Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Francja pod rządami Napoleona Bonapartego stała się pierwszą potęgą w Europie. W sytuacji wewnętrznej znać było ogólne zmęczenie i wyczerpanie długotrwałąwojną i rewolucjami. Powszechne było pragnienie spokoju i ugruntowania zdobyczy rewolucyjnych. W plebiscycie z 1802 r. większość uprawnionych obywateli Francji wypowiedziała się za powierzeniem Napoleonowi Bonaparte urzędu dożywotniego konsula.
We Francji uporządkowana została sfera podatkowa i pieniężna, zrównoważony budżet. W 1800 r. powstał Bank Francji emitujący pieniądze papierowe, zahamowana została inflacja. Państwo dbało o rozwój rolnictwa, szczególną opieką Bonaparte otaczał rozwój przemysłu, nakładając cła ochronne, zapewniając nowe rynki zbytu i tereny skąd można by importować surowce. Dbał o interesy ekonomiczne i rozwój rdzennej Francji, wykorzystując tereny podbite i państwa zależne jako rynki zbytu i zaplecze surowcowe i taniej siły roboczej. Zdobycze terytorialne były w interesie burżuazji, dlatego też z jej strony cieszyły się poparciem.
Przywrócone zostały dawne tytuły szlacheckie. Emigranci mogli wrócić do kraju uznając jednak zmiany zaszłe we Francji. Napoleon tworzył nową arystokrację, nadając szczególnie zasłużonym - order Legii Honorowej.
Napoleon Bonaparte w 1801 r. w Paryżu podpisał konkordat ze Stolicą Apostolską. Przywracał on kult religijny i swobodę wyznania, pierwszy konsul otrzymał m.in. prawo mianowania dostojników kościelnych, którzy w zamian za pensje płacone przez państwo wykonywali posługę kapłańską po wcześniejszym złożeniu przysięgi na wierność państwu francuskiemu.
W 1800 r. Napoleon Bonaparte przeprowadził reformę administracji i sądownictwa. Wyżsi urzędnicy zostali poddani władzy centrum i mianowani przez pierwszego konsula. Stworzony został rozbudowany system centralistyczny.
Zapamiętaj!
W marcu 1801 r., po ostatecznej redakcji przez samego Bonapartego, ogłoszony został kodeks cywilny zwany Kodeksem Napoleona. Gwarantował równość obywateli wobec prawa i wolność osobistą, wolność sumienia, świeckość państwa. W interesie burżuazji prawo własności prywatnej uznawał za święte i nienaruszalne. Wszedł w życie we wszystkich krajach podległych władzy Francji Bonapartego, a w przyszłości stał się podstawą prawną wielu współczesnych norm i kodeksów prawnych. Podobnie duże znaczenia miały kodeks handlowy i karny.
Napoleon Bonaparte, przy zachowaniu pozorów republiki, nieformalnie sprawował władzę monarchy. W połowie 1804 r. plebiscyt ludności przytłaczającą większością głosów uznał decyzję senatu dotyczącą zmiany ustroju i przywrócenia monarchii z cesarzem Francuzów Napoleonem I Bonaparte. 2 grudnia 1804 r. w katedrze paryskiej Notre-Dame Napoleon Bonaparte osobiście koronował się na cesarza Francuzów. Przyjmując taki, dziedziczny tytuł, nawiązywał do zdobyczy rewolucji francuskiej i społeczeństwa obywatelskiego, w którym każdy obywatel był równy i był podmiotem prawa a nie jego przedmiotem. Niebawem cesarz rzymsko-niemiecki Franciszek II Habsburg zlikwidował Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, w grudniu 1804 r. koronował się na dziedzicznego cesarza Austrii. Powstało Cesarstwo Austriackie (do 1918 r.).
Francja za Napoleona I to państwo silne, zwarte i scentralizowane. Zarządzane przez dobrze działającą machinę biurokratyczną, poddaną woli władcy. Państwo sprawujące kontrolę nad Kościołem, dzięki cenzurze ingerujące w wolność słowa, prasę, wychowanie i szkolnictwo. Zwłaszcza szkolnictwo średnie - zreformowane z nauczycielami skupionymi w jedną organizację Uniwersytet, cieszyło się uznaniem władcy. Dzięki wprowadzeniu reformy szkolnej w 1810 r. państwo podporządkowało sobie system kształcenia nauczycieli. Dzięki istnieniu rozbudowanej sieci donosicieli i konfidentów, dzięki istnieniu aż pięciu formacji policyjnych państwo francuskie doskonale kontrolowało życie obywateli, a jakikolwiek bunt był natychmiast tłumiony.
Po wycofaniu się z II koalicji Rosji w 1800 r. sytuacja militarna i polityczna Austrii zmieniła się na niekorzyść. Bonaparte przez przełęcz św. Bernarda pomaszerował do Italii, gdzie pod Marengo k. Genui 14 czerwca 1800 r. pokonał wojska austriackie. Generał Moreau pobił Austriaków pod Hochstadt k. Ulm, a w grudniu 1800 r. odniósł kolejny wielki sukces pod Hohenlinden. Droga na Wiedeń stanęła otworem. Zwycięstwa francuskie w 1800 r. zmusiły cesarza Franciszka II do podpisania pokoju z Francją w lutym 1801 r. w Lunéville - powtórzenie z niewielkimi uzupełnieniami warunków pokoju z Campo Formio. Bonaparte stał się de facto panem Italii - przywrócenie Republiki Cisalpińskiej, w Toskanii utworzone Królestwo Etrurii. Republika Cisalpińska została niebawem przemianowana na Republikę Włoską, której to prezydentem został Napoleon Bonaparte. Anglia w 1802 r. w Amiens zawarła pokój z Francją.
