Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Leżą w południowo-zachodniej Polsce. Są to jedne ze starszych gór w Europie. Zasięg mórz i oceanów, zmiany klimatu, czynniki atmosferyczne zmieniły ich rzeźbę, z gór wysokich stały się średnimi. Mają wyrównane grzbiety, ale łagodne lub ostre stoki, można tu spotkać samotne skały i kotły polodowcowe.
Sudety tworzą: Karkonosze, Góry Izerskie, Góry Stołowe, Góry Kaczawskie, Rudawy Janowickie.
Najwyższe pasmo Sudetów to Karkonosze, ich najwyższy szczyt to Śnieżka 1602 m n.p.m. Ich grzbiet jest szeroki, wyrównany o długości 36 km, ponad nim wznoszą się pojedyncze szczyty pokryte rumowiskami skalnymi: Śnieżka, Wielki Szyszak (1509 m n.p.m.) i Łabski Szczyt (1471 m n.p.m.). Stoki są bardzo strome. Na stokach powstają głębokie doliny utworzone przez potoki, w dolinach licznie występują progi i wodospady. Największy wodospad to Wodospad Kamieńczyka (wys. 27 m). W kotlinach polodowcowych występują stawy górskie, największe z nich to: Mały Staw i Wielki Staw.
Zbudowane są z twardego granitu i z łupków krystalicznych.
Na najwyższych szczytach panuje klimat górski: częste są tu niskie temperatury, duże opady, silne wiatry, pokrywa śnieżna w najwyższych partiach leży nawet 8 miesięcy.
Dla ochrony przyrody w Karkonoszach powstał Karkonoski Park Narodowy. Na północy Karkonosze opadają ku Kotlinie Jeleniogórskiej, która jest rejonem pięknym krajobrazowo. Największe miasto tego rejonu to Jelenia Góra.
W Górach Stołowych też powstał park narodowy: Park Narodowy Gór Stołowych, chroni on malownicze skały, którym wiatr, woda i mróz nadały niepowtarzalne kształty. Nie ma tu już naturalnych lasów, są drzewostany posadzone przez człowieka, głównie bory świerkowe.
W Sudetach występują źródła ciepłej, leczniczej wody, wokół nich powstały liczne uzdrowiska: Szczawno Zdrój, Kudowa Zdrój, Duszniki Zdrój, Polanica Zdrój, Lądek Zdrój, Świeradów Zdrój.
Sudety są górami, w których wielkie spustoszenie uczynił człowiek przez:
- rozwój osadnictwa, duże zaludnienie tego terenu,
- wypasanie zwierząt,
- wyrąb lasów,
- wydobywanie surowców: rudy metali, surowce do produkcji szkła,
- rozwój przemysłu: elektrownie w Polsce i Czechach,
- działanie zanieczyszczeń atmosferycznych, w tym kwaśne deszcze,
- duży ruch turystyczny.
W niektórych rejonach Sudetów lasy uległy całkowitemu zniszczeniu.
Porosty - organizmy występujące w górach
Porosty to organizmy, które powstały w wyniku symbiozy glonów i grzybów. Porosty żyją na skałach, drzewach, glebie, szczytach gór, pustyniach, stepach, lasach we wszystkich strefach klimatycznych. Plechę porostu tworzy grzyb, zawierający w swym ciele komórki glonu.
Funkcje życiowe to odżywianie: samożywność i rozmnażanie: przez urwistki, czyli fragmenty porostu zawierające glon otoczony strzępkami grzybni.
Znaczenie porostów w przyrodzie i gospodarce człowieka
1. Są organizmami pionierskimi, dzięki wytwarzaniu kwasów porostowych powodują kruszenie skał i wytwarzanie gleby.
2. Stanowią pokarm dla zwierząt, szczególnie w tundrze i tajdze.
3. Gatunki jadalne są wykorzystywane przez człowieka.
4. Używane są do wyrobu barwników.
5. Są wskaźnikami zanieczyszczenia atmosfery, szczególnie związkami siarki.
Opracowano specjalną skalę porostową, dzięki której możemy dokładnie przebadać stężenie dwutlenku siarki w powietrzu, sprawdzając występowanie określonych gatunków w badanym terenie.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.