Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Rosja
Na przełomie XVII i XVIII w. państwo moskiewskie rozciągało się od Dniepru na zachodzie aż po rzekę Amur i Kamczatkę na wschodzie. Religią państwową było prawosławie silnie podporządkowane władzy wielkich książąt moskiewskich, którzy od końca XVI w. tytułowali się carami. Rosja była państwem silnie zamkniętym na wpływy z zewnątrz, z prawie nieograniczoną władzą władców moskiewskich. „Wejście” Rosji do Europy dokonało się nagle i jest związane z działalnością reformatorską Piotra I Wielkiego (1689-1725). W latach 1697-1699 odbył wielką podróż na Zachód. Po powrocie podjął działania zmierzające do gruntownej przebudowy państwa obejmującej wszystkie dziedziny życia. W sferze obyczajowości nakazał swoim bojarom i dworianom zgolić brody, założyć strój europejski, palić tytoń, wprowadził zakaz noszenia długich sukni, a dla kobiet obowiązek uczestniczenia w życiu towarzyskim. Zniósł także obowiązujący kalendarz bizantyjski (era od stworzenia świata), a wprowadził kalendarz juliański (od narodzenia Chrystusa, początek roku - 1 stycznia). Rewolucja w obyczajowości niosła za sobą poważne zmiany w Cerkwi prawosławnej. Po śmierci patriarchy Moskwy, Adriana, w 1700 r. car zawiesił urząd patriarchy i powierzył opiekę na Cerkwią Stiepanowi Jaworskiemu z Ukrainy. Nowy zwierzchnik Cerkwi wprowadził wiele „nowinek” zachodnich w organizacji kościelnej, podporządkowując jeszcze mocniej prawosławie władzy państwowej.
Reformy Piotra I w sferze obyczajowej i kościelnej były przeprowadzane równolegle ze zmianami struktury władz państwowych i wojska. Został wprowadzony stały pobór rekruta do wojska, szlachta miała obowiązek służby wojskowej. Stare formacje „strzelców” zniesiono i zastąpiono nowymi, tworzonymi na wzór zachodni. Podjęto także dzieło budowy prawie od podstaw wielkiej floty wojennej Rosji.
W latach 1709-1725 została przeprowadzona gruntowna przebudowa państwa. W 1711 r. został powołany Senat Rządzący, który przejął kompetencje rozwiązanej Dumy Bojarskiej. Składał się z kilku osób powołanych przez Piotra. Kontrolował administrację, przygotowywał projekty praw, był najwyższym sądem. W 1718 r. zostały zniesione prikazy i ustanowione kolegia (kolegialne ministerstwa). Powołano i rozbudowano instytucje kontrolne nadzorujące pracę urzędów i urzędników, ścigających przestępstwa polityczne. Zmiany ugruntowały centralizm monarszy i usprawniły ustrój państwa. Ujednolicono administrację lokalną, dokonano podziału kraju na 50 prowincji z wojewodami na czele mianowanymi przez senat. Byli oni podporządkowani bezpośrednio władcy, w ich kompetencjach leżały sprawy wojskowe i administracja prowincji. Cerkiew prawosławna w 1721 r. została gruntownie zreorganizowana. Zniesiono urząd patriarchy, powołano Najświętszy Synod (składał się z ludzi wyznaczonych przez cara). Władca rosyjski stał się głową Cerkwi prawosławnej. Choć Piotr I wprowadził tolerancję dla innych wyznań, to jednak nie pozwalał porzucać prawosławia, zwalczał Kościół unicki i sekty prawosławne.
W społeczeństwie został zniesiony podział na bojarów i dworzan. Powstała jednolita grupa szlachty zobowiązana do przymusowej i dożywotniej służby w wojsku, flocie lub administracji. Chłopi zostali poddani władzy szlachty i obciążeni wysokimi podatkami, które szły na rozbudowę armii i administracji.
W gospodarce car dbał o rozbudowę i budowę kanałów, przemysłu hutniczego i stoczniowego. Dzięki opanowaniu terenów nad Bałtykiem nastąpił przyspieszony rozwój handlu z Europą Zachodnią. Prowadząc politykę merkantylistyczną udało się osiągnąć dodatni bilans handlowy. Polityka imperialna prowadziła do zdobycia terenów nad Bałtykiem, rozpoczęcia podboju Syberii, wzrostu wpływów w Polsce, księstwach niemieckich, Szwecji, wśród narodów i ludów bałkańskich sympatyzujących w Rosją (prawosławie).
Zapamiętaj!
Ukoronowaniem panowania i reform Piotra I było przyjęcie przez władcę w 1721 r. tytułu Imperatora, czyli cesarza Wszechrosji.
Po śmierci Piotra I Wielkiego (1725) nastąpił okres walk o władzę i rządy grup i klik arystokratyczno-bojarskich. Stabilizację państwa rosyjskiego i jego potęgę w Europie przyniosły lata panowania imperatorowej Elżbiety Piotrowny (1741-1762), a szczególnie imperatorowej Katarzyny II Wielkiej (1762-1796). Objęła ona władzę w wyniku spisku i zamachu pozbawiając życia swojego męża, Piotra III (1762). Katarzyna żywo interesowała się kulturą, sztuką i filozofią oświecenia. Korespondowała z wieloma wybitnymi przedstawicielami epoki. Dla wielu była uosobieniem władcy-filozofa na tronie. W polityce zagranicznej kontynuowała kierunek Piotra I: umocniła wpływy rosyjskie w Niemczech, Skandynawii, Polsce (elekcja Stanisława Augusta Poniatowskiego, wojna z konfederacją barską, rozbiory, Targowica, prawa kardynalne), dokonała aneksji Krymu, zniosła autonomię Kozaków dońskich, zlikwidowała odrębności Siczy Zaporoskiej. Na lata jej panowania przypada dzieło kolonizacji Syberii i osiedlania tam nie tylko Rosjan, ale także innych ludów jako zesłańców (uczestnicy konfederacji barskiej byli pierwszą falą zesłańców polskich na Syberii). W dziele reform wewnętrznych utrzymała prawo o wolności szlacheckiej (zwolnienie z obowiązku służby monarsze - Rosja państwem szlacheckim). Powstrzymała prawo wydane przez Piotra III o sekularyzacji dóbr kościelnych, dzięki czemu otrzymała poparcie szlachty i duchowieństwa prawosławnego. Krwawo stłumiła powstania chłopskie (Jemieliana Pugaczowa 1773-1775). Katarzyna II była zdecydowaną zwolenniczką umocnienia władzy monarszej. Jej działania noszą często znamiona bezwzględnych i brutalnych. Rosja pod jej rządami to kraj lepiej zaludniony dzięki akcji osiedleńczej i kolonizacyjnej Niemców, Bułgarów, Serbów, Greków i innych. Dla zwiększenia dochodów nie cofnęła się przed sekularyzacją, mimo wcześniejszych obietnic, dóbr kościelnych. Dla silniejszego związania i podporządkowania sobie szlachty caryca oddała w ręce tej grupy całkowitą kontrolę nad chłopami (powstanie chłopskie Pugaczowa). W 1775 r. zreformowano działania guberni. Gubernatorzy otrzymali organy wykonawcze - zarządy gubernialne. Wprowadzono sądy powiatowe dla szlachty i częściowo zreformowano sądownictwo miejskie i wiejskie dla chłopów państwowych.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.