Gatunek jest podstawową jednostką systematyczną.
Powstawanie nowego gatunku nazywamy specjacją (łac. species - gatunek).
Aby mogło dojść do specjacji muszą być spełnione następujące warunki:
1. Wyjściowa populacja musi się podzielić na dwie populacje potomne. Często wygląda to tak, że z populacji macierzystej wyodrębnia się niewielka grupa osobników, przeważnie żyjąca na granicy obszaru zajmowanego przez całą populację.
2. Pomiędzy potomnymi populacjami musi zaistnieć izolacja, czyli nie może być między nimi wymiany genów. Najprościej wyobrazić sobie izolację geograficzną. Izolacja taka może powstać nagle - np. w wyniku kataklizmu kawałek terenu zajmowanego przez populację staje się wyspą i osobniki tam znajdujące się zostają odizolowane od reszty, która pozostała na lądzie. Izolacja geograficzna może też zaistnieć w wyniku procesów zachodzących w bardzo długich okresach - przykładem może być wypiętrzanie się łańcucha górskiego i stopniowe rozdzielanie organizmów żyjących po dwóch jego stronach.
3. Warunki, w których żyją oddzielone populacje muszą się trochę różnić od siebie - chodzi tu o to, by działający dobór naturalny preferował nieco inne cechy w jednej i w drugiej populacji.
Rodzaje doboru naturalnego
a) dobór stabilizujący - faworyzuje osobniki o cechach przeciętnych. Prowadzi do ustabilizowania się danej cechy w populacji, działa w środowisku, w którym nie zachodzą istotne zmiany
b) dobór kierunkowy - działa, gdy warunki środowiska wymuszają zmiany w określonym kierunku (np. grubsze futro, ciemniejsze ubarwienie itp.)
c) dobór różnicujący - faworyzuje osobniki o cechach skrajnych i eliminuje przeciętnych. Działa w środowisku zmiennym.
W specjacji istotne znaczenie ma dobór kierunkowy i różnicujący.
Dostatecznie długi czas rozdzielenia populacji powoduje nawarstwianie się nowych barier. Pojawiają się izolacje innego typu np.:
- izolacja czasowa, czyli inna pora rui u zwierząt lub kwitnienia u roślin
- izolacja etologiczna, czyli inny rytuał godowy u zwierząt
- izolacja anatomiczna, czyli niezgodność budowy narządów rozrodczych.
Bariery te znacznie utrudniają, czasem wręcz uniemożliwiają rozmnażanie pomiędzy przedstawicielami dwóch populacji i tym samym uniemożliwiają przepływ alleli nawet jeśli populacje te znajdą się w swoim sąsiedztwie. Końcowym stadium jest powstanie jednej z sytuacji:
- znajdujące się obok siebie gamety nie łączą się (nie dochodzi do zapłodnienia)
- do zapłodnienia dochodzi, ale zarodki dość szybko obumierają
- do zapłodnienia dochodzi, zarodek rozwija się prawidłowo, ale powstały z niego dorosły osobnik jest bezpłodny.
Jeśli jedna z powyższych sytuacji ma miejsce, to znaczy, że krzyżowane osobniki należą już do dwóch różnych gatunków.
Gatunek to zbiór osobników mogących się ze sobą rozmnażać i dających w wyniku tego rozmnażania płodne potomstwo.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.