Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
U schyłku średniowiecza (koniec XV w.) dawni rycerze przestali się zajmować wyłącznie wojaczką. Czasy były stosunkowo bezpieczne, a potężna Rzeczpospolita nie obawiała się zewnętrznych wrogów. Wiek XVI nie bez podstaw nazywany jest „złotym wiekiem”, gdyż za panowania ostatnich Jagiellonów ludzie żyli w dostatku i pokoju. W takich warunkach potomkowie dawnych rycerzy częściej zajmowali się pomnażaniem swoich dóbr niż ćwiczeniem wojennego kunsztu. Dobra ziemskie, darowane przez władców rycerzom za wierną służbę, pomnażane dzięki pracy chłopów lub jeńców wojennych, przynosiły olbrzymie dochody. Tak doszło do powstania nowej klasy społecznej - szlachty.
Zapamiętaj!
Od końca XVI wieku szlachta miała prawo wybierania króla i posłów na sejm - zgromadzenie, które decydowało o najważniejszych sprawach państwa.
Szlachta polska uważała się za spadkobiercę tradycji starożytnego plemienia Sarmatów, wojowniczego ludu zamieszkującego pierwotnie tereny nad Morzem Czarnym. Po swoich rycerskich przodkach odziedziczyła znaki rodowe, czyli herby, ziemskie majątki, siedziby rodowe i dumę. Szlachcic wzorem swych przodków zobowiązany był do stawienia się pod rozkazy władcy w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ojczyzny. Takie formacje wojskowe nazywano „pospolitym ruszeniem”. Jako znak gotowości bojowej szlachta nosiła szable.
Większość czasu jednak szlachcic spędzał na gospodarowaniu w swoim majątku, w skład którego wchodził dwór (duży, najczęściej drewniany dom) i folwark (gospodarstwo, produkujące przede wszystkim zboże na sprzedaż). We dworze znajdowało się wiele pokoi. Zamożniejsi sprowadzali z Gdańska rzeźbione meble z ciemnego, dębowego drewna. Ściany ozdobione były wschodnimi dywanami (z Turcji lub Persji), portretami przodków i bogato zdobioną bronią.
Czy wiesz, że...
Wiele zwyczajów i tradycji istniejących w naszych czasach powstało w staropolskich dworach. Podobnie obchodzimy święta religijne (Boże Narodzenie, Wielkanoc) i niektóre uroczystości rodzinne (wesele). Z tego okresu wywodzą się znane do dziś tańce (polonez) i powiedzenia (np. „Gość w dom, Bóg w dom”)
Niektóre rody szlacheckie (Radziwiłłowie, Czartoryscy, Lubomirscy, Zamojscy) dorobiły się olbrzymich majątków i sprawowały absolutną władzę na terenach równych niewielkim państwom europejskim. Tych wielkich panów nazywamy magnatami. Magnaci sprawowali ważne urzędy państwowe - byli ministrami, kanclerzami, dowódcami wojsk (hetmanami). Dodając do tego fakt posiadania prywatnych licznych armii, można sobie łatwo uzmysłowić, jak potężną siłą polityczną była magnateria. Poszczególni magnaci, mający polityczne ambicje, prowadzili faktycznie własną politykę, która nie zwasze była zgodna z polityką władcy i państwa.
Magnaci wzorem władców państw urządzali dla siebie i swych rodzin wspaniałe pałace. Na ich potrzeby zatrudniano liczną służbę. Rezydencje otoczone były wspaniałymi parkami i ogrodami. Ich właściciele gromadzili też dzieła sztuki. Meble, rzeźby, obrazy, bibeloty były często wykonane przez wielkich artystów.
Życie w magnackich pałacach przyciągało gości z całej okolicy. Gromadzili się tu szlachcice, którzy przyjeżdżali, by wziąć udział w ważnych uroczystościach domowych czy wydarzeniach politycznych. Często zostawiali tu swoje dzieci, które podejmowały się służby na dworze, by nabrać „ogłady towarzyskiej”.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.