Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Totalitaryzm (łac. totalis - całkowity) - system polityczny dążący do całkowitej kontroli nad wszystkimi aspektami życia społecznego (nie wyłączając prywatnego życia jednostek) i skutecznie ją realizujący.
Idea państwa totalitarnego powstała we Włoszech w 1925 r., kiedy Benito Mussolini przedstawił koncepcję państwa totalitarnego. Według niego państwo totalitarne miało wyeliminować konflikty między partiami, zlikwidować opozycję oraz poddać całkowitej kontroli państwa życie publiczne.
Polityczne cechy totalitaryzmu:
- jedna monopolistyczna partia pod kierunkiem dyktatora,
- kontrola policji, która sprawuje także nadzór nad partią,
- pełny monopol państwa w sferze środków masowego przekazu,
- pełna kontrola państwa nad siłami zbrojnymi,
- kontrola całej gospodarki przez państwo.
Wojna nie rozwiązała problemów państwa włoskiego. Zwycięskie Włochy pozostały nadal krajem biednym i zadłużonym, o zdewastowanej gospodarce. Dla wracających żołnierzy, którzy czasie wojny mieli pozycję i znaczenie, teraz nie było pracy. W cywilu czuli się więc zdegradowani i oszukani. Byli oficerowie i żołnierze zaczęli tworzyć związki kombatanckie (tzw. fasci di combattimento - stąd faszyzm) pod dowództwem Benita Mussoliniego. Miały zapewnić ochronę interesów ich członków, obiecywały wskrzeszenie dawnego imperium, zlikwidowanie nędzy i bezrobocia. W 1922 r. Mussolini wraz z towarzyszami partyjnymi ruszył na Rzym, aby skłonić króla do powierzenia mu misji utworzenia rządu. Zapobiegając wojnie domowej, król Wiktor Emmanuel III powierzył Mussoliniemu funkcję premiera. Ten natychmiast rozwiązał parlament i przejął dyktatorską władzę w całym kraju.
Ruch faszystowski znalazł szczególnie podatny grunt w Niemczech, gdzie powstawały liczne organizacje kombatanckie. Propaganda faszystowska wykorzystywała niezadowolenie spowodowane nędzą, bezrobociem, poczuciem klęski i upokorzeniem po przegranej wojnie. W tej atmosferze rozpoczęła się kariera Adolfa Hitlera, który stworzył teorię narodowego socjalizmu (w skrócie - nazizmu). Według niego Niemcy powinni dążyć do zlikwidowania powinności i ograniczeń, które narzucono im po wojnie; zamieszkują małą „przestrzeń życiową”, dlatego muszą dokonać podbojów w Europie i zdobyć kolonie na innych kontynentach; naród niemiecki jest „narodem panów” (nadludzi) i jako taki powinien panować nad innymi „małowartościowymi” narodami („podludzi”), które należy podbić, obrócić w niewolników i częściowo wyniszczyć; wszyscy Żydzi jako „rasa niższa” powinni ulec całkowitej zagładzie. Taki sam los powinien spotkać Cyganów. W latach 30. naziści stali się najsilniejszym ugrupowaniem w parlamencie niemieckim. W 1933 r. Adolf Hitler został kanclerzem (premierem) Niemiec. Za jego rządów Niemcy stały się państwem totalitarnym. Parlament stracił wpływy na życie polityczne Niemiec; utworzono obozy koncentracyjne, w których umieszczano przeciwników politycznych; wszystkie partie poza NSDAP (partia nazistowska) zostały rozwiązane; rozpoczęto nagonkę przeciw Żydom. Wielkie znaczenie przykładano do propagandy. Coraz większy wpływ na życie Niemiec miała tajna policja - gestapo.
Zwycięscy bolszewicy rozpoczęli przebudowę społeczeństwa zgodnie z ideologią komunistyczną. Naczelną zasadą nowego państwa miała być „dyktatura proletariatu”, przejęcie władzy przez robotników i chłopów - warstwy dotychczas wyzyskiwane. Jednak rządy bolszewików przyniosły terror i cierpienia.
W grudniu 1922 roku zadeklarowano utworzenie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (w skład weszły republiki: Rosyjska, Ukraińska, Białoruska i Zakaukaska) - w skrócie Związku Radzieckiego.
Po śmierci Lenina w 1924 r. władzę objął Józef Stalin, który przystąpił do szybkiej kolektywizacji wsi (ziemia, która stanowiła do tej pory własność chłopów, teraz stawała się własnością państwa). Zaczął realizować idee umocnienia potęgi państwa radzieckiego. Uważał, że zagrożenie zewnętrzne państwa wymaga wielkiej centralizacji władzy i żelaznej dyscypliny.
Chłopi byli zmuszani do wstępowania do kołchozów - kontrolowanych przez władze rolniczych spółdzielni produkcyjnych. Dzięki temu państwo uzyskało możliwość całkowitego podporządkowanie sobie tej grupy społecznej. Oporni zostali napiętnowani jako wrogowie ludu i państwa radzieckiego. Zapełniły się więzienia i obozy pracy. Wraz z wprowadzeniem kolektywizacji pojawił się powrót biedy i głodu.
W połowie lat trzydziestych Stalin sformułował teorię, według której wraz z umacnianiem się komunizmu wzrasta walka klasowa i w związku z tym należy zaostrzyć represje w stosunku do „wrogów ludu”. W wyniku tej teorii aparat bezpieczeństwa stał się głównym ośrodkiem władzy w państwie. Wiele milionów ludzi skazano na pobyt w obozach (łagrach) - szacuje się, że znalazło się w nich ok. 10% obywateli całego państwa, tj. ok. 18 mln ludzi.
ZSRR przystąpił także do programu uprzemysłowienia kraju. Przemysł rozbudowywano w bardzo ciężkich warunkach, bez nowoczesnych technologii. Zła praca mogła zostać uznana za sabotaż (celowe działanie na szkodę), za co groził proces, często kończący się wyrokiem śmierci.
Rola Stalina ogromnie wzrastała. Po zlikwidowaniu opozycji w partii bolszewickiej stał się faktycznym i w zasadzie jedynym przywódcą partii i państwa radzieckiego. Ocena jego osoby zaczęła przybierać formy kultu. Jemu zaczęto przypisywać wszystkie sukcesy w budowie socjalizmu, uznawano nieomylność jego decyzji w sprawach gospodarki państwowej, metod rządzenia, a nawet nauki.
Pogłębiaj wiedzę w temacie: Totalitaryzm
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.