W III Rzeczypospolitej
W 1989 r. w Polsce powstał pierwszy od czterdziestu lat niekomunistyczny rząd w Europie Środkowo-Wschodniej. Rząd premiera Mazowieckiego rozpoczął proces reform w celu przeobrażenia ustroju Polski z totalitarnego w demokratyczny. 1 stycznia 1990 r. uchwałą sejmową przywrócono państwu tradycyjną nazwę Rzeczpospolita Polska, a godłu państwa, Białemu Orłu, koronę. Wprowadzono poprawki do konstytucji - nazwa państwa to Rzeczpospolita Polska, demokratyczne państwo prawa, w którym władza zwierzchnia należy do Narodu; wolne i demokratyczne wybory, swoboda zrzeszania się i działalności partii politycznych; z konstytucji zniknął zapis o przewodniej roli PZPR i sojuszu z ZSRR.
W 1997 r. została uchwalona przez parlament i przyjęta w referendum nowa konstytucja.
W Polsce władza dzieli się na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Władza ustawodawcza (uchwalająca prawo, czyli ustawy) to parlament, składający się z sejmu i senatu. Posłowie i senatorowie wybierani są na cztery lata w wyborach powszechnych, w których mają prawo brać udział wszyscy pełnoletni obywatele.
Władzę wykonawczą (wykonującą ustawy parlamentu i kierującą bieżącymi sprawami kraju) sprawuje prezydent (wybierany w wyborach powszechnych) i rząd. Na czele rządu stoi premier, a w jego skład wchodzą ministrowie odpowiedzialni za poszczególne dziedziny.
Władza sądownicza to sądy, zajmujące się wymierzaniem sprawiedliwości. Wszyscy obywatele w Polsce są równi wobec prawa, tzn. wszyscy muszą stosować się do przepisów, a kara za ich złamanie jest dla wszystkich taka sama. Karą za złamanie prawa może być grzywna (kara pieniężna) lub pozbawienie wolności (osadzenie w więzieniu). Najsurowszą karą w Polsce jest dożywotnie więzienie. Ściganiem przestępców zajmuje się prokuratura i policja.
W Polsce działa Trybunał Konstytucyjny, który ocenia, czy uchwalane prawa są zgodne z konstytucją.
Ważną rolę odgrywają samorządy gminne, powiatowe i wojewódzkie, które podejmują decyzje w sprawach lokalnych. Władze samorządowe - rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa - są wybierane na czteroletnią kadencję przez mieszkańców danej gminy, powiatu lub województwa. Podejmują one najważniejsze decyzje, m.in. uchwalają budżet - roczny plan dochodów i wydatków. Za wykonanie decyzji władz samorządowych odpowiadają zarządy gminy, powiatu i województwa. Przewodniczącym zarządu gminy jest burmistrz, w gminie wiejskiej - wójt, a w dużym mieście - prezydent.
Obywatele stowarzyszają się w różnych organizacjach, np. stowarzyszeniach, partiach politycznych lub związkach zawodowych. W życiu gospodarczym ważną rolę spełnia zasada wolnej konkurencji (wolny rynek) i przedsiębiorczości.
Polska w NATO
Po 1989 r. Polska odzyskała suwerenność - może samodzielnie decydować o tym, jaką politykę prowadzić i z kim zawierać sojusze. W 1999 r. Polska została przyjęta do NATO (Paktu Północnoatlantyckiego) - organizacji, której zadaniem jest zwiększenie bezpieczeństwa państw członkowskich przez stworzenie wspólnego systemu obrony.
Zjednoczona Europa
Pierwszego „zjednoczenia” Europy dokonało imperium rzymskie, wprowadzając do podbitych krajów język, prawo i obyczaje. W średniowieczu Europę jednoczyła wspólnie wyznawana religia chrześcijańska. Przeprowadzane później próby zjednoczenia szybko kończyły się niepowodzeniem, ale po II wojnie światowej dążenia do integracji odżyły na nowo. Uważano, że zjednoczona Europa będzie mogła skutecznie konkurować z innymi światowymi potęgami.
Początkowo projekt ten obejmował państwa Europy Zachodniej, które doprowadziły najpierw do utworzenia Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), a w 1992 r. podpisały w Maastricht traktat powołujący do życia Unię Europejską. Państwa należące do Unii (od maja 2004 r. będzie ich już 25) prowadzą wspólną politykę gospodarczą i zagraniczną. Ich obywatele mogą podróżować bez paszportów do wszystkich krajów Unii oraz osiedlać się w nich i pracować. Zniesiono cła handlowe (opłaty na towary przywożone do kraju lub z niego wywożone) i wprowadzono wspólny pieniądz - euro (2002 r.). Flaga Unii Europejskiej to krąg dwunastu gwiazd na niebieskim tle. W Brukseli ma siedzibę Parlament Europejski oraz Komisja Europejska (nazywana także „rządem” Unii).
Po upadku komunizmu kraje Europy Środkowo-Wschodniej podjęły starania o przyjęcie do Unii Europejskiej. Kandydaci muszą spełnić wiele warunków (np. w dziedzinie ochrony środowiska, bezpieczeństwa pracy) i dostosować przepisy własnego prawa do unijnych.
W dniach 7-8 VI 2003 r. odbyło się referendum, podczas którego obywatele wypowiedzieli się za wejściem Polski do Unii Europejskiej. Większość Polaków popiera przystąpienie Polski do UE uważając, że nasz kraj znajdzie się wtedy w gronie rozwiniętych, zamożnych państw, a Polacy zyskają przywileje obywateli Unii. Przeciwnicy przystąpienia do UE obawiają się, że Polska zostanie zalana towarami wyprodukowanymi za granicą i będzie zmuszona do rezygnacji z suwerenności na rzecz Unii.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.