Początek wieku rozpoczynał się pod znakiem hegemonii Francji w Europie Zachodniej. Do Francji wcielone zostały: Piemont, Parma i wyspa Elba, uzależniona Szwajcaria, podporządkowani w znacznej mierze książęta Rzeszy Niemieckiej. Mimo zawarcia pokoju z Anglią stosunki Francji z tym państwem pozostawały napięte i już w końcu 1803 r. Francuzi powrócili do przygotowań do desantu na Wyspy Brytyjskie. W Rzeszy Niemieckiej w wyniku porozumienia książąt z Francją granica miała przebiegać na Renie, książęta za utracone ziemie otrzymali sekularyzowane dobra duchowne mocno wiążąc się teraz z Francją. Na kontynencie największym wrogiem Francji Napoleona była Rosja z cesarzem Aleksandrem I na tronie.
Sprzeczności między Francją a Rosją były coraz większe. W połowie 1804 r. z inicjatywy ministra spraw zagranicznych Rosji księcia Adama Czartoryskiego zostały zerwane stosunki z Francją. Konsekwencją tego było zawiązanie III koalicji antyfrancuskiej we wrześniu 1804 r. Początkowo był to sojusz Rosji z Prusami i ich życzliwa neutralność w wojnie Rosji z Francją. Rok później do III koalicji przystąpiła Anglia, Królestwo Neapolu, Austria i Szwecja. Przeciwko stanęła Francja, jej sojusznicy i Hiszpania. Koło przylądka Trafalgar na Oceanie Atlantyckim floty francuska i hiszpańska zostały pokonane przez okręty brytyjskie admirała Horacego Nelsona (sam admirał zginął). Przegrana morska przekreśliła plany inwazyjne Napoleona. Choć na morzach nie wiodło się Francuzom dobrze, to na lądzie armie Napoleona zwyciężały, np. w październiku 1805 r. pod Ulm. W konsekwencji wojska francuskie zajęły Wiedeń, kierując się dalej na północny wschód. 2 grudnia 1805 r. pod Austerlitz (Sławków) na Morawach w bitwie trzech cesarzy (Aleksandra I rosyjskiego, Franciszka I austriackiego i Napoleona I Francuzów) wojska austriacko-rosyjskie zostały pobite przez Francuzów. Austria zawarła pokój z Francją w Preszburgu (Bratysława), car Aleksander I uciekł. Dla Austrii pokój był fatalny. Na rzecz Francji straciła Wenecję, Istrię i Dalmację, zyskując niewielkie nabytki po niemieckich państwach duchownych. Sojusznicy Napoleona w Rzeszy zostali królami (książę bawarski i wirtemberski) i wielkimi książętami (margrabia badeński, książę Bergu). W lipcu 1806 r. zależni od Napoleona książęta niemieccy utworzyli Związek Reński z cesarzem Francuzów jako protektorem. Wystąpili z Rzeszy Niemieckiej. Przegrana Austrii oznaczała koniec III koalicji.
Ugruntowanie się hegemonii Francji na terenach niemieckich zaniepokoiło Prusy. Do zaognienia w stosunkach z Francją przyczyniło się ujawnienie tajnych francusko-angielskich rokowań - Anglia miała otrzymać Hanower obiecany dawniej Prusom. Król pruski Fryderyk Wilhelm III w sojuszu z Anglią (IV koalicja) w październiku 1806 r. zażądał od Napoleona wycofania się z Niemiec i zgody na utworzenie północnoniemieckiego państwa pod zwierzchnictwem Prus. W dwóch bitwach 14 października 1806 r.: pod Jeną (dowodził sam Napoleon) i pod Auerstadt (marszałek Davout) Francuzi pokonali wojska pruskie. Francuzi i ich sprzymierzeńcy w ślad za uciekającymi Prusakami posuwali się na wschód. Będąc w Berlinie w listopadzie 1806 r. Napoleon podpisał dekret o ustanowieniu blokady kontynentalnej Anglii - objęła wszystkie państwa i ziemie opanowane przez Napoleona i pozostające pod jego opieką.
W końcu 1806 r. wojska napoleońskie wkroczyły na ziemie polskie. Posuwając się na wschód wyzwalały coraz to nowe tereny polskie. Francuzi witani byli entuzjastycznie przez mieszkańców. Kampania wojenna 1800-1807 r. była trudna - Rosja wsparła walki IV koalicji z Francją. Po kilku nierozstrzygniętych bitwach (m.in. pod Iławą Pruską, luty 1807) dopiero zwycięstwo Napoleona pod Frydlandem w czerwcu 1807 r. zakończyło działania wojenne.
Zapamiętaj!
7 lipca 1807 r. w Tylży został podpisany pokój francusko-rosyjski, a dwa dni później pokój francusko-pruski. Prusy utraciły ziemie na zachód od Łaby. Po przyłączeniu części Hanoweru, Brunszwiku i Hesji powstało Królestwo Westfalii przekazane Hieronimowi Bonaparte, bratu Napoleona. Z ziem polskich zagarniętych przez Prusy w drugim i trzecim zaborze utworzono Księstwo Warszawskie z królem saskim Fryderykiem Augustem I jako władcą. Rosja otrzymała także obwód białostocki, ale musiała przyłączyć się do blokady kontynentalnej Anglii, tracąc jednak na rzecz Francji Wyspy Jońskie. Nastąpił rozpad IV koalicji antyfrancuskiej. Hegemonia Francji w Europie została ugruntowana.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.