Dziki Gon, wąpierz i utopiec - skąd wzięły się te magiczne stwory?

Dziki Gon

To określenie znają nawet osoby, które nie miały do czynienia ani z fantastyką, ani z powieściami Andrzeja Sapkowskiego. Tak nazywa się trzecia część niezwykle popularnej gry, której akcja toczy się w świecie „Wiedźmina”. Dziki Gon znajduje się na najwyższych miejscach w zestawieniach gier komputerowych wszechczasów, publikowanych przez popularne serwisy z tej branży. Oprócz tego Dziki Gon, jako bohater zbiorowy, jest kluczowym elementem fabuły wiedźmińskiej sagi, więc jest bardzo prawdopodobne, że pogromca potworów grany przez Henry’ego Cavilla, prędzej czy później zmierzy się z tym upiornym orszakiem, który pędzi po niebie na szkieletach koni. W sadze jest to grