Rewolucja „Solidarności”
Pod koniec lat 70. PRL stanęła na progu bankructwa. Władze, mimo napiętej sytuacji społeczno-ekonomicznej, stosowały coraz częściej represje i terror. W społeczeństwie narastała fala oporu i niezadowolenia. Opozycja półlegalna i nielegalna rozszerzyły działania, podejmując współpracę, która połączyła ludzi różnych środowisk. Wybór arcybiskupa Karola Wojtyły na papieża był dla Polaków sygnałem do podjęcia dzieła odnowy moralnej. Pielgrzymka papieża do kraju w czerwcu 1979 roku wlała w serca jego rodaków nadzieję na lepszą przyszłość, umocniła w nich wiarę w zwycięstwo prawdy nad kłamstwem władz komunistycznych.
Bezpośrednią przyczyną wystąpień robotniczych stała się podwyżka niektórych cen artykułów żywnościowych. W sierpniu 1980 r. w bardzo wielu miastach wybuchły strajki i demonstracje. Przywódcą strajku w Stoczni Gdańskiej był Lech Wałęsa. Sformułowano program zawierający żądania strajkujących: powstanie niezależnych od władz związków zawodowych; prawo do strajku, wolności słowa, prasy; uwolnienie więźniów politycznych; podwyżki płac, emerytur i rent; przekazanie społeczeństwu prawdziwej informacji o stanie polskiej gospodarki. Do strajków zaczęły przystępować kolejne zakłady, co zmusiło władze do podjęcia rozmów z protestującymi i uwzględnienia części ich żądań.
W wyniku tzw. porozumień sierpniowych utworzono NSZZ (Niezależny Samorządny Związek Zawodowy) „Solidarność”, którego przewodniczącym został Lech Wałęsa. Był to nie tylko związek zawodowy, ale wielomilionowy ruch domagający się poszerzenia granic wolności obywatelskich.
Stan wojenny
Stan wojenny - instytucja prawa państwowego, której wprowadzenie powoduje zwiększenie uprawnień organów państwowych oraz obowiązków obywatelskich.
W nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. na terytorium całej Polski władze wprowadziły stan wojenny. Rządy w kraju przejęła WRON (Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego), z gen. Wojciechem Jaruzelskim na czele. Aresztowano kilka tysięcy działaczy „Solidarności”. Osadzono ich w obozach dla internowanych i w więzieniach. Na ogół aresztowania przebiegały spokojnie, tylko w nielicznych przypadkach doszło do tragicznych wydarzeń (w kopalni „Wujek” dziewięciu górników poniosło śmierć w wyniku ataku ZOMO).
Po wprowadzeniu stanu wojennego:
- Sejm i rząd kontynuowały działalność,
- wszystkie organizacje społeczne, polityczne i związki zawodowe zostały rozwiązane,
- zamknięto granice państwowe,
- unieruchomiono łączność telefoniczną,
- wprowadzono godzinę policyjną,
- zmilitaryzowano wybrane instytucje i zakłady pracy.
Stan wojenny został zawieszony 1 stycznia 1983 r., a formalnie zniesiony został 22 lipca 1983 r. Utrzymano jednak wiele obostrzeń. Nadal trwały represje wobec działaczy podziemnej „Solidarności”. Punktem kulminacyjnym tych represji było porwanie i zamordowanie przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa ks. Jerzego Popiełuszki, duszpasterza „Solidarności”.
Obrady „Okrągłego Stołu”
W 1988 r. w Polsce doszło do wielu strajków w zakładach pracy i na uczelniach. Władze państwowe i partyjne zaczęły rozumieć konieczność ustępstw politycznych i zaproponowały środowiskom opozycyjnym rozmowy przy „okrągłym stole”.
Rozmowy te rozpoczęły się 5 lutego 1989 r., władza i opozycja postanowiły osiągnąć kompromis w najważniejszych sprawach: oświaty, kultury, zalegalizowania związków i organizacji opozycyjnych. Najważniejszą decyzją była zapowiedź przeprowadzenia wyborów do Sejmu i mającego powstać Senatu (w ramach umowy dopuszczono 35% miejsc w Sejmie dla działaczy opozycyjnych).
4 czerwca 1989 roku odbyły się częściowo demokratyczne wybory do parlamentu. Zbiegło się to w czasie z dokonaną przez władze komunistyczne na placu Tiananmen masakrą studentów chińskich, którzy domagali się demokratycznych reform. Zwycięstwo w wyborach odniosła „Solidarność” (wzięło w nich udział 2/3 uprawnionych do głosowania). Koalicja rządowa poniosła klęskę.
W lipcu 1989 r. Sejm i Senat występujący jako Zgromadzenie Narodowe, dokonał wyboru prezydenta, którym został gen. W. Jaruzelski (przewagą jednego głosu). Premierem został Tadeusz Mazowiecki, działacz „Solidarności”.
W styczniu 1990 r. nastąpiło rozwiązanie PZPR. Był to kolejny krok w kierunku demokratyzacji. Po rezygnacji Jaruzelskiego z urzędu prezydenta RP, jesienią 1991 r. odbyły się pierwsze powszechne wybory prezydenckie, w których 9 grudnia 1990 r. zwyciężył przewodniczący „Solidarności”, Lech Wałęsa i został prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej.
Jesień Narodów
Wybory czerwcowe w Polsce były pierwszym wyłomem w systemie rządów komunistycznych w bloku państw pozostających pod kontrolą Moskwy. Niebawem za przykładem naszego kraju poszły Węgry, Czechosłowacja i inne państwa socjalistyczne. W listopadzie została otwarta granica między Berlinem wschodnim i zachodnim. Rozbijanie muru berlińskiego miało wymiar symbolu burzenia ładu pojałtańskiego. Jarzmo komunizmu w sposób pokojowy (z wyjątkiem Rumunii, której dyktator Nicolae Ceauºescu został schwytany, osądzony i stracony) zrzuciły wszystkie państwa bloku socjalistycznego. W Czechosłowacji prezydentem został VÁclav Havel - opozycjonista i pisarz. W 1991 r. rozpadł się Związek Radziecki.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.