Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
Odpowiedzi do zadań z podręczników w apce Skul
pobierz
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Wiek XI w Europie, obok rywalizacji papiestwa z cesarstwem o zwierzchnictwo w świecie chrześcijańskim, zapoczątkował jeszcze jeden proces, który przeszedł do historii pod nazwą krucjat, czyli wypraw krzyżowych. Przyczyny krucjat to:
Napiętą sytuację w Europie częściowo rozładował apel papieża Aleksandra II (1063 r.) skierowany do chrześcijan o podjęcie walki z niewiernymi w Hiszpanii - reconquista - powstanie w Europie pojęcia wojny świętej, czyli krucjaty. Sukcesy w walkach na Półwyspie Pirenejskim zachęciły papiestwo do podjęcia inicjatywy krucjat do Ziemi Świętej. Ich sukces miałby też duży efekt propagandowy w czasach walki o inwestyturę. W 2. poł. XI w. Ziemia Święta dostała się pod panowanie Turków Seldżuckich, którzy jako neofici szczególnie utrudniali dostęp chrześcijanom do miejsc świętych. Cesarz bizantyjski Aleksy Komnenos zwrócił się do papieża Urbana II z prośbą o zorganizowanie pomocy w wyparciu niewiernych. Apel podjęcia krucjaty i wyzwolenia Ziemi Świętej został ogłoszony przez papieża na synodzie w Clermont w 1095 r. Wyprawę rycerstwa poprzedziła fatalna w skutkach wyprawa chłopska - prawie wszyscy zostali zabici w pierwszej bitwie z Turkami.
Wyprawa rycerska - I krucjata (1096-1099) - Normanowie, Lotaryńczycy, Włosi - po trzech latach walk, zmagań z nieprzyjacielem, chorobami, klimatem, w lipcu 1099 r. dotarła pod mury Jerozolimy. Po trzydniowym szturmie na miasto krzyżowcy zdobyli je, dokonując rzezi ludności muzułmańskiej.
Powstało feudalne państwo Królestwo Jerozolimskie. Pierwszym jego władcą (nie królem) był książę dolnolotaryński gotfryd de Bouillon („obrońca Grobu Świętego”), a następnie jego brat Baldwin - w 1100 r., używając tytułu króla jerozolimskiego, podporządkował sobie władców ziem chrześcijańskich na wschodzie - księstwa Antiochii, hrabstwa Trypolisu i innych. Ludność chrześcijańska stała się kolonistami i klasą panującą, ludność miejscowa spadła do roli wykonawcy woli łacinników (Europejczyków).
| Krucjata | Przebieg - konsekwencje |
|---|---|
| II 1147-1149 |
W 1144 r. muzułmanie zdobyli Edessę, twierdzę krzyżowców - podjęcie wyprawy krzyżowej z inicjatywy króla francuskiego Ludwika VII. Szeroka akcja propagandowa papiestwa i Bernarda z Clairvaux z zakonu Cystersów. Uczestniczyło w niej rycerstwo z Francji i osobno z Niemiec. Cesarz Konrad III nie przełamał oporu tureckiego, poniósł straty, wrócił do Europy. Podzielona armia francuska została częściowo rozbita. Pobyt i działania króla Ludwika VII w Królestwie Jerozolimskim doprowadziły do wewnętrznych kłótni. Konsekwencje - osłabienie wewnętrzne Królestwa Jerozolimskiego, zjednoczenie przeciw chrześcijanom władców muzułmańskich. |
| III 1189-1192 |
W 1187 r. Turcy zajęli Jerozolimę i znaczne tereny Królestwa Jerozolimskiego. Dwa lata później w 1189 r. ruszyła wyprawa niemiecka cesarza Fryderyka I Rudobrodego - sukcesy krzyżowców, jednak w rzece Selef cesarz utonął - zamieszanie w armii. Resztki krzyżowców dotarły do Palestyny. Wyprawa angielska króla Ryszarda Lwie Serce doprowadziła do opanowania Cypru; wyprawa francuska króla Filipa Augusta - do zdobycia Akki i powrotu króla do Francji. Król Anglii Ryszard Lwie Serce kontynuował walki - odniósł kilka sukcesów. Pokój z sułtanem Saladynem w 1192 r. przyznawał chrześcijanom wąski pas ziem nadmorskich, swobodę dla pielgrzymów w miejscach świętych. |
