Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
prawicowa
Narodowa Demokracja - głosiła hasła klerykalno-nacjonalistyczne, antysemickie, w dziedzinie gospodarczej występowała przeciw ingerencji państwa, popierała własność prywatną i nieskrępowaną działalność gospodarczą. Na czele stał Roman Dmowski.
Chrześcijańska Demokracja (ChD - chadecja) - opierała swój program na społecznej nauce Kościoła katolickiego, podzielała poglądy endecji na temat mniejszości narodowych, opowiadała się za umiarkowanymi reformami. Na czele stał Wojciech Korfanty.
centrum
PSL „Piast” - stało na gruncie rządów parlamentarnych, żądało rozbudowy samorządu, realizowania reformy rolnej zgodnie z interesami chłopów, upaństwowienia lasów, zaciśnienia związku wsi z religią katolicką. Jeden z założycieli i przywódca - Wincenty Witos.
lewicowa
PSL „Wyzwolenie” - żądało upaństwowienia lasów, podstawowych bogactw naturalnych i kolei oraz przymusowej parcelacji ziemi obszarniczej, szerokich praw obywatelskich, oddzielenie Kościoła od państwa, powszechnego i świeckiego nauczania. W 1931 r. partia ta połączyła się z PSL „Piast”, tworząc Stronnictwo Ludowe. Główni działacze - Tomasz Nocznicki, Kazimierz Bagiński, Stanisław Thugutt.
PPS - zreformowanie w drodze parlamentarnej ustroju kapitalistycznego: uspołecznienie podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, wywłaszczenie wielkiej własności ziemskiej, ochrona prawna robotników. Za formę rządów uznawała demokrację parlamentarną. Głosiła hasła tolerancji religijnej i praw dla mniejszości narodowych. Czołowi działacze: Ignacy Daszyński, Jędrzej Moraczewski, Mieczysław Niedziałkowski.
KPP - głosiła hasła sojuszu robotniczo-chłopskiego, obalenia władzy klas posiadających na drodze rewolucyjnej, wprowadzenia dyktatury proletariatu i zbudowania państwa socjalistycznego.
Sejm Ustawodawczy: W styczniu 1919 r. odbyły się wybory do parlamentu, w których wzięło udział 20 partii. Zwyciężył prawicowy Związek Ludowo-Narodowy. Ponieważ zadaniem parlamentu było ustalenie fundamentów prawnych odradzającego się państwa, otrzymał on nazwę Sejmu Ustawodawczego. Najważniejszym aktem Sejmu Ustawodawczego była konstytucja marcowa.
| Źródłem władzy państwowej jest naród. | ||||
| Organy władzy | ||||
| Ustawodawczy Parlament dwuizbowy: |
Wykonawczy | Sądowniczy | ||
| Sejm | Senat | Rząd | Prezydent | Niezawisłe sądy |
| 444 posłów, uchwalał ustawy | 111 senatorów, miał prawo tzw. weta zawieszającego do ustaw uchwalonych przez Sejm i zgłaszania poprawek |
|
|
|
Prawa obywatelskie - konstytucja gwarantowała wolność osobistą, prawo do oświaty, wolność sumienia i wyznania, ochronę własności prywatnej oraz prawo do wynagrodzenia szkód wyrządzonych przez organy państwowe działające niezgodnie z prawem.
Zapamiętaj!
Konstytucja - ustawa zasadnicza, określająca podstawowe zasady ustroju społeczno-ekonomicznego i politycznego państwa, strukturę i kompetencje naczelnych organów władzy, podstawowe zasady organizacji i funkcjonowania aparatu państwowego i samorządowego oraz normująca podstawowe prawa i obowiązki obywateli.
Na mocy konstytucji marcowej Polska stała się republiką parlamentarno-demokratyczną, tzn. o takiej formie ustroju państwa, w którym najwyższe organy władzy państwowej (parlament, rząd, prezydent) są wybierane przez ogół obywateli. Konstytucja miała charakter demokratyczny.
Pierwszym prezydentem II Rzeczypospolitej wybranym przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 9 XII 1922 roku został prof. Gabriel Narutowicz. Po wyborze nowego prezydenta Naczelnik Państwa, Józef Piłsudski, przekazał mu władzę cywilną (sam natomiast objął stanowisko szefa Sztabu Generalnego i przewodniczącego Rady Wojennej).
Wybór Gabriela Narutowicza na prezydenta wywołał liczne protesty partii prawicowych. Rozpętano przeciw niemu kampanię oszczerstw i usiłowano nie dopuścić w dniu 11 XII 1922 roku do złożenia przez Narutowicza przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego.
W kilka dni po objęciu urzędu prezydenta, 16 XII Narutowicz przybył na otwarcie wystawy w gmachu Zachęty (tj. Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych), gdzie został zastrzelony.
Po jego śmierci Marszałek Sejmu, Maciej Rataj (zastępując według konstytucji prezydenta), powołał nowy rząd z gen. Władysławem Sikorskim na czele. W dniu 20 XII 1922 roku Zgromadzenie Narodowe wybrało nowego prezydenta, Stanisława Wojciechowskiego.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.