Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Bardzo popularna w XIX w. stała się idea narodu i państwa narodowego (takiego, w którym mieszka jeden naród). Dążenia narodowe doprowadziły do odzyskania niepodległości przez Grecję, która uwolniła się od panowania tureckiego (1829). Szczególnie gwałtownie dążenia narodowe - walka o niepodległość czy zjednoczenie - ujawniły się podczas tzw. Wiosny Ludów - wydarzeń rewolucyjnych w latach 1848-1849. Francja wtedy stała się znów republiką (na krótko), Niemcy i Włosi dążyli do zjednoczenia (co udało się dopiero w przyszłości - zjednoczenie Włoch nastąpiło w latach 1861-1870, a Niemiec w 1871, kiedy powstało Cesarstwo Niemiec), a Węgrzy w cesarstwie austriackim ogłosili niepodległość. Jednym z dowódców armii węgierskiej był generał Józef Bem, dawny uczestnik powstania listopadowego. Wojskowa pomoc rosyjska pozwoliła Austrii na stłumienie powstania. W 1867 r. cesarz Franciszek Józef I przekształcił cesarstwo austriackie w Austro-Węgry. Węgrzy otrzymali pełną władzę w swoim królestwie. Polakom z Galicji przyznano autonomię, czyli częściowy wpływ na sprawy swojego regionu.
Ideologia to zespół idei i poglądów na temat tego, w jaki sposób powinno być zorganizowane państwo oraz jakimi zasadami należy się kierować w życiu politycznym i społecznym.
Najważniejsze ideologie XIX w. to:
- nacjonalizm: ludzie o wspólnych cechach narodowych (język, tradycja) muszą mieć prawo do własnego państwa; powinni podporządkować wszelkie działania interesowi własnego narodu (w Polsce jedną z pierwszych partii politycznych była nacjonalistyczna Narodowa Demokracja, zwana endecją, kierowana przez Romana Dmowskiego);
- konserwatyzm: gwałtowne zmiany ustroju politycznego są zawsze niekorzystne; szczególnie istotne są tradycyjne wartości i zasady; w zapewnieniu ładu i porządku ważną rolę odgrywa religia (ta ideologia narodziła się w Anglii wśród arystokracji);
- liberalizm (od łac. liber - wolny): rola państwa powinna być ograniczona; jednostka powinna sama zadecydować, jak chce żyć (ideologia burżuazji angielskiej);
- socjalizm: ludzie powinni być równi także pod względem majątkowym; władza powinna zlikwidować biedę i nierówność; konieczne są reformy społeczne;
- komunizm (od łac. communis - wspólny): niesprawiedliwy system społeczny należy zlikwidować poprzez rewolucję; powinno powstać ogólnoświatowe państwo bez granic i własności prywatnej (twórcy komunizmu to Karol Marks i Fryderyk Engels, którzy w 1848 r. ogłosili jego program pt. Manifest komunistyczny).
Najliczniejszą grupą społeczną pod koniec XIX w. byli chłopi. Ich interesy reprezentowały partie ludowe. Na ziemiach polskich ruch ludowy narodził się w Galicji.
Kościół katolicki pod koniec XIX w. zachęcił wiernych do działalności politycznej na rzecz ludzi pracy poprzez partie chrześcijańsko-demokratyczne (chadecja - od skrótu ChD, czyli Chrześcijańska Demokracja) i chrześcijańskie związki zawodowe.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.