| IV 1202-1204 |
Nikłe efekty III krucjaty. Z inicjatywą kolejnej wyprawy wyszedł papież Innocenty III. Ruszyło rycerstwo Lombardii i wschodniej Francji. Z Wenecji ruszyli na miasto Zara w Dalmacji (konkurentka Wenecji), a następnie na osłabione Cesarstwo Bizantyjskie, które w 1204 r. zdobyli. Powstało Cesarstwo Łacińskie na wschodzie – istniało do 1261 r., zlikwidowane następnie przez Cesarstwo Nicejskie. W konsekwencji dalszemu osłabieniu uległy siły chrześcijan w walce z muzułmanami. |
| krucjata dziecięca 1212 |
Ruch mistyczny zrodził przeświadczenie, że tylko dzieci, ich niewinna i czysta wiara pozwoli wyzwolić miejsca święte. W 1212 r. dzieci wędrowały do portów śródziemnomorskich. Po drodze bardzo wiele umarło z chorób i wycieńczenia – zostały zabrane przez kupców na statki i bezdusznie sprzedane do niewoli muzułmańskiej. |
| V 1217-1221 |
Było to kilka pojedynczych i nieskoordynowanych wypraw rycerstwa zachodniego: w 1217 r. – wyprawa króla węgierskiego Andrzeja II, także rycerstwa francuskiego i włoskiego. W 1218 r. król jerozolimski Jan de Brienne opanował Damiettę w Egipcie. Atak na Kair zakończył się otoczeniem krzyżowców, którzy zrezygnowali ze zdobyczy i wycofali się z Egiptu. |
| wyprawa cesarza Fryderyka II 1228-1229 |
Wyprawa do Królestwa Jerozolimskiego obłożonego klątwą cesarza Fryderyka II, który na drodze pokojowej odzyskał Jerozolimę, Betlejem i Nazaret. Koronował się w Jerozolimie na króla jerozolimskiego. Z uwagi na pokojowy charakter wyprawy i brak błogosławieństwa papieskiego niektórzy historycy nie nazywają jej krucjatą. |
| VI 1248-1254 |
W 1244 r. krzyżowcy utracili Jerozolimę. Król francuski Ludwik IX Święty podjął wyprawę rycerstwa francuskiego: zaatakował Egipt i opanował Damiettę, marsz na Kair. W trudnym terenie, zaatakowane przez epidemię, wojska krzyżowców poniosły duże straty. Król dostał się do niewoli. W zamian za wolność krzyżowcy zrezygnowali ze wszystkich zdobyczy w Egipcie. Król Ludwik IX pozostał jeszcze na Wschodzie, łagodził konflikty w państewkach łacińskich. Jego starania nie przyniosły długotrwałych efektów. |
| VII 1270 |
Posiadłości łacińskie na wschodzie kurczyły się. Król francuski Ludwik IX ponownie zorganizował wyprawę. Dotarł do Tunisu, licząc, że tamtejszy władca poprze jego starania w walce z Turkami. Epidemia choroby doprowadziła do śmierci króla, jego syn i następca zrezygnował z dalszego marszu i powrócił do Francji. |
W Ziemi Świętej, w celu opieki nad pielgrzymami, powstawały hospicja, gdzie chorzy znajdowali schronienie, opiekę, żywność. W Królestwie Jerozolimskim powstały zakony rycerskie - ich celem miała być opieka nad pielgrzymami i chronienie ich, obrona miejsc świętych przed Saracenami. Zostały zorganizowane na wzór wojska, hierarchicznie (wielcy mistrzowie, dostojnicy-rycerze, kapelani, bracia służebni), podlegały wyłącznie papieżowi. Zakonnicy składali śluby zakonne (ubóstwo, posłuszeństwo, czystość) i dodatkowo ślub walki z niewiernymi i obrony Grobu Świętego. Zakony, jako instytucje, otrzymały liczne nadania ziemskie, skupiając w swoich rękach wielkie bogactwa i wpływy. Do największego znaczenia doszły następujące zakony rycerskie:
W 1291 r. została zdobyta Akka, ostatnia twierdza krzyżowców. Niedobitki schroniły się na Cyprze, który stał się najbardziej na wschód wysuniętym państwem łacińskim.
Zapamiętaj!
Wyprawy krzyżowe miały duże znaczenie w dziejach Europy.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.