Wybierz szkołę

Wybierz dział

Zaproszenie do wspólnej nauki

zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek

Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
Odrzuć

Stosunki polityczne w odrodzonej Polsce

Stosunki polityczne w odrodzonej Polsce

Orientacje polityczne w II Rzeczypospolitej

prawicowa

Narodowa Demokracja - głosiła hasła klerykalno-nacjonalistyczne, antysemickie, w dziedzinie gospodarczej występowała przeciw ingerencji państwa, popierała własność prywatną i nieskrępowaną działalność gospodarczą. Na czele stał Roman Dmowski.

Chrześcijańska Demokracja (ChD - chadecja) - opierała swój program na społecznej nauce Kościoła katolickiego, podzielała poglądy endecji na temat mniejszości narodowych, opowiadała się za umiarkowanymi reformami. Na czele stał Wojciech Korfanty.

centrum

PSL „Piast” - stało na gruncie rządów parlamentarnych, żądało rozbudowy samorządu, realizowania reformy rolnej zgodnie z interesami chłopów, upaństwowienia lasów, zaciśnienia związku wsi z religią katolicką. Jeden z założycieli i przywódca - Wincenty Witos.

lewicowa

PSL „Wyzwolenie” - żądało upaństwowienia lasów, podstawowych bogactw naturalnych i kolei oraz przymusowej parcelacji ziemi obszarniczej, szerokich praw obywatelskich, oddzielenie Kościoła od państwa, powszechnego i świeckiego nauczania. W 1931 r. partia ta połączyła się z PSL „Piast”, tworząc Stronnictwo Ludowe. Główni działacze - Tomasz Nocznicki, Kazimierz Bagiński, Stanisław Thugutt.

PPS - zreformowanie w drodze parlamentarnej ustroju kapitalistycznego: uspołecznienie podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, wywłaszczenie wielkiej własności ziemskiej, ochrona prawna robotników. Za formę rządów uznawała demokrację parlamentarną. Głosiła hasła tolerancji religijnej i praw dla mniejszości narodowych. Czołowi działacze: Ignacy Daszyński, Jędrzej Moraczewski, Mieczysław Niedziałkowski.

KPP - głosiła hasła sojuszu robotniczo-chłopskiego, obalenia władzy klas posiadających na drodze rewolucyjnej, wprowadzenia dyktatury proletariatu i zbudowania państwa socjalistycznego.

Sejm Ustawodawczy: W styczniu 1919 r. odbyły się wybory do parlamentu, w których wzięło udział 20 partii. Zwyciężył prawicowy Związek Ludowo-Narodowy. Ponieważ zadaniem parlamentu było ustalenie fundamentów prawnych odradzającego się państwa, otrzymał on nazwę Sejmu Ustawodawczego. Najważniejszym aktem Sejmu Ustawodawczego była konstytucja marcowa.

Konstytucja marcowa 17 III 1921 r.

Źródłem władzy państwowej jest naród.
Organy władzy
Ustawodawczy
Parlament dwuizbowy:
Wykonawczy Sądowniczy
Sejm Senat Rząd Prezydent Niezawisłe sądy
444 posłów, uchwalał ustawy 111 senatorów, miał prawo tzw. weta zawieszającego do ustaw uchwalonych przez Sejm i zgłaszania poprawek
  • Prezes Rady Ministrów (premier) miał być pierwszym ministrem koordynującym pracę członków rządu i przewodniczącym na posiedzeniach Rady Ministrów;
  • Rząd musiał mieć poparcie większości Sejmu;
  • ministrowie tworzyli Radę Ministrów.
  • miał prawo mianowania premiera;
  • za zgodą 3/5 senatorów miał prawo rozwiązywania Sejmu;
  • reprezentował państwo na zewnątrz;
  • obsadzał najwyższe urzędy cywilne i wojskowe;
  • był zwierzchnikiem Sił Zbrojnych w czasie pokoju;
  • mianował sędziów;
  • stosował prawo łaski;
  • za swą działalność ponosił odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Konstytucyjnym.
  • sądy miał być niezawisłe, niezalezne, kierujące się wyłącznie przepisami prawa;
  • w sprawach politycznych i o morderstwo wyrok wydawały sądy przysięgłych.

Prawa obywatelskie - konstytucja gwarantowała wolność osobistą, prawo do oświaty, wolność sumienia i wyznania, ochronę własności prywatnej oraz prawo do wynagrodzenia szkód wyrządzonych przez organy państwowe działające niezgodnie z prawem.

Zapamiętaj!

Konstytucja - ustawa zasadnicza, określająca podstawowe zasady ustroju społeczno-ekonomicznego i politycznego państwa, strukturę i kompetencje naczelnych organów władzy, podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania aparatu państwowego i samorządowego oraz normująca podstawowe prawa i obowiązki obywateli.

Na mocy konstytucji marcowej Polska stała się republiką parlamentarno-demokratyczną, tzn. o takiej formie ustroju państwa, w którym najwyższe organy władzy państwowej (parlament, rząd, prezydent) są wybierane przez ogół obywateli. Konstytucja miała charakter demokratyczny.

Pierwszy prezydent II Rzeczypospolitej

Pierwszym prezydentem II Rzeczypospolitej wybranym przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 9 XII 1922 roku został prof. Gabriel Narutowicz. Po wyborze nowego prezydenta Naczelnik Państwa, Józef Piłsudski, przekazał mu władzę cywilną (sam natomiast objął stanowisko szefa Sztabu Generalnego i przewodniczącego Rady Wojennej).

Wybór Gabriela Narutowicza na prezydenta wywołał liczne protesty partii prawicowych. Rozpętano przeciw niemu kampanię oszczerstw i usiłowano nie dopuścić w dniu 11 XII 1922 roku do złożenia przez Narutowicza przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego.

W kilka dni po objęciu urzędu prezydenta, 16 XII Narutowicz przybył na otwarcie wystawy w gmachu Zachęty (tj. Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych), gdzie został zastrzelony.

Po jego śmierci Marszałek Sejmu, Maciej Rataj (zastępując według konstytucji prezydenta), powołał nowy rząd z gen. Władysławem Sikorskim na czele. W dniu 20 XII 1922 roku Zgromadzenie Narodowe wybrało nowego prezydenta, Stanisława Wojciechowskiego.

Zobacz podobne opracowania

  • Podstawowa
  • Historia
  • Polska niepodległa - ustrój i społeczeństwo w latach 1918-1939
  • Podstawowa
  • Historia
  • Polska niepodległa - ustrój i społeczeństwo w latach 1918-1939
  • Podstawowa
  • Historia
  • Polska niepodległa - ustrój i społeczeństwo w latach 1918-1939
  • Podstawowa
  • Historia
  • Polska niepodległa - ustrój i społeczeństwo w latach 1918-1939
  • Podstawowa
  • Historia
  • Polska niepodległa - ustrój i społeczeństwo w latach 1918-1939
  1. Rządy autorytarne
  2. Centrolew
  3. Konstytucja kwietniowa

Ciekawostki (0)

Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.

Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG

Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka

Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.