Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Przodkowie współczesnych ludzi pojawili się na kontynencie afrykańskim około 4 milionów lat temu (trwają spory, uczeni utrzymują, że mogło się to stać od 4 do 6 milionów lat temu). Były to istoty niewielkiego wzrostu, o długich rękach i masywnych szczękach.
Nazywano je małpami południowymi (australopitekami). W wyniku powolnych i długotrwałych przemian (ewolucji) sylwetka człowieka zmieniała się na bardziej wyprostowaną.
Na ślady ludzi sprzed 40-50 tysięcy lat natrafiono na Bliskim Wschodzie oraz w Europie. Wskazują na to rysunki na ścianach jaskiń we Francji i w Hiszpanii.
Stadia rozwoju człowieka
- australophitecus - miał postawę wyprostowaną, w odróżnieniu od zwierząt poruszał się na dwóch nogach, żył w gromadzie, utrzymywał się ze zbieractwa i myślistwa, używał prostych narzędzi z kamienia łupanego; pojawił się ok. 4-6 mln lat temu;
- homo habilis (człowiek uzdolniony) - poruszał się sprawnie na dwóch nogach, świadomie wykorzystywał kamień do produkcji narzędzi, nastąpiła ściślejsza współpraca w grupie, co prawdopodobnie wpłynęło na rozwój mowy; pojawił się ok. 2,5 mln lat temu;
- homo erectus (człowiek wyprostowany) - umiał wykorzystywać kamień do wykonywania narzędzi, zdobył umiejętność rozpalania ognia; żył w Europie, na jego ślady natrafiono w Polsce, w okolicy Trzebnicy pod Wrocławiem; pojawił się ok. 2 mln lat temu;
- homo sapiens (człowiek rozumny; przedstawiciel tego gatunku zamieszkujący Europę to neandertalczyk) - żył w gromadzie, działał wspólnie z innymi, wykorzystywał skóry zwierzęce na ubrania, wierzył w jakąś formę bytu po śmierci (grzebał zmarłych), pojawił się ok. 200 tys. lat temu;
- homo sapiens sapiens (człowiek rozumny właściwy) - przewyższał neandertalczyka inteligencją, wykonywał bardziej precyzyjne narzędzia, zasiedlił wszystkie kontynenty, miał rozwiniętą wyobraźnię, pozostawił po sobie dzieła sztuki (malowidła - grota w Lascaux we Francji), pojawił się ok. 135 tys. lat temu.
Ludzie pierwotni byli całkowicie uzależnieni od przyrody, która napawała ich lękiem. Sposobem życia niewiele różnili się od zwierząt. Mieszkali na drzewach i w jaskiniach. Dawały im one schronienie przed słońcem, deszczem, chłodem i dzikimi zwierzętami. Żywili się tym, co udało im się zdobyć bez użycia narzędzi i broni, których jeszcze nie znali. Były to jagody, leśne owoce, korzenie roślin, ślimaki, pędraki i ptasie jaja.
Polowali na drobną zwierzynę za pomocą dzidy i drewnianej maczugi. Mięso spożywali w stanie surowym, gdyż nie umieli jeszcze rozniecać ognia.
Pierwotni ludzie żyli w gromadzie. W gromadzie łatwiej było zdobywać pożywienie i bronić się przed niebezpieczeństwem. Prowadzili koczowniczy tryb życia, przenosząc się z miejsca na miejsce w poszukiwaniu pożywienia.
Aby zdobywać pożywienie, człowiek musiał posiadać narzędzia i broń. Pierwsze narzędzia były bardzo prymitywne. Sporządzano je z kamienia łupanego, kości, rogu i drewna. Za pomocą pięściaka (z krzemienia), łatwo mieszczącego się w dłoni, można było upolować drobną zwierzynę i oddzielać skórę od mięsa.
Stopniowo człowiek udoskonalał swoje narzędzia. Dzięki wynalazkowi łuku i strzał mógł już polować na większą zwierzynę i bronić się przed innymi ludźmi.
Wielkim osiągnięciem człowieka w walce z przyrodą było posiadanie umiejętności rozniecania ognia. Ogień odstraszał dzikie zwierzęta, dawał ciepło i umożliwiał spożywanie mięsa pieczonego.
