Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
W XIII wieku zagospodarowywano nowe ziemie, osadzając na nich osadników. Powstawały w ten sposób nowe wsie i miasta. Zakładanie nowych miast i wsi, zwane lokacją, najwcześniej wprowadzili książęta śląscy, sprowadzając rodziny z Niemiec i Czech.
Organizator wsi, czyli zasadźca, dzielił ziemię na łany (17-25 ha). Każdy osadnik otrzymywał 1 łan, a zasadźca kilka. Przez pewien czas osadnicy nie płacili świadczeń (wolnizna), które przysługiwały na zagospodarowanie się. Wzorem niemieckim (lokacja na prawie niemieckim) chłopi mieli prawo dziedziczyć gospodarstwo i je sprzedawać. We wsi działał też samorząd wiejski, na czele którego stał zasadźca, zwany później sołtysem. Sołtys sprawował w imieniu właściciela sądy i musiał brać udział w wyprawach wojennych. Sołtysi byli właścicielami karczmy i młyna.
W związku z lokacją wsi na prawie niemieckim zmienił się wygląd wsi, które od tej pory zabudowywano wzdłuż drogi lub wokół jednego placu. Co ważniejsze, do Polski dotarły wraz z lokacją nowe metody uprawy ziemi. Zagony dzielono na trzy pola, spośród których co roku jedno (za każdym razem inne) pozostawało ugorem. Taki system uprawy, zwany trójpolówką, pozwolił na dwukrotne zwiększenie plonów, co polepszyło wyżywienie ludności.
Miasto lokowane na prawie niemieckim (przybysze z Niemiec organizowali nowe miasto według praw, jakie posiadały miasta niemieckie) otrzymywało przywilej lokacyjny wydany przez monarchę, księcia lub biskupa. Przywilej lokacyjny wyłączał ludność spod władzy księcia i zwalniał od świadczeń na określony czas, po którym mieszczanie zobowiązani byli do płacenia wyznaczonych czynszów z parceli, sklepów, warsztatów.
Lokacją zajmował się wójt, który kierował wytyczeniem granic miasta i tworzeniem jego planu. Wójt był najbogatszym człowiekiem w mieście, pobierał czynsze, posiadał rzeźnie, młyny, jego urząd był dziedziczny.
Dokument lokacyjny dawał też mieszkańcom prawo wyboru rady miejskiej i członków sądu miejskiego, któremu przewodniczył wójt.
Pierwsze miasta lokacyjne to Złotoryja, Lwówek i Wrocław. Kraków otrzymał dokument lokacyjny w roku 1257 od księcia Bolesława Wstydliwego.
Przykładem dla lokowania innych miast w Polsce była Środa Śląska, która powstała na prawie magdeburskim (prawo średzkie).
Miasta lokacyjne wyróżniały się regularną zabudową; centrum stawał się prostokątny rynek, na którym odbywały się targi, wznoszono ratusz - siedzibę władz miejskich, oraz kościół. Od rynku biegły przecinające się pod kątem prostym ulice, przy których mieszkali rzemieślnicy określonych specjalności.
W następstwie lokacji prowadzonej w XIII i XIV wieku ziemie polskie pokryła sieć niewielkich ośrodków miejskich; największymi z nich były Kraków, Poznań i Wrocław.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.