Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Nastąpiło udoskonalenie narzędzi produkcji. W sukiennictwie pojawił się warsztat tkacki. Wprowadzono koło wodne poruszane siłą spadającej wody (a nie, jak w średniowieczu, prądem rzeki). Zastosowano je w górnictwie (dzięki niemu można było kopać głębsze szyby górnicze i docierać do obfitszych złóż) i hutnictwie (co umożliwiło wytworzenie wysokich temperatur przy wytopie metali, dzięki czemu zwiększyła się produkcja żelaza i stali). W rolnictwie udoskonalono konstrukcję pługa, a sierp zastąpiono kosą.
W XVI w. do Europy zaczęły docierać duże ilości srebra i złota z Ameryki. Wynikiem nadmiaru pieniędzy na rynku była inflacja - spadek wartości pieniądza i wzrost cen towarów. Na Zachodzie właściciele ziemscy pobierali od chłopów czynsz. Inflacja sprawiła, że ich dochody zaczęły się zmniejszać. W wyniku podnoszenia opłat za użytkowanie ziemi wielu drobnych gospodarzy było zmuszonych porzucić uprawę roli.
W Anglii od XVI w. coraz popularniejsza stawała się hodowla owiec. Bogaci hodowcy zdobywali i przeznaczali na pastwiska coraz większe obszary, wykupując ziemie, które dotychczas były użytkowane przez wszystkich członków gminy. Zjawisko to zwano ogradzaniem pól. Ubodzy chłopi, pozbawieni możliwości korzystania z ziemi, podejmowali pracę u bogatych hodowców, przenosili się do miast, lub - od XVII w. - wyjeżdżali do kolonii.
W wyniku zmniejszania obszaru pól uprawnych, a co za tym idzie, produkcji rolnej, kraje zachodnioeuropejskie musiały sprowadzać żywność z Europy Środkowej, dokąd z kolei wysyłano wyroby rzemieślnicze i artykuły luksusowe. Poszczególne regiony wyspecjalizowały się w określonych dziedzinach (produkcja przemysłowa lub rolna), przestały więc być samowystarczalne. Na wschód od Łaby wzrost cen żywności doprowadził do rozwoju folwarków i stałego zwiększania pańszczyzny.
Kolonie stały się nowymi rynkami zbytu, a przywożone z nich surowce były tańsze od dotychczas stosowanych. Zmieniły się zasady sprzedaży produktów - nie wykonywano ich już na indywidualne zamówienie klienta, ale w dużych seriach. Aby zmniejszyć koszty produkcji i zwiększyć wydajność pracy, przedsiębiorcy dostarczali uboższym rzemieślnikom lub chłopom surowców i środków potrzebnych do wytworzenia produktów, a następnie zajmowali się ich zbytem ( system nakładczy). System nakładczy okazał się mniej kosztowny od produkcji cechowej, a nakładcy nie byli związani przepisami obowiązującymi w organizacji cechowej (ustalaniem ceny przez władze cechowe czy ograniczeniem liczby wyrobów). Z czasem rozproszone warsztaty zastępowano jednym zakładem produkcyjnym - manufakturą, gdzie zatrudniano pracowników najemnych.
Tak powstawał nowy system ekonomiczny - kapitalizm. W systemie tym surowce i narzędzia należą do osób prywatnych, dla których pracują robotnicy najemni. Mają oni prawo porzucić pracę - inaczej niż w feudalizmie, w którym chłop był zależny od pana. W kapitalizmie panuje wolna konkurencja, a o ilości i jakości produkcji, cenach towarów i płacach decyduje zapotrzebowanie na te towary.
Warunkiem rozwoju gospodarki rynkowej jest istnienie kapitału, czyli zasobów przeznaczanych na produkcję i handel, a nie na własne spożycie. W państwach, które miały zamorskie kolonie, powstawał kapitał handlowy (kupiecki). Zmieniła się rola banków, które już nie tylko udzielały pożyczek i wypłacały pieniądze na podstawie weksli, ale też handlowały kapitałem pieniężnym. Pojawiły się banknoty. Początkowo był to rodzaj weksla (dokumentu, który gwarantuje wypłacenie okazicielowi danej kwoty przez wystawcę), później, dzięki gwarancjom państwa, stały się środkiem płatniczym i zaczęły zastępować pieniądz metalowy.
Od XVI w. centrum handlu europejskiego zaczęło się przenosić znad Morza Śródziemnego nad Morze Północne i Atlantyk. Transport drogą morską był (aż do wynalezienia kolei) szybszy i mniej kosztowny niż drogą lądową. Aby powiększyć zyski, kupcy tworzyli kompanie handlowe - spółki, które uzyskiwały wyłączność (monopol) na handel w określonym miejscu.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.