Czego nie wiesz o polskich przysłowiach i powiedzeniach

Pantałyk – co to znaczy?

Pewnie kojarzycie wyrażenie „zbić kogoś z pantałyku”. Oznacza pozbawienie tej osoby pewności siebie, zakłopotanie jej, sprawienie, że ktoś, kto miał przewagę i był wyżej od pozostałych, zostaje sprowadzony na ziemię. Ale czy zastanawialiście się kiedykolwiek, czym jest ten przysłowiowy pantałyk? Zrobiliśmy to za was i mamy odpowiedź, która może nie być do końca satysfakcjonująca. Otóż… nie wiadomo. Badacze nie są pewni pochodzenia tego określenia. Co ciekawe, wyraz ten występuje dzisiaj jedynie w tym związku frazeologicznym. Podobne określenie znajdziemy w językach: ukraińskim, rosyjskim i białoruskim. Również w tych krajach naukowcy mają problem z określeniem pochodzenia tego słowa.

Językoznawca prof. Marek Stachowski sugeruje, że pantałyk może być określeniem elementu końskiej uprzęży, który pomagała jeźdźcowi utrzymać równowagę.

Nocny marek - co to znaczy?

Nie jest tak, że osoby z imieniem Marek miały jakąś szczególną tendencję do późnego kładzenia się spać. Wtedy pisalibyśmy podczas dyktanda o nocnym Marku. Marek nie jest też żadną odmianą sowy, ani nietoperza, który grasował ciemną nocą po okolicy. Znaczenie tego powiedzenia pochodzi od „mary” – jak dawniej określano pokutującą duszę. Taka zmora (inne określenie mary) wysysała nocą krew śpiących. Inne określenie tego potwora to strzyga, którą pojawiła się na przykład w zbiorze opowiadań „Ostatnie życzenie” Andrzeja Sapkowskiego jako jeden z przeciwników wiedźmina Geralta. Kim okazała się naprawdę? Żeby się dowiedzieć, musicie przeczytać książkę. Naszym zdaniem warto!