Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Stany Zjednoczone Ameryki Północnej były niekwestionowaną potęgą militarną, gospodarczą i polityczną. Przemysł amerykański pracował przez kilka lat na potrzeby wojny. Zaraz po wojnie, licząc na trwałe ułożenie pokojowych stosunków na świecie, wobec trudności utrzymywania prawie 15-milionowej armii i sprzętu wojskowego, zredukowano armię i wyprzedano zapasy. Nadzieje Amerykanów na pokój okazały się przedwczesne - w wyniku działań radzieckich w Europie doszło do zbudowania żelaznej kurtyny oddzielającej państwa demokratyczne od komunistycznych.
W obliczu rozpoczynającej się „zimnej wojny” prezydent Harry Truman zmienił politykę wobec ZSRR - polityka „niedrażnienia” zastąpiona została polityką „powstrzymywania” wpływów komunizmu - „doktryna Trumana” (pomoc dla sił demokratycznych w Grecji i Turcji, szeroka pomoc gospodarcza dla Europy w ramach tzw. planu Marshalla). W Europie Amerykanie dążyli do zjednoczenia Niemiec jako państwa demokratycznego, inicjując powstanie tam Bizonii (stref amerykańskiej i brytyjskiej), Trizonii (dodatkowo francuskiej), w końcu Republiki Federalnej Niemiec oraz udzielając wszechstronnej pomocy gospodarczej i politycznej. To prowadziło do kolejnych napięć z ZSRR, dopuszczającym ewentualne zjednoczenie Niemiec, ale przy swoim udziale - powstanie odrębnego państwa niemieckiego, Niemieckiej Republiki Demokratycznej (strefa radziecka).
Konsekwencją planu Marshalla było zapoczątkowanie procesów jednoczenia się Europy Zachodniej (marzec 1948, Bruksela traktat o Unii Zachodniej - Francja, Wielka Brytania, kraje Beneluksu; wszechstronna pomoc i współdziałanie w przypadku agresji radzieckiej). W obliczu narastających ataków propagandowych komunistów we wrześniu 1948 r. w Fontainebleau we Francji powstał sztab obrony Zachodu, a 4 kwietnia 1949 r. w Waszyngtonie Pakt Północnoatlantycki (NATO: USA, Kanada, Wielka Brytania, Norwegia, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg, Islandia, Portugalia). Pakt miał charakter obronny.
Zgodnie z doktryną Trumana USA interweniowały w wojnie domowej w Chinach, w wojnie w Korei. We wrześniu 1951 r. podpisały układ wojskowy ANZUS, do którego przystąpiły m.in. Australia i Nowa Zelandia.
W polityce wewnętrznej USA miały własne problemy związane z falą rasizmu. W maju 1954 r. pod presją manifestacji murzyńskich Sąd Najwyższy orzekł, że segregacja rasowa w szkołach jest sprzeczna z konstytucją; nie zmieniło to jednak sytuacji Murzynów amerykańskich.
Administracja nowego prezydenta, republikanina gen. D. Eisenhowera, kontynuowała politykę ograniczania i wypierania wpływów komunizmu - finansowanie radiostacji „Głos Ameryki”, „Radio Swoboda”, „Wolna Europa”.
Naturalną strefą zainteresowania USA była Ameryka Łacińska - w 1947 r. w Rio de Janeiro powstał Międzyamerykański Układ o Wzajemnej Pomocy, a w 1948 r. w Bogocie Organizacja Państw Amerykańskich mocno wiążące państwa latynoamerykańskie z USA. W latach 50. USA podpisały z większością państw amerykańskich dwustronne układy polityczne, gospodarcze i militarne.
USA aktywnie uczestniczyły w polityce w basenie Pacyfiku - poparcie dla demokratycznego Taiwanu Czang Kaj-szeka; powstanie we wrześniu 1954 r. w Manili na Filipinach Paktu Południowo-Wschodniego (SEATO, USA, Wielka Brytania, Francja, Australia, Nowa Zelandia, Filipiny, Pakistan) - pakt obronny, gwarantujący bezpieczeństwo w rejonie Azji Południowo-Wschodniej.
W czasie kryzysu sueskiego i wojny izraelsko-arabskiej w jesieni 1956 r. USA nie poparło stanowiska Żydów, z inicjatywy administracji amerykańskiej Zgromadzenie Ogólne ONZ potępiło agresję izraelską, USA wstrzymał pomoc dla Izraela, zajmując w tej sprawie stanowisko wspólne z ZSRR; Waszyngton zdystansował się do potępienia akcji radzieckiej tłumienia powstania na Węgrzech.
W 1956 r. gen. Eisenhower został ponownie wybrany prezydentem USA - kontynuował politykę powstrzymywania i wypierania wpływów komunizmu - pomoc gospodarcza dla państw na Bliskim Wschodzie (wypieranie wpływów komunistycznych, ale i wpływów Francji i Wielkiej Brytanii).
W 1960 r. prezydentem USA z ramienia partii demokratów został John F. Kennedy. W polityce wewnętrznej, wobec narastania problemu zamieszek na tle rasowym i działalności przywódcy Murzynów pastora Martina Luthera Kinga, Kennedy wymusił realizację konstytucyjnych gwarancji równości.
