Konopnicka, Maria (1842-1910)

Maria z Wasiłowskich Konopnicka urodziła się 23 V 1842 roku w Suwałkach. Dzieciństwo i młodość spędziła w Kaliszu. W latach 1855-1856 uczyła się na pensji sakramentek w Warszawie, gdzie zaprzyjaźniła się z Elizą Pawłowską (później Orzeszkową). W 1862 roku poślubiła J. Konopnickiego i wraz z nim musiała (z powodu groźby represji) opuścić w 1863 roku kraj i udać się do Drezna, skąd wróciła w 1864 roku. Zamieszkała w wydzierżawionym folwarku, Gusinie, a w 1877 r. (porzuciwszy z powodu konfliktów małżeńskich męża) przeniosła się z sześciorgiem dzieci do Warszawy, gdzie mieszkała do 1890 r. Przez cały ten okres intensywnie się dokształcała. Od roku 1878 uczestniczyła aktywnie w rozmaitych akcjach społecznych, jak np. opieka nad więźniami, działalność w Czytelni dla Kobiet, w Kole Oświaty Ludowej itp. Współpracowała z wydawnictwami, prasą i organizacjami społecznymi trzech zaborów, a także ze zrzeszeniami polskimi na obczyźnie. Była współorganizatorką protestu opinii światowej przeciw pruskim represjom wobec dzieci polskich we Wrześni i ustawom wywłaszczeniowym, a także przeciw prześladowaniom unitów. W 1902 roku odbył się jubileusz 25-lecia jej pracy literackiej, z tej okazji społeczeństwo ofiarowało je dworek w Żarnowcu pod Krosnem. Zmarła we Lwowie 8 X 1910 roku.

Debiutowała wierszem W zimowy poranek (ogłoszonym w „Tygodniku Ilustrowanym”, 1876). Przez pierwsze dziesięciolecie twórczości Konopnicka zajmowała się poezją, później dołączyła do niej również gatunki prozatorskie: nowele, opowiadania, utwory dla dzieci. W jej dorobku najbardziej znane są: Wieczorne pieśni, Po rosie, Na fujarce, Z łąk i pól, Łzy i pieśni (cykle liryczne); Cztery nowele (1888), Moi znajomi (1890), Na drodze (1893), Ludzie i rzeczy (1898) (zbiory nowel); Pan Balcer w Brazylii (1910, epos o losie emigrantów); Na jagody (1903), O Janku Wędrowniczku (1893), O Krasnoludkach i sierotce Marysi (1896) (utwory dla dzieci).