Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Po upadku powstania listopadowego przez 20 lat w Królestwie Polskim obowiązywał stan wojenny, co oznaczało m.in. zakaz wolnego zrzeszania się. Został on zniesiony w okresie wojny Rosji z Turcją (1853-1856, tzw. wojna krymska), ogłoszono też amnestię, z Syberii i carskich więzień do domu po latach zesłania wróciło wielu Polaków. Wojna krymska ujawniła słabość militarną i gospodarczą Rosji i zakończyła się jej klęską. Polacy mieli nadzieję, że wykorzystają moment osłabienia Rosji, dążąc do wymuszenia ustępstw na rzecz przywrócenia dawnych swobód. Chłopi oczekiwali zniesienia pańszczyzny i uwłaszczenia (w roku 1861 car wydał zarządzenie o przekazaniu ziemi chłopom za odszkodowaniem dla dziedziców, ale dekret ten nie objął ziem Królestwa Polskiego).
W Rosji po przegranej wojnie przeprowadzono szereg reform, mających na celu wzmocnienie państwa carów. W Królestwie liczono na zmianę polityki nowego cara, Aleksandra II, wobec Polaków. Niestety, car po przyjeździe do Warszawy nie zapowiedział żadnych przeobrażeń: „Szczęście wasze - mówił car - zamyka się tylko w zupełnym zespoleniu z Rosją. Żadnych marzeń, panowie!”.
W 1863 r. władze zarządziły tzw. brankę - nadzwyczajny przymusowy pobór do wojska carskiego. Aby do tego nie dopuścić, 22 stycznia 1863 r. konspiratorzy ogłosili wybuch powstania.
Opierając się na tworzonej wcześniej tajnej organizacji państwa przez okres powstania, tj. przez 15 miesięcy, działał Rząd Narodowy w Warszawie. Wysyłał on w teren gońców i delegatów, mianował naczelników obszarów, ściągał dobrowolnie płacony podatek narodowy. Funkcjonowała tajna poczta, żandarmeria narodowa wykonywała wyroki na zdrajcach. Specjalni wysłannicy ogłaszali we wsiach dekrety rządu o zniesieniu pańszczyzny i uwłaszczeniu. Zagraniczni posłowie informowali rządy państw europejskich o tym, co dzieje się w Królestwie. Dokumenty rządowe opatrzone były pieczęcią, na której przedstawiono trzy tarcze herbowe (Polski, Litwy i Ukrainy) połączone jedną koroną. Rząd powstańczy posiadał wojsko złożone z ochotników. Powstańcy organizowali się w lasach w oddziały powstańcze, tzw. partie, które prowadziły wojnę partyzancką - atakowały znienacka drobniejsze oddziały nieprzyjaciela, a cofały się i kryły przed większymi siłami. Polacy stoczyli przez czas trwania powstania ponad 1200 bitew i potyczek, a przez oddziały powstańcze przewinęło się około 200 tys. ochotników, nie przekraczając jednorazowo 30 tys. żołnierzy walczących w różnych rejonach kraju (porównaj z powstaniem listopadowym, gdzie walczyła regularna armia polska, ścierając się w bitwach z wojskami carskimi).
Czy wiesz, że...
Narody Europy wyrażały sympatię dla Polski, organizując demonstracje, zbierając pieniądze, do Polski pośpieszyli też ochotnicy (np. włoski pułkownik F. Nullo, który zginął na polskiej ziemi).
Powstanie próbował ratować jego ostatni dyktator, generał Romuald Traugutt. Z oddziałów powstańczych stworzył korpusy regularnego wojska, zreorganizował zaopatrzenie, wydał dekret o bezwzględnej realizacji dekretu uwłaszczeniowego, aby zachęcić chłopów do udziału w powstaniu, rozwinął kontakty z rewolucyjno-demokratycznym ruchem europejskim.
Wiosną 1864 r. car wydał ukaz uwłaszczeniowy dla chłopów Królestwa Polskiego, o przekazaniu ziemi bez odszkodowania, a tym samym przekreślił możliwość masowego udziału mieszkańców wsi w walkach po stronie powstania.
Traugutt, choć zagrożony ujawnieniem, do końca nie wyjechał z Warszawy i sprawował funkcję dyktatora. Aresztowany, został stracony 5 VIII 1864 r. w pobliżu Cytadeli warszawskiej wraz z 4 członkami Rządu Narodowego. Powstanie upadło, ostatnich powstańców, m.in. walczącego na Podlasiu księdza Stanisława Brzóskę, schwytano wiosną 1865 r.
Pomimo że powstanie nie doprowadziło do odzyskania niepodległości, było protestem przeciw niewoli i ugodzie z zaborcą. Przyczyniło się do wzmocnienia poczucia solidarności Polaków we wszystkich zaborach i na emigracji oraz do wzmocnienia świadomości narodowej. W całej Europie wzbudziło zainteresowanie i sympatię dla Polski. Tradycje bohaterskich walk powstańczych przetrwały w powieści, malarstwie, poezji. Polacy pokazali opinii publicznej Europy, że nie pogodzili się z utratą niepodległości i będą o nią nadal walczyć.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.