w przyszłości nie powtórzyła się sytuacja z 1914 roku. Francja miała stać się potęgą posiadającą system sojuszy z państwami graniczącymi z ziemiami niemieckimi od wschodu (Polska), wzmocnioną armię.
- Wielka Brytania z premierem Davidem Lloyd George’em dążyła do korzystnego dla niej podziału kolonii niemieckich i tureckich, sprzeciwiając się zbytniemu osłabieniu Niemiec z obawy przed nadmiernym wzrostem potęgi Francji w Europie.
- Stany Zjednoczone z prezydentem Thomasem Woodrowem Wilsonem chciały utrzymania swojej pozycji jako potęgi światowej odgrywającej rolę rozjemcy w sporach światowych. Ideą prezydenta Wilsona było stworzenie organizacji międzynarodowej, która byłaby zdolna zachować pokój na świecie.
- Włochy z premierem Vittorio Orlando starały się o zachowanie zdobyczy z wojny (Triest, wpływy na spornych terenach z Austrią, wpływy na Bałkanach) przyjmując postawę chwiejną w wielu sprawach.
- Japonia - mocarstwo dalekowschodnie - nie mieszała się do spraw europejskich zadowalając się dominującą pozycją w rejonie Pacyfiku.
W wyniku obrad i dyskusji konferencji pokojowej zostały podpisane traktaty z państwami pokonanymi, kończące wojnę światową. Przedstawiono je w poniższej tabelce.
Na terenach spornych w latach 1920-21 odbyty się plebiscyty, które wprowadziły dalsze zmiany terytorialne w Europie.
Kwestia polska budziła wiele kontrowersji i wywoływała gorące dyskusje, szczególnie między Francją (popierała interesy polskie) a Wielką Brytanią (niechętne stanowisko wobec żądań polskich). W wyniku powstania wielkopolskiego (grudzień 1918 - luty 1919) Wielkopolska została przyłączona do Polski, na Warmii, Mazurach i Górnym Śląsku miały odbyć się plebiscyty, Gdańsk został Wolnym Miastem pod zarządem Wysokiego Komisarza Ligi Narodów.
Decyzje traktatu wersalskiego już na samym początku budziły sprzeciwy wśród Niemców i chęć rewizji jego postanowień. Na tym tle niebawem doszło do zbliżenia między Niemcami i Rosją Radziecką, która nie brała udział w obradach konferencji pokojowej.
Postanowienia traktatu wersalskiego, traktatów okołowersalskich, rozpad dawnych państw - przypieczętowały odrodzenie lub powstanie niepodległych państw. Rozpad Imperium Rosyjskiego dał niepodległość Finlandii (1917), Litwie, Łotwie, Estonii (1918). W wyniku rozpadu monarchii Austro-Węgierskiej powstały Węgry (1918-20 republika, 1920 monarchia z regentem na czele), Czechosłowacja (republika federacyjna Czech i Słowacji, 1918), Austria (republika, 1918), Królestwo SChS (monarchia z dynastią Karadżiordziewiczów, od 1929 Królestwo Jugosławii).
Zapamiętaj!
Integralną częścią traktatu wersalskiego i innych był Pakt Ligi Narodów. Podpisały go 44 państwa, założyciele Ligi Narodów. Ideą powstania tej międzynarodowej organizacji było dążenie do zachowania powszechnego pokoju, rozwijania międzynarodowej współpracy i rozwiązywania konfliktów na drodze pokojowej.
- Organem kierowniczym była Rada Ligi Narodów, w której stałe miejsce znalazły Wielka Brytania, Francja, Włochy, Japonia, od 1926 Niemcy, a od 1934 ZSRR. Co roku zbierało się Zgromadzenie Ogólne, bieżącymi sprawami kierował Sekretariat. Stany Zjednoczone - inicjator powołania Ligi Narodów - nie należały do organizacji, ponieważ Senat i Kongres USA nie ratyfikowały traktatu wersalskiego, którego częścią był Pakt Ligi Narodów.
- Członkiem Ligi mogło zostać państwo, dominium lub kolonia mające samodzielne rządy, za zgodą 2/3 państw w Zgromadzeniu Ogólnym LN.
Jak pokazała praktyka, LN nie zdołała utrzymać pokoju światowego. Na jej forum ścierały się różne interesy państw tworzących Radę LN. Co więcej, LN nie miała żadnych możliwości ingerencji wobec państw wyłamujących się z pokojowego współistnienia. 22.artykuł Paktu Ligi Narodów przewidywał utworzenie systemu mandatowego LN. Tereny zamorskie i ziemie wchodzące przed wojną w skład państw zwyciężonych zostały powierzone państwom europejskim jako mandaty LN.
- Mandaty grupy A - tereny dawnych ziem Imperium Tureckiego - Irak, Palestynę i Transjordanię otrzymała Wielka Brytania, Syrię i Liban - Francja.
- Mandaty grupy B - byłe kolonie niemieckie w Afryce - otrzymały: Wielka Brytania, Francja i Belgia.
- Mandaty grupy C - posiadłości niemieckie na Pacyfiku i część w Afryce - włączone bezpośrednio do Japonii, Nowej Zelandii, Australii i Związku Południowej Afryki.
Traktat wersalski i traktaty pomocnicze tylko częściowo wprowadzały nowy ład na świecie. Stany Zjednoczone nie ratyfikowały układu z Niemcami. Nie były rozwiązane ważne problemy występujące na Dalekim Wschodzie (kwestie zdobyczy Japonii w Chinach i na Pacyfiku). W celu ostatecznego uregulowania tych spraw w okresie od listopada 1921 do lutego 1922 roku obradowała konferencja międzynarodowa w Waszyngtonie. Uczestniczyli w niej przedstawiciele USA, Wielkiej Brytanii, Chin, Japonii, Francji, Włoch, Holandii, Belgii i Portugalii. 6 lutego 1922 r. została podpisana ostateczna umowa określająca stosunek 9 państw uczestników obrad do Chin. Uznano niepodległość Chin, przyjęto w kontaktach handlowych zasadę otwartych drzwi. Określono także wzajemny stosunek tonażu flot wojennych. Przedstawiał się on następująco:
| USA | Wielka Brytania | Japonia | Francja | Włochy |
| 5 | 5 | 3 | 1,75 | 1,75 |
Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Japonia i Francja podpisały traktat określający wzajemną odpowiedzialność za bezpieczeństwo Chin i strefy Pacyfiku, zastrzegając sobie głos decydujący w przypadku jakichkolwiek zmian terytorialnych i kwestii spornych występujących na tych terenach.
Zapamiętaj!
Traktat wersalski, traktaty pomocnicze i traktat waszyngtoński ustanawiały ostateczny ład światowy po wielkiej wojnie światowej nazwany ładem wersalsko-waszyngtońskim.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (1)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.
Ciekawostka jest taka, że Gregores Clemenceau nie był prezydentem tylko premierem Francji.
Najlepsza odpowiedź