Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
U zwierząt małych żyjących w wodzie, np.: pierwotniaków, wymiana gazowa odbywa się całą powierzchnią ciała. Zwierzęta żyjące w wodzie oddychają głównie za pomocą skrzeli. Większość zwierząt żyjących na lądzie wytwarza takie narządy jak: tchawki, płucotchawki, płuca. U zwierząt charakteryzujących się dużą aktywnością powstały różne mechanizmy przewietrzające układ oddechowy, np.:
1. u owadów występują ruchy odwłoka;
2. u płazów rytmiczne ruchy dna jamy gębowej;
3. u ssaków ruchy przepony i praca klatki piersiowej.
| Poznane typy zwierząt | Przedstawiciel | Sposoby wymiany gazowej |
|---|---|---|
| pierwotniaki | pantofelek | całą powierzchnią komórki, tzn. tlen przenika ze środowiska do wnętrza pantofelka, a dwutlenek węgla z komórki do środowiska |
| parzydełkowce | stułbia płowa | całą powierzchnią ciała; tlen z wody przenika do komórek ciała, a dwutlenek węgla z komórek do środowiska |
| płazińce | tasiemiec uzbrojony | oddycha beztlenowo |
| obleńce | glista ludzka | oddycha beztlenowo |
| pierścienice | dżdżownica | całą powierzchnią ciała, śluz na powierzchni ciała ułatwia wymianę gazową |
| stawonogi | skorupiaki: rak rzeczny | za pomocą skrzeli |
| owady: chrabąszcz majowy | za pomocą tchawek, rozpoczynających się otworami zwanymi przetchlinkami | |
| pajęczaki: pająk krzyżak | za pomocą płucotchawek rozpoczynających się przetchlinkami | |
| mięczaki | ślimaki: ślimak winniczek | za pomocą płuc (bogato unaczynionych ścian jamy płaszczowej) |
| małże | za pomocą skrzeli | |
| kręgowce | ryby: karp | za pomocą skrzeli |
| płazy: żaba trawna | za pomocą płuc o lekko pofałdowanej powierzchni i przez wilgotną skórę | |
| gady: jaszczurka zwinka | za pomocą silnie pofałdowanych płuc | |
| ptaki: gołąb | za pomocą płuc oraz worków powietrznych, będących przedłużeniem rozgałęzień oskrzeli | |
| ssaki: królik | za pomocą płuc |
W wymianie gazowej odbywającej się za pomocą skrzeli i płuc wyróżnia się następujące etapy:
etap I - pobranie tlenu przez narządy oddechowe;
etap II - przenikanie tlenu do krwi;
etap III - wymiana gazowa między krwią a komórkami.
Identyczną drogę tylko w przeciwnym kierunku odbywa wytworzony w procesie oddychania dwutlenek węgla.
Ssaki posiadają bardzo sprawny układ oddechowy. Podstawowe jego części to: nozdrza, jama nosowa, gardziel, krtań, tchawica, oskrzela, płuca. Niezwykle wydajne oddychanie zapewnia im obecność pęcherzyków płucnych na zakończeniach oskrzelików, których gady, a nawet ptaki, nie posiadają.
W pęcherzykach płucnych krew z naczyń włosowatych pobiera tlen, a oddaje dwutlenek węgla. Suma powierzchni tych pęcherzyków jest bardzo duża, a tym samym wielka jest powierzchnia, przez którą odbywa się wymiana gazowa. Umożliwia to wielu ssakom szybki bieg na duże odległości, bez specjalnego zmęczenia (np.: kopytne, wilki). Specjalny mięsień oddechowy, zwany przeponą, ułatwia zaczerpnięcie dużej ilości powietrza do płuc.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.