Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Po śmierci Zygmunta Augusta w 1572 r. nastąpiło w Rzeczypospolitej bezkrólewie. W tym okresie króla zastępował prymas - arcybiskup gnieźnieński, zwany interrexem tzn. „międzykrólem”. Prymas zwoływał konwokację, czyli sejm decydujący o miejscu i czasie wyboru (elekcji) nowego króla.
Czy wiesz, że...
O wyborze króla miała decydować cała szlachta zgromadzona na sejmie elekcyjnym. Zasada ta oznaczała, że każdy szlachcic polski miał prawo do udziału w sejmie i głosowania na kandydata do tronu polskiego. Było to prawo tzw. wolnej elekcji - czyli wyboru króla przez ogół szlachty.
Przed elekcją w 1573 r. podpisano konfederację warszawską, która gwarantowała szlachcie różnowierczej pełne równouprawnienie z katolikami i opiekę państwa.
Szlachta, obawiając się samowolnych rządów nowego władcy, postanowiła ułożyć zbiór zobowiązań, które miał zaprzysiąc przyszły król. Były to tzw. artykuły henrykowskie (nazwa pochodzi od imienia pierwszego króla elekcyjnego, Henryka Walezego z Francji) - prawa, zgodnie z którymi każdy nowy król:
| musiał | nie mógł |
|---|---|
|
|
W razie złamania przez króla praw poddani (szlachta) mieli prawo wypowiedzieć mu posłuszeństwo.
Uzupełnieniem postanowień zebranych w artykułach henrykowskich była umowa króla ze szlachtą (pacta conventa) - układ zawierany między przedstawicielstwem narodu i elektem, określający każdorazowo warunki, pod jakimi otrzymywał on koronę.
Pierwsza wolna elekcja odbyła się w 1573 r., a jej uczestnicy wybrali na króla Polski Henryka Walezego. Po ucieczce króla z kraju (na wieść o opustoszałym tronie Francji) szlachta w 1575 roku wybrała na króla Rzeczypospolitej Obojga Narodów księcia siedmiogrodzkiego Stefana Batorego (koronowany w 1576 r.). Stefan Batory był znany z talentów wojskowych, głębokiej wiary katolickiej, ale również z szacunku dla wyznawców innych religii. Panował wspólnie z żoną, królową Polski Anną Jagiellonką. Swoje zdolności prowadzenia wojen potwierdził walcząc z Rosją o Inflanty, które zostały przy Polsce na mocy pokoju zawartego w Jamie Zapolskim w 1582 r. Był królem, który pragnął przeprowadzić reformy w kraju:
- wzmocnić władzę królewską, nie chciał być królem „malowanym”, pragnął „panować i rozkazywać”;
- stworzyć silne wojsko; doprowadził do utworzenia „piechoty wybranieckiej” tzn. z co dwudziestego gospodarstwa chłopskiego pochodził jeden wybraniec - żołnierz;
- dbał o rozwój szkolnictwa - utworzył Akademię w Wilnie.
Wojenne plany króla Stefana Batorego zmierzały w przyszłości do oswobodzenia narodów z jarzma tureckiego z pomocą podporządkowanego Księstwa Moskiewskiego. Zamiary króla przerwała śmierć, jego panowanie trwało 10 lat.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.