Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Rodzaj literacki: liryka
Gatunek literacki: poemat liryczny
Wiersz powstał na przełomie 1863 i 1864 roku. Bezpośrednim powodem napisania utworu stało się zniszczenie fortepianu kompozytora, należącego do siostry F. Szopena. Incydent ten związany był z carskimi represjami, po dokonanym w 1863 roku zamachu na gen. T. Berga. C. K. Norwid poznał F. Szopena w 1849 roku, a tuż przed śmiercią artysty odwiedził go w paryskim mieszkaniu.
Fortepian Szopena to utwór wieloaspektowy. Wspominając ostatnią wizytę u kompozytora oraz przywołując obraz zniszczenia fortepianu artysty, C. K. Norwid snuje refleksje na temat sztuki, jej charakteru i funkcji. Utwór ma budowę trójczłonową. W części pierwszej nawiązuje poeta do spotkania z F. Szopenem („Byłem u Ciebie w te dni przedostatnie”) i wypowiada uwagi na temat sensu ludzkiego życia oraz znaczenia i charakteru muzyki polskiego kompozytora. F. Szopena porównuje C. K. Norwid do mitycznego Orfeusza (twórcy muzyki, rozszarpanego przez nimfy) i Pigmaliona (który ożywił wyrzeźbiony przez siebie posąg kobiety). Te przywołania określają twórczość kompozytora jako idealną i nieśmiertelną. Muzyka zyskuje wartość ponadczasową, śmierć kompozytora nie będzie oznaczała kresu jego dzieła („Nie stargam Cię ja - nie! - Ja, u-wydatnię!...”).
W rozumieniu poety muzyka Szopena łączy w sobie cechy klasycznego piękna („prostota Doskonałości Peryklejskiej”), wartości narodowe („dom modrzewiowy wiejski”) oraz pierwiastek boski („Odrodziłam się w Niebie”). Naznaczona geniuszem sztuka, zbliża się do absolutu, symbolizowanego w wierszu przez postać Chrystusa:
„Hostię - przez blade widzę zboże...
Emanuel już mieszka
Na Taborze!”.
Muzyka Szopena jest dla C. K. Norwida syntezą polskiej narodowości i historii („I była w tym Polska...”).
W drugiej części utworu podmiot liryczny przechodzi do rozważania nad istotą sztuki w ogóle. Jej doskonałość („O Ty, co jesteś Miłości-profilem”) realizowana przez takich twórców, jak Ajschylos, Fidiasz, Dawid, F. Szopen, wyraża się w idealnym połączeniu istoty i formy („Zwiesz się razem: Duchem i Literą”). Boska sztuka w zetknięciu z ułomną rzeczywistością skazana jest na klęskę, nie da się bowiem zrealizować ideału na ziemi:
„Zawsze - zemści się na tobie: BRAK!...
- Piętnem globu tego - niedostatek”.
Wyrazem odrzucenia przez ludzkość genialnej muzyki F. Szopena, stanie się w utworze obraz zniszczenia fortepianu mistrza, stanowiący przedmiot opisu ostatniej części wiersza. Instrument, symbol sztuki, zostaje wyrzucony przez okno:
„Jękły - głuche kamienie:
Ideał - sięgnął bruku - - ”.
Taka jest prawidłowość historii od wieków; każde zbliżające się do absolutu dokonanie w zetknięciu z rzeczywistością musi ulec upokorzeniu i zniszczeniu. Pesymistyczną wymowę wiersza osłabiają ostatnie wersy: „Ciesz się późny wnuku!...”. Ludzkość musi dorosnąć i dojrzeć do idei artysty, wyrastającego ponad swój czas. Dopiero po śmierci twórcy przyszłe pokolenia uznają jego geniusz. Zawarta w ostatniej części refleksja podmiotu lirycznego odnosi się zarówno do muzyki F. Szopena, jak i do nie zrozumianej przez współczesnych poezji samego C. K. Norwida.
Utwór C. K. Norwida jest wierszem bardzo skomplikowanym, mającym charakter traktatu o sztuce. Wieloznaczność tekstu podkreślają wyszukane metafory („Dni «...» nie docieczonego wątku”), inwersje składniowe („gdzie zaś ani historii zenit jest”), odwołania do tradycji (Orfeusz, Pigmalion), słowa - klucze („Dopełnienie”, „Brak”). Nasycenie znaczeniowe uwypuklają, stosowane przez poetę niedopowiedzenia, myślniki, wielokropki, wyodrębnione w sposób graficzny słowa („BRAK”, „Dopełnienie”). Fortepian Szopena ma budowę nieregularną i fragmentaryczną, elementy opisu stanowią pretekst do rozbudowanych dygresji.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.