Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Rodzaj literacki: liryka
Gatunek liryki: liryka refleksyjna
Napisany w 1945 roku w Krakowie, już po wyzwoleniu, wiersz Miłosza zawiera refleksję na temat roli poezji i poety: podmiot liryczny, stojąc na gruzach warszawskiej katedry św. Jana, występuje w wierszu jako moralista. Rekapitulując swą dotychczasową twórczość, poeta zastanawia się nad znaczeniem i funkcją poezji w życiu narodu. Miłosz przeciwstawia dwa modele twórczości: poezję zapisującą tragiczną historię narodu, nacechowaną tonem moralizatorskim oraz poezję radosną, opiewającą uroki świata i życia. Miłosz broni się przed rolą świadka rzeczywistości, będącego jednocześnie współuczestnikiem tragedii:
„Przysięgałeś, że nigdy nie będziesz
Płaczką żałobną.
Przysięgałeś, że nigdy nie dotkniesz
Ran wielkich swego narodu. (...)”.
Takiemu modelowi twórczości przeciwstawia poezję radosną, wyrosłą z tradycji literackich i kulturowych, wyrażającą zachwyt nad rzeczywistością:
„Ja chcę opiewać festyny,
Radosne gaje, do których
Wprowadzał mnie Szekspir. Zostawcie
Poetom chwilę radości,
Bo zginie wasz świat”.
Tęsknota za innym modelem twórczości kończy się jednak aktem poddania wobec historii. Zadaniem poety jest zapisywanie dziejów narodu, współuczestniczenie w ludzkiej tragedii, odkrywanie w historii jej humanistycznego wymiaru. Pamięć o cierpieniu bliskich, przynależność do kraju, w którym „(...) noga potrąca o kości / Nie pogrzebane najbliższych” nakłada na poetę obowiązek „dawania świadectwa prawdzie”. Poeta nie może być obojętny wobec ludzkiej tragedii, bowiem poezja to moralny obowiązek, a jej źródłem jest serce:
„(...) w którym jak owad
Zamknięta jest ciemna miłość
Najnieszczęśliwszej ziemi”.
Tak rozumiana twórczość jest wewnętrznym nakazem i piętnem, tragicznym posłannictwem („To brzemię / Nie jest na moje siły”), powinnością wobec tych, którzy zginęli niewinnie, nakazem obrony podstawowych wartości: prawdy i sprawiedliwości. W całym powojennym tomie Ocalenie Miłosz wielokrotnie przyjmuje na siebie rolę świadka epoki, a swojej poezji przypisuje rolę strażniczki narodowej pamięci. Postulat twórczości zaangażowanej, zapisującej i śledzącej obiektywnie rzeczywistość, przyjmującej na siebie obowiązki moralizatorskie, najsilniej wyraża się w Przedmowie do Ocalenia, w której Miłosz, zastanawiając się nad rolą poezji, przypisuje jej rolę obrończyni podstawowych wartości ludzkich:
„Czym jest poezja, która nie ocala
Narodów ani ludzi?
Wspólnictwem urzędowych kłamstw,
Piosenką pijaków, którym za chwilę ktoś poderżnie gardła,
Czytanką z panieńskiego pokoju”.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.