Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Już w trakcie wojny obronnej, we wrześniu 1939 r., rozpoczęto organizowanie podziemnego wojska i władz politycznych. Z inicjatywy gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza powstała Służba Zwycięstwu Polski - organizacja wojskowo-polityczna. Jej celem miało być prowadzenie działalności konspiracyjnej, organizowanie akcji dywersyjnych. Premier i naczelny wódz, gen. Władysław Sikorski, rozwiązałSZP, ustanawiając na jej miejsce, 8 listopada 1939 r., Komitet Ministrów do Spraw Kraju (działał na emigracji, na jego czele stanął gen. Kazimierz Sosnkowski).
4 grudnia 1939 r. gen. Sosnkowski wydał instrukcję powołującą do życia Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) - organizację ogólnonarodową i ponadpartyjną nastawioną na organizowanie się Polaków do podjęcia w przyszłości walki zbrojnej z okupantami. Związek miał mieć charakter czysto militarny. Na jego czele stanął komendant (gen. K. Sosnkowski) przebywający początkowo we Francji, któremu podlegali gen. Stefan Rowecki-Grot, kierujący konspiracją wojskową pod okupacją niemiecką, i gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz - pod okupacją radziecką.
24 lutego 1940 r. na mocy porozumienia Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza, Stefana Roweckiego-Grota i polityków: Kazimierza Pużaka (PPS-Wolność, Równość, Niepodległość), Aleksandra Dębskiego (SN), Stefana Korbońskiego (SL) powstał Polityczny Komitet Porozumiewawczy przy ZWZ, jako jego polityczny organ doradczy. W terenie powstały analogiczne komitety podległe PKP przemianowanemu od lipca 1940 r. na Główny Komitet Polityczny, do którego, obok przedstawicieli wyżej wymienionych stronnictw, wszedł jeszcze polityk ze Stronnictwa Pracy.
Połowa 1940 r. przyniosła reorganizację władz podziemnych. W połowie czerwca 1940 r. gen. Rowecki został mianowany zastępcą Komendanta Głównego ZWZ, a następnie stanął na czele powołanej do życia Komendy Głównej ZWZ. W grudniu 1940 r. Cyryl Ratajski stanął na czele Delegatury Rządu na Kraj - utworzona została sieć delegatur okręgowych, która objęła wszystkie ziemie polskie. Od kwietnia 1941 r. Ratajski zaczął tworzyć aparat Delegatury, który powielał strukturę i funkcje władz centralnych Polski przedwojennej.
Zgodnie z zaleceniami władz naczelnych zarówno Komenda Główna jak i Delegatura prowadziły działalność konspiracyjną, której celem było odpowiednie przygotowanie się do podjęcia w przyszłości działań zbrojnych - gromadzono broń, zapasy żywności, organizowano kadry dowódcze (szkoły podchorążych, szkoły oficerskie), organizowano życie Polaków pod okupacjami tworząc konspiracyjne państwo polskie (sądownictwo, szkolnictwo, prasę, propagandę itp.). Organizacja Małego Sabotażu „Wawer” jako część Szarych Szeregów (środowisko harcerskie) pod kierunkiem Aleksandra Kamińskiego prowadziła akcję ośmieszania okupanta, co miało duże znaczenie propagandowe.
Rozpoczęcie wojny radziecko-niemieckiej, które spowodowało przyłączenie się ZSRR do obozu aliantów, doprowadziło (dzięki pośrednictwu dyplomacji brytyjskiej) do nawiązania w lipcu 1941 r. polsko-radzieckich stosunków dyplomatycznych (układ Sikorski-Majski).
Istotne zmiany w polskim państwie podziemnym przyniósł rok 1942. We wrześniu Cyryl Ratajski ustąpił ze stanowiska Delegata Rządu na Kraj - jego następcami zostali: Jan Piekałkiewicz (SL) do lutego 1943 r. a od maja 1943 r., Jan Stanisław Jankowski. Lata 1941-43 to rozwój organizacyjny Delegatury Rządu - powstały nowe departamenty, które w konspiracji zastępowały prace polskich ministerstw, rozbudowana została w terenie sieć lokalnych delegatur.
14 lutego 1942 r. Związek Walki Zbrojnej przemianowano na Armię Krajową z komendantem głównym gen. Stefanem Roweckim-Grotem. Zadaniem AK było łączenie organizacyjne różnych formacji zbrojnych polskiego podziemia. Organizacyjnie AK była podzielona na obszary, okręgi i obwody.
- Armia Krajowa była najliczniejszą armią podziemną w czasie II wojny światowej. W 1943 r. jej stan liczebny wynosił ok. 200 tys. żołnierzy.
- Celem było przygotowanie do podjęcia walki z Niemcami w chwili załamania się okupanta i samoobrona społeczeństwa polskiego. Powstrzymywano się od aktywnej walki z okupantem obawiając się akcji odwetowych hitlerowców wymierzonych w ludność cywilną.
Nie udało się scalić wszystkich polskich formacji zbrojnych. Chłopska Straż SL „Chłostra” (od 1942 r. Bataliony Chłopskie) zachowała w ramach AK autonomię, część sił zbrojnych związanych ze SN przyłączyła się do AK, reszta utworzyła Narodowe Siły Zbrojne.
Wobec zorganizowanego systemu eksterminacji ludności żydowskiej dowódcy Komendy Głównej AK weszli w kontakt z Żydowską Organizacją Bojową (ŻOB). W grudniu 1942 r., z inicjatywy władz podziemnych, powstała Rada Pomocy Żydom („Żegota”).
W drugiej połowie 1942 r., wobec powstania Polskiej Partii Robotniczej (5 stycznia 1942) i jej organizacji wojskowej - Gwardii Ludowej, która podjęła hasło natychmiastowej walki z okupantem - polskie podziemie niepodległościowe podjęło bardziej aktywne działania. Działający od października 1942 r. Kedyw (Kierownictwo Dywersji) z płk. Emilem Fieldorfem-Nilem rozpoczął szeroką akcję dywersyjną i propagandową. Zaczęto także przeprowadzać konkretne akcje (pod Arsenałem - marzec 1943, odbicie więźniów Szarych Szeregów) i rozbudowywać zaplecze partyzanckie.
Rok 1943 przyniósł poważny wstrząs w szeregach AK. 30 czerwca został aresztowany przez gestapo gen. Stefan Rowecki-Grot, komendant główny AK. Jego miejsce zajął gen. Tadeusz Komorowski-Bór.
Mimo strat i ofiar ponoszonych przez podziemie następował stały rozwój liczebny szeregów AK, która osiągnęła w 1944 r. stan ok. 300 tys. żołnierzy. Uaktywniła się też partyzantka AK, szczególnie w Kieleckiem, Lubelskiem, Krakowskiem, na Wileńszczyźnie.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.