Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Cesarstwo Wschodniorzymskie, zwane Bizantyjskim powstało ostatecznie w 395 r. po śmierci cesarza Teodozjusza I Wielkiego. Pierwotnie obejmowało swoim zasięgiem niemal cały Półwysep Bałkański, Azję Mniejszą, Syrię i Egipt. Z czasem, w wyniku walk z sąsiadami na pocz. VI w., zostało ograniczone do Azji Mniejszej, Bałkanów i Egiptu. Próbę odnowienia wielkiego Cesarstwa Rzymskiego podjął cesarz Justynian I Wielki. Stolicą państwa był Konstantynopol, zwany często Bizancjum.
Za panowania dynastii macedońskiej (867-1056) odzyskano część terytoriów (Płw. Bałkański, Syrię, Armenię), po przeprowadzeniu reform nastąpiła stabilizacja stosunków wewnętrznych, patriarcha konstantynopolitański wzmocnił swoją pozycję - chrystianizacja Rusi 988 r. i podporządkowanie sobie Bułgarii (971 i 1018). Nabrzmiewał jednak konflikt z Rzymem. Po nieporozumieniach dotyczących liturgii, ale także spraw doktrynalnych w 1054 r., po wzajemnym obłożeniu się anatemami (klątwami), doszło do ostatecznego i trwałego zerwania jedności z Rzymem. Rozpoczęła się i trwa do dzisiaj tzw. schizma wschodnia. Powstały dwa siostrzane Ko ścioły, które wzajemnie rywalizowały, a nawet zwalczały się. Próby porozumienia, wobec fatalnej w skutki IV wyprawy krzyżowej - zdobycie przez krzyżowców Konstantynopola i powstanie tzw. Cesarstwa Łacińskiego - podejmowane także w XV w., nie powiodły się.
Po śmierci Karola Młota majordomem został jego syn Pepin Mały (Krótki), który za zgodą możnych frankijskich i papieża w 751 r. zdetronizował ostatniego króla z dynastii Merowingów i sam objął tron, zakładając nową dynastię Karolingów. Aby podnieść autorytet nowego władcy, namaszczano go olejami świętymi. Papież zgodził się także na dziedziczność korony królewskiej w rodzie Karolingów. Uznanie przez papieża władzy królewskiej Pepina nie było bezinteresowne. Młody król Franków udzielił pomocy papiestwu w walce z Longobardami w północnych Włoszech.
Zapamiętaj!
Zdobyte ziemie Pepin Mały przekazał w ręce papieża Stefana II (754 r. tzw. ojcowizna św. Piotra). Stały się one podstawą tworzącego się Państwa Kościelnego.
W 768 r. na łożu śmierci Pepin podzielił państwo między synów Karlomana i Karola. Przedwczesna śmierć młodszego i objęcie władzy przez Karola zwanego przez historię Wielkim ponownie pozwoliło zjednoczyć Królestwo Franków. W momencie objęcia władzy przez Karola ziemie Królestwa Franków obejmowały tereny dzisiejszej Francji, Belgii, Holandii i ziem niemieckich w środkowym biegu Renu i górnym biegu Dunaju. Długie panowanie władcy karolińskiego wypełniły ciągłe walki z sąsiadami, które w konsekwencji pozwoliły rozszerzyć granice państwa frankijskiego.
W 773 r. na prośbę papieża, atakowanego od północy przez Longobardów, Karol wyprawił się do Włoch. W walkach odnosił sukcesy zdobywając po rocznym oblężeniu stolicę państwa longobardzkiego Pawię. Król Dezyderiusz dostał się do niewoli i został zesłany do klasztoru. Karol koronował się na króla Longobardów i przyłączył ich ziemie do swojego państwa.
Wschodnim ziemiom królestwa frankońskiego zagrażali ciągłymi najazdami Sasi. Ich najazdy były prawdziwym utrapieniem i wymagały podjęcia zdecydowanych kroków militarnych. W 772 r. rozpoczęły się trwające do 804 r. ciągłe wyprawy na tereny saskie, które zakończyły się sukcesem i przyłączeniem ich ziem nad Łabą i Wezerą do królestwa Karola Wielkiego.
W 788 r. Karol przyłączył także do swojego państwa ziemie Bawarów, a w następnych latach opanował ziemie Słowian Panońskich, pokonując w kilku wyprawach ciągle napadających na państwo karolińskie Awarów.
W 795 r. rozpoczęła się trwająca 15 lat wojna z Saracenami w Hiszpanii. Po długotrwałych zmaganiach i ciągłych wyprawach wojsk Karola przeciw Saracenom granica państwa karolińskiego oparła się na rzece Ebro. Karol Wielki w wyniku wypraw na tereny słowiańskie narzucił Słowianom serbołużyckim zwierzchnictwo. Problem stanowiły ciągłe najazdy wikingów skandynawskich, zwanych wówczas Normanami, z którymi Karol nie mógł sobie poradzić.
Zapamiętaj!
Pod koniec VIII wieku państwo Karola Wielkiego rozciągało się na północy od Morza Północnego, na południu do Środkowych Włoch, obejmując wpływami także Państwo Kościelne. Na wschodzie sięgało Dunaju i Łaby, na zachodzie aż do rzeki Ebro w Hiszpanii i wybrzeży Oceanu Atlantyckiego.
