Wraz ze zwycięskim zakończeniem wojny następował proces rozpadu koalicji antyhitlerowskiej. Zaczęły się ujawniać sprzeczne interesy wielkich mocarstw. Stalin nie wycofał swoich wojsk z krajów, które znalazły się w jego strefie wpływów i nie dopuścił, aby w tych krajach powstały demokratyczne rządy.
ZSRR narzucił państwom Europy Wschodniej - Polsce, Czechosłowacji, Węgrom, Rumunii, Bułgarii własny system polityczny i ideologiczny. We wszystkich krajach zajętych przez Armię Czerwoną Stalin wprowadzał ustrój komunistyczny. Odbywało się to według następującego schematu:
- tworzono szeroką koalicję sił demokratycznych z komunistami na czele,
- stopniowo eliminowano niekomunistyczne partie, oskarżając je o sympatie dla faszyzmu lub imperializmu,
- odbywały się wybory, w których zawsze zwyciężała władza ludowa, czyli komuniści,
- wprowadzano dyktaturę partii komunistycznej i służby bezpieczeństwa nad społeczeństwem,
- likwidowano opozycję i budowano od podstaw socjalizm według wzoru radzieckiego.
Równocześnie ZSRR zaczął wspierać partie komunistyczne w wielu rejonach świata, a szczególnie w Europie Zachodniej. Poczynania te zaniepokoiły kraje zachodnie.
W roku 1946 premier Wielkiej Brytanii, Winston Churchill, wygłosił w Fulton przemówienie, w którym użył pojęcia „żelaznej kurtyny”, by scharakteryzować polityczny podział Europy oraz wezwał do utworzenia sojuszu państw anglosaskich przeciw zagrożeniu ze strony ZSRR. Wzywał wszystkie państwa kapitalistyczne do walki z komunizmem. Przemówienie Churchilla uznane zostało za początek „zimnej wojny”.
W 1947 r. prezydent USA, Harry Truman, przyjął politykę „powstrzymywania komunizmu” polegającą na:
- dostarczaniu pomocy wojskowej wszystkim rządom zwalczającym komunizm;
- rozpoczęciu wyścigu zbrojeń w nadziei utrzymania przez Stany Zjednoczone przewagi militarnej.
Stany Zjednoczone przygotowały program pomocy gospodarczej dla państw europejskich. Ogłoszony w czerwcu 1947 r. plan Marshalla (czyt. marszala) przewidywał udzielenie wielomilionowych pożyczek krajom Europy na odbudowę ze zniszczeń po wojnie. Pod naciskiem ZSRR kraje należące do jego strefy dominacji zrezygnowały z tej pomocy. W zamian za to utworzyły Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG), w ramach której ZSRR mógł prowadzić wygodną dla siebie politykę gospodarczą.
Z obawy przed radzieckimi atakami i w celu obrony przed nimi USA, Kanada i kraje Europy Zachodniej utworzyły 4 IV 1949 r. Pakt Północnoatlantycki, zwany NATO.
Dążąc do ścisłego podporządkowania sobie wojsk państw socjalistycznych 14 V 1955 r. w Warszawie ZSRR wraz z państwami socjalistycznymi utworzyły pakt (skierowany przeciw NATO) nazwany Układem Warszawskim (został rozwiązany w 1991 r.)
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.