Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Na początku średniowiecza kościoły, podobnie jak zamki, budowano najczęściej na wzgórzach, odgrywały one bowiem rolę nie tylko religijną, ale także obronną. W razie najazdu nieprzyjaciela grube mury, małe okna, otwory strzelnicze mogły zapewnić bezpieczeństwo ludziom, którzy się w nich schronili. Wszystkie te budowle były budowane według stałych, określonych zasad, czyli miały charakterystyczny styl. Styl ten, nazywany romańskim, panował w budownictwie europejskim od XI wieku do połowy XIII wieku.
Kościoły i zamki w stylu romańskim były budowane z kamienia, miały grube mury i małe okna umieszczone wysoko nad ziemią. Wewnątrz ozdabiano je rzeźbami, płaskorzeźbami oraz malowidłami ściennymi. Nawiązywały one w swojej treści do tematów biblijnych lub przedstawiały sceny z życia świętych. Zabytki sztuki romańskiej w Polsce to m.in. rotunda (czyli budynek w kształcie walca) św. Mikołaja w Cieszynie, kolegiata NMP w Tumie, kościół norbertanek w Strzelnie.
W XII wieku francuscy architekci wymyślili nową konstrukcję, która pozwoliła wznosić o wiele wyższe niż dotąd budowle. Ciężar dachu został przeniesiony na filary podtrzymujące sklepienie oraz na zewnętrzne przypory. Dzięki temu mury mogły być cieńsze i można było w nie wstawiać wielkie okna, wypełnione witrażami - obrazami ułożonymi z kolorowych szybek, połączonych ołowiem, przedstawiających sceny biblijne. Budowle najczęściej stawiano z cegły. Nowy styl w budownictwie nazwano gotykiem.
W miejsce niewielkich, kamiennych kościołów romańskich wyrosły katedry - czyli główne kościoły diecezji.
Szczególnie wiele pięknych budowli wzniesiono w stylu gotyckim w Krakowie. Należą do nich: katedra na Wawelu, kościół Mariacki, w którym znajduje się największe rzeźbiarskie dzieło średniowiecza, czyli ołtarz Wita Stwosza. Jest to tzw. ołtarz szafowy: część środkowa przedstawia scenę Zaśnięcia i Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Postacie zostały wyrzeźbione z drzewa lipowego. Całość jest bogato złocona.
W stylu gotyckim budowano także ratusze, czyli siedziby władz miejskich, zamki, klasztory, kamienice mieszczańskie.
Zapamiętaj!
Cechy stylu romańskiego: materiał budowlany - kamień, kościoły często okrągłego kształtu (rotundy); potężne grube mury, małe okna, ciężkie sklepienia, plan krzyża łacińskiego.
Budowle w stylu romańskim: kolegiata w Tumie pod Łęczycą, katedra w Płocku, kościół św. Andrzeja w Krakowie, opactwo benedyktynów w Tyńcu.
Cechy stylu gotyckiego: materiał budowlany - cegła, budowle wysokie i smukłe, o strzelistych wieżach, sklepienia krzyżowo-żebrowe, okna i drzwi zakończone ostrymi łukami, duże okna z kolorowymi obrazami ze szkła (witraże).
Znane budowle gotyckie: katedry w Gnieźnie, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, kościół Mariacki w Krakowie, ratusz w Gdańsku, zamek krzyżacki w Malborku. Do najwspanialszych dzieł sztuki gotyckiej w Polsce należy ołtarz Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.