- Rządy Karola Wielkiego
Karol Wielki dzięki zdobyciu niespotykanej dotąd pozycji w zachodnim świecie chrześcijańskim marzył o koronie cesarskiej. Myślał o ewentualnym wskrzeszeniu uniwersalistycznego Cesarstwa Rzymskiego dlatego też prowadził rozmowy na ten temat z wysłannikami Cesarstwa Bizantyjskiego. 25 grudnia 800 r. w bazylice św. Piotra w Rzymie papież Leon III koronował na cesarza Karola Wielkiego. Cesarstwo na zachodzie zostało odnowione.
W swoim wielkim państwie Karol sprawował rządy osobiście, a ziemie traktował jako swoją osobistą własność (państwo patrymonialne). Król nie miał stałej rezydencji i ciągle podróżował po ziemiach. Otaczał go liczny dwór. Ziemie państwa Karola Wielkiego były podzielone na księstwa i hrabstwa. Ziemie nadgraniczne zostały zorganizowane w system marchii, na czele których stali margrabiowie. Posiadali oni duże uprawnienia. Mogli nawet prowadzić wojnę na własną rękę. Urzędnicy królewscy nie otrzymywali wynagrodzenia pieniężnego za pełnione funkcje, ale z ich urzędem było związane dożywotnie użytkowanie dóbr królewskich - beneficjum. Specjalni wysłannicy królewscy przeprowadzali na rozkaz władcy kontrolę urzędników. Chłopi mieli obowiązek odbywania służby wojskowej w piechocie. Z uwagi na długotrwałe i częste kampanie wojenne, które rujnowały chłopów, próbowali oni uciec od służby w armii. Powszechne stawało się oddawanie się w opiekę możnym lub Kościołowi - komendacja, co zwalniało od obowiązku wojskowego.
W konnicy służyli ci, którzy otrzymywali beneficjum od króla. Za czasów Karola Wielkiego możni zaczęli nadawać swoją ziemię ludności pod warunkiem służby wojskowej na wezwanie. Zaczęły się tworzyć prywatne orszaki rycerskie złożone z ludzi składających przysięgę wierności nie władcy, lecz panom, od których otrzymywali ziemię. Zaczął więc się tworzyć system lenny.
Czasy panowania Karola Wielkiego często nazywane są renesansem karolińskim, który charakteryzował się:
Po śmierci Karola Wielkiego w 814 r. władzę objął jego syn Ludwik, który zdolnościami nie dorównywał ojcu. Dał się także wciągnąć w walki dynastyczne z synami. Ziemie frankijskie były ciągle atakowane przez sąsiadów: Saracenów i Normanów. Silne były także dążenia do oderwania się poszczególnych ziem od wielkiego państwa.
Śmierć Karola Wielkiego i rządy jego syna rozpoczęły okres walk wewnętrznych o władzę w Cesarstwie Karolińskim.
Zapamiętaj!
Układ w Verdun zawarty między potomkami Karola Wielkiego w 843 r. wprowadził formalny podział cesarstwa na trzy części. Karol Łysy objął Królestwo Zachodniofrankońskie (ziemie dzisiejszej Francji), Lotarowi obok tytułu cesarskiego przypadły w udziale ziemie środkowe cesarstwa od Morza Północnego, poprzez Burgundię do Zatoki Gaetańskiej, wraz z dwoma cesarskimi miastami - Akwizgranem i Rzymem. Ludwik Niemiec dziedziczył Królestwo Wschodniofrankońskie (dzisiejsze Niemcy i część Austrii).
Mimo że jeszcze w IX w. były podejmowane próby zjednoczenia ziem cesarstwa Karolingów, to podział okazał się niezwykle trwały i ukształtował w głównych zarysach mapę Europy na długie wieki. Ziemie zachodnie - Królestwo Zachodniofrankońskie - było zamieszkane przez ludność pochodzenia romańskiego. Zaczął się wykształcać język romański - francuski. Część wschodnia - Królestwo Wschodniofrankońskie - było zamieszkane przez ludność pochodzenia germańskiego, posługującą się językiem germańskim, z którego powstał język niemiecki.
Część wschodnia Królestwa Franków - Niemcy - po traktacie w Verdun była podzielona na kilka większych księstw szczepowych: Saksonia, Bawaria, Frankonia, Szwabia i Lotaryngia. Wobec słabości królów karolińskich lokalni książęta doszli do dużego znaczenia. W 911 r. zmarł ostatni król karoliński Ludwik Dziecię. Nastąpiło przekształcenie niemieckiej korony królewskiej z dziedzicznej w elekcyjną. Na nowego króla niemieckiego książęta wybrali władcę Frankonii Konrada (911-918). Jego władza nad całością Niemiec była fikcyjna. Poszczególni książęta na swoich terytoriach byli prawie całkowicie niezależni - państwo niemieckie stało się związkiem półniezależnych księstw - Rzeszą. Po śmierci Konrada w Rzeszy zaczęła panowanie dynastia saska w osobach:
Z panowaniem dynastii salickiej związany jest wielki spór i walka między władzą świecką, reprezentowaną przez królów niemieckich, a władzą duchowną, reprezentowaną przez papieży - tzw. spór o inwestyturę.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.