Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
W XVI w. dokonał się wielki rozłam w Kościele, który przeszedł do historii pod nazwą reformacji. Zanim do tego doszło, przez wiele państw europejskich przeszła fala krytyki stosunków panujących w Kościele. Nie podobał się ówczesnym ludziom styl życia duchownych, niewiele różniący się od sposobu życia świeckich, raziło nadmierne bogacenie się i wystawne życie ludzi zajmujących wysokie stanowiska kościelne. Wiele nieporozumień przyniosła również sprawa sprzedaży odpustów.
Odpust w Kościele katolickim oznacza darowanie kary za grzechy. Taki odpust dla siebie lub zmarłych można uzyskać po spełnieniu określonych przez kościelne prawo warunków.
W XVI wieku za sprawą papieża bardzo rozpowszechniło się nabywanie odpustów za pieniądze. Szczególnie widoczne było to w czasie budowy bazyliki św. Piotra w Rzymie. Ogromne wzburzenie wywołała w Niemczech wiadomość, że zebrane pieniądze nie będą przeznaczone na budowę bazyliki, ale na zakup kolejnego biskupstwa przez jednego z książąt Rzeszy.
W tym czasie pojawili się ludzie, którzy chcieli dokonać przemian w działalności Kościoła. Chcieli wprowadzać reformy, czyli zmiany na lepsze. Rozpoczynał się okres reformacji.
Reformacja - ruch religijno-społeczny w XVI-wiecznej Europie zmierzający do naprawy Kościoła.
Za początek reformacji uważa się wystąpienie Marcina Lutra w 1517 roku. Luter był niemieckim zakonnikiem. Po ukończeniu studiów został wykładowcą na uniwersytecie w Wittenberdze. Gwałtownie sprzeciwiał się sprzedaży odpustów, zwłaszcza tych, których udzielał papież za opłaty składane na budowę bazyliki św. Piotra.
31 X 1517 roku wywiesił on na drzwiach kościoła w Wittenberdze sformułowane przez siebie 95 tez przeciwko odpustom. To posunięcie wywołało ostre spory przedstawicieli Kościoła z Lutrem. W końcu papież rzucił na niego klątwę, a cesarz Karol V skazał go na banicję.
Obłożony klątwą Luter zyskał jednak wielu i niejednokrotnie bardzo potężnych zwolenników. Nie tylko nie odstąpił od swoich poglądów, ale ciągle jeszcze pogłębiał głoszoną naukę, opracowując w latach 1520-1521 plan reformy Kościoła. W swoim dziele Do szlachty chrześcijańskiej narodu niemieckiego - o naprawie społeczeństwa chrześcijańskiego domagał się:
- likwidacji zakonów,
- przejęcia przez społeczeństwo dóbr kościelnych,
- zniesienia sakramentów z wyjątkiem chrztu i komunii,
- zniesienia celibatu.
Idee Lutra padły na podatny grunt:
- duchowieństwo do reformacji przyciągała możliwość założenia rodziny,
- książęta dostrzegali okazję do wyzwolenia się spod wpływów Kościoła i cesarza,
- szlachtę pociągała możliwość powiększenia majątków ziemskich kosztem dóbr kościelnych.
Najbardziej radykalnym reformatorem w Niemczech był Tomasz MÜnzer (czyt. Mincer). Pałał nienawiścią do władców, papiestwa i ówczesnego porządku. Zaczęli się również burzyć chłopi, którzy domagali się zmiany całego porządku społecznego. W 1524 roku wybuchła wojna chłopska, ostro potępiona przez Lutra i szlachtę.
Rozpoczęty przez Lutra ruch reformatorski starano się zahamować, przede wszystkim z pomocą cesarza i papieża. Nie powstrzymało to jednak działań reformatorskich, ale jeszcze bardziej je spotęgowało. Doszło do wieloletnich morderczych wojen religijnych na terenie Niemiec zakończonych dopiero pokojem podpisanym w Augsburgu w 1555 roku. Naczelnym hasłem tego traktatu było: „cuius regio, eius religio”. Oznaczało to: czyja władza, tego religia, czyli że religia wyznawana przez władcę obowiązywała również jego poddanych. Tak było w odniesieniu do krajów niemieckich, ale reformacja objęła swoim zasięgiem również inne państwa - Czechy, Węgry, Anglię, Francję, Niderlandy, kraje skandynawskie. Kształtowały się wówczas niezależne od papieża organizacje kościelne. Niektóre funkcjonują do dnia dzisiejszego jako Kościoły protestanckie.
Oprócz Marcina Lutra byli jeszcze inni reformatorzy Kościoła. Bardzo znaczącą postacią był Jan Kalwin, twórca wyznania nazwanego kalwinizmem, który zmuszony do opuszczenia rodzinnej Francji osiedlił się w szwajcarskiej Genewie. Był jednym z tych, którzy tworzyli Kościół ewangelicko-reformowany i wprowadzali w życie bardzo surowe zasady postępowania, potępiając wszelką działalność rozrywkową, gry hazardowe, tańce i zabawy.
Innym reformatorem Kościoła okazał się angielski król Henryk VIII. Wypowiedział on w 1534 roku posłuszeństwo papieżowi, zerwał wszelkie związki z Rzymem i sam ogłosił się zwierzchnikiem angielskiego Kościoła. Za panowania jego następcy przeprowadzono kolejną reformę tego Kościoła w duchu protestanckim, nawiązując do nauki Lutra.
| Skutki reformacji | |
|---|---|
| pozytywne | negatywne |
|
|
W celu powstrzymania reformacji w ramach Kościoła katolickiego podjęto zdecydowane działania. W Trydencie od 1545 do 1563 roku toczyły się obrady soboru, podczas których szczegółowo omawiano sprawy wiary i organizacji Kościoła. Tym samym rozpoczynał się okres kontrreformacji.
Uchwały soboru trydenckiego:
- potępiono Lutra i głoszone przez niego poglądy,
- ustalono obowiązujące wiernych wyznanie wiary,
- potwierdzono, że papież jest głową Kościoła i najwyższym autorytetem w sprawach religijnych,
- uporządkowano administrację kościelną,
- wzmocniono dyscyplinę kościelną,
- opracowano Indeks ksiąg zakazanych.
Kontrreformację przeprowadzano różnymi metodami. Starano się bardziej zdyscyplinować duchownych. Ograniczano swobodę druku dla pism protestanckich. Wznowiono działalność sądów inkwizycyjnych. W niektórych krajach stosowano przymus wyznaniowy. Obok soboru trydenckiego decydującą rolę w odrodzeniu katolicyzmu odegrał nowy zakon założony przez Ignacego Loyolę (czyt. lojolę), zakon jezuicki. Organizował on rekolekcje i misje.
W wyniku podjętych starań udało się jeśli nie całkowicie wygasić, to przynajmniej wyhamować postępy reformacji, ale w niektórych przypadkach przywrócenie katolicyzmu okazało się niemożliwe. Można to powiedzieć w odniesieniu do części Niemiec, Anglii, Niderlandów, krajów skandynawskich.
Najważniejsze daty i wydarzenia z okresu reformacji
| Data | Przebieg wydarzeń |
| 1517 | Publiczne wystąpienie Marcina Lutra w Wittenberdze. |
| 1534 | Król Anglii Henryk VIII zrywa z Kościołem rzymskokatolickim. |
| 1536 | Jan Kalwin przeprowadza reformę Kościoła w Genewie. |
| 1545—1563 | Obrady soboru trydenckiego. |
| 1555 | Podpisanie pokoju w Augsburgu i zakończenie długoletnich wojen religijnych w Niemczech. |
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.