W polityce zagranicznej administracja Kennedy’ego nie potępiła jawnie decyzji władz NRD o budowie muru berlińskiego (13 sierpnia 1961), w czasie wizyty w Berlinie zachodnim prezydent USA moralnie wsparł cele i dążenia wolnościowe berlińczyków (pod Bramą Brandenburską powiedział „Jestem Berlińczykiem”). Kennedy podjął decyzję o zaangażowaniu dodatkowych sił i środków w trwającej od 1957 r. nowej wojnie w Wietnamie.
Jeszcze za rządów prezydenta Eisenhowera w 1959 r. komuniści kubańscy pod wodzą Fidela Castro, korzystając z poparcia radzieckiego, dokonali rewolucji na Kubie wypierając z wyspy Amerykanów i rząd proamerykański. Kennedy wsparł emigrantów kubańskich, którzy 17 kwietnia 1961 r. podjęli nieudaną próbę opanowania wyspy - desant w Zatoce Świń. Castro otrzymał pomoc i wsparcie radzieckie. W 1962 r. na Kubie zainstalowane zostały radzieckie rakiety z głowicami nuklearnymi - kryzys kubański postawił świat na krawędzi wojny. 28 października doszło do kompromisu: Rosjanie wycofali rakiety z Kuby, a Amerykanie z Turcji i Włoch. Prezydent Kennedy wsparł państwo Izrael deklarując wszechstronną pomoc gospodarczą, militarną i polityczną, co spowodowało zadrażnienie w stosunkach z Arabami. 22 listopada 1963 r. w Dallas John F. Kennedy został zamordowany - tło i motywy zbrodni nie są wyjaśnione do dziś.
Prezydentem został dotychczasowy wiceprezydent Lyndon Johnson; sprawował urząd przez kolejną kadencję do 1968 r. Za jego prezydentury narastał problem dyskryminacji Murzynów; mimo przyjęcia przez Kongres ustaw o równouprawnieniu w stanach południowych, zwolennicy dyskryminacji rasowej sabotowali wprowadzanie go w życie. W 1968 r. zamordowano przywódcę Murzynów Martina L. Kinga. USA coraz mocniej angażowały się w wojnę w Wietnamie wysyłając tam setki tysięcy żołnierzy. Wojna ta pochłonęła dziesiątki tysięcy ofiar, kosztowała Amerykanów dziesiątki miliardów dolarów - udział Amerykanów w konflikcie wywoływał fale protestów i manifestacji, szczególnie młodzieży - ruch kontestacyjny hippisów.
Za prezydentury Kennedy’ego i Johnsona USA przejęły przodującą rolę w podboju kosmosu - lądowanie na Księżycu 20 lipca 1969 r. statku stacji „Apollo 8”.
Lata 70. były dla USA dramatyczne. Prezydent Richard Nixon, wobec protestów Amerykanów przeciwko wojnie wietnamskiej i wielkich trudności finansowych państwa, podjął decyzję o wycofaniu się z wojny - 27 stycznia 1973 r. podpisano z Demokratyczną Republiką Wietnamu układ o zawieszeniu broni. Ostatecznie w 1975 r. ostatni żołnierze amerykańscy wycofali się z Sajgonu. W konsekwencji nowej wojny żydowsko-arabskiej Jom Kippur z października 1973 r. kraje arabskie podniosły ceny ropy naftowej, następnie, chcąc ukarać państwa zachodnie wspierające Izrael, nałożyły embargo na dostawy tego surowca do USA i Europy Zachodniej, czym spowodowały światowy kryzys paliwowo-energetyczny. W konsekwencji wzrosło znaczenie krajów arabskich na arenie międzynarodowej, pojawił się światowy kryzys walutowy; dopiero od połowy lat 70. świat zaczął powoli wychodzić z kryzysu.
W wyniku skandalu, tzw. afery Watergate, do dymisji podał się prezydent Nixon (październik 1974), jego następcą został dotychczasowy wiceprezydent Gerald Ford. Na arenie międzynarodowej wzrósł prestiż USA - porozumienie z ZSRR w sprawie zbrojeń strategicznych, wymiana wizyt międzypaństwowych, porozumienie z ChRLD. W polityce wewnętrznej doszło do uspokojenia i konsolidacji społeczeństwa amerykańskiego.
W styczniu 1977 r. nowym prezydentem USA został Jimmy Carter (demokrata), stanowisko doradcy ds. bezpieczeństwa objął Polak, prof. Zbigniew Brzeziński. W polityce wewnętrznej podjęto działania zmierzające do zmniejszenia bezrobocia, rozwoju gospodarczego, ograniczenia inflacji.
W 1981 r. urząd prezydenta USA na dwie kadencje objął republikanin Ronald Reagan (do 1988). Był zdecydowanym przeciwnikiem politycznym ZSRR i wpływów komunistycznych w świecie. Administracja Reagana podjęła wojnę ekonomiczną i technologiczną z ZSRR i państwami bloku wschodniego - embargo na dostawy surowców, technologii, działania podejmowane w celu spowodowania strat finansowych ZSRR. W wyścigu strategicznym, w wyniku ogłoszenia programu tzw. wojen gwiezdnych ZSRR i jego satelici musieli przegrać. Wyścig zbrojeń, obok zaktywizowania działań USA na arenie międzynarodowej (pomoc dla powstańców w Afganistanie, aktywizacja opozycji w państwach komunistycznych - polskiej Solidarności i innych), doprowadził jednak do ograniczenia tempa wzrostu gospodarczego USA, choć w wyścigu gospodarczym Amerykanie wygrali z Rosjanami.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.