Z czasem człowiek nauczył się lepiej obrabiać kamień, wygładzać go i nadawać mu odpowiedni kształt (siekiery, motyki, noża). Narzędzia z kamienia gładzonego były wygodniejsze w użyciu i bardziej przydatne do pracy i polowania.
Okres w dziejach ludzkości, w którym głównym surowcem do wyrobu narzędzi był kamień, nazywamy epoką kamienia. Dzieli się ona na paleolit (starszą epokę, czyli kamienia łupanego) oraz neolit (młodszą epokę, czyli kamienia gładzonego).
Ok. 20 tys. lat temu w wielu rejonach Ziemi klimat zaczął się powoli ocieplać. Zmiany klimatu i przyrody stworzyły ludziom możliwośćdokonania jednego z największych przełomów w dziejach - rewolucji neolitycznej (rewolucja nie ze względu na szybkość, lecz na doniosłość i skutki).
W swych wędrówkach ludzie zatrzymywali się na dłużej w miejscach, gdzie natrafiali na bardziej sprzyjające warunki. Myślistwo przestawało już być ich podstawowym zajęciem. Dzięki udoskonalonym narzędziom mogli budować bardziej trwałe domy (szałasy, ziemianki) i karczować lasy. Stopniowo też zaczynali prowadzić osiadły tryb życia.
Głównym zajęciem ludności stawało się rolnictwo i hodowla zwierząt. Ziemię uprawiano za pomocą prostych narzędzi (zaostrzony kij, motyka), później zastępowano je drewnianą sochą i radłem ciągnionym przez woły.
Z czasem ludzie nauczyli się wytapiać metale. W IV tysiącleciu p.n.e zaczęto uzyskiwać miedź. Z połączenia miedzi z cyną powstawał brąz (epoka brązu) - wytop brązu rozpoczął się na Bliskim Wschodzie ok. r. 3000 p.n.e. Następnym metalem wykorzystanym przez człowieka było żelazo (epoka żelaza). Wytapiano je w specjalnych piecach zwanych dymarkami. Przedmioty wykonane z żelaza (motyki, siekiery, sierpy) były trwalsze i lepiej służyły człowiekowi w jego codziennej pracy. Żelazo zaczęło zastępować brąz na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e. Najstarsze ślady obróbki żelaza znajdujemy w Azji Mniejszej (państwo Hetytów) ok. 1500 r. p.n.e.
Gospodarstwa zazwyczaj produkowały wszystko, co było niezbędne do życia (narzędzia, żywność, garnki, ubrania). Stawały się więc samowystarczalne. Zaczęły powstawać trwałe osady. Doszło w nich do społecznego podziału pracy - jedni zajmowali się rolnictwem, inni hodowlą itd. Rozwinął się handel i kult religijny, pojawiły się ośrodki władzy.
Pierwsze cywilizacje powstały tam, gdzie były żyzne gleby, ciepły klimat i wystarczająca ilość wody - na Bliskim Wschodzie (Mezopotamia, Egipt, Palestyna) i w Azji (Chiny, Indie).
Najważniejsze informacje
Czas i miejsce pojawienia się człowieka pierwotnego: około 4 milionów lat temu na kontynencie afrykańskim.
Tryb życia: najdawniejsi ludzie żyli w gromadzie. Prowadzili koczowniczy tryb życia.
Doskonalenie narzędzi pracy: stopniowo, w miarę upływu tysiącleci, ludzie lepiej przystosowywali się do środowiska, w którym żyli (doskonalili narzędzia pracy).
Zmiana trybu życia: osiadły tryb życia zaczął prowadzić człowiek wtedy, gdy jego głównym zajęciem stało się rolnictwo i hodowla zwierząt.
Stadia rozwoju człowieka pierwotnego: australopitek, homo habilis, homo erectus, homo sapiens (tu neandertalczyk), homo sapiens sapiens.
Podział epoki kamienia: paleolit (okres kamienia łupanego), neolit (okres kamienia gładzonego)
Pierwsze cywilizacje powstały nad rzekami, gdzie były żyzne gleby, ciepły klimat, nie brakowało wody.
| Mezopotamia | Egipt | Indie | Chiny |
|---|---|---|---|
| Tygrys i Eufrat | Nil | Indus | Huang-ho (Żółta Rzeka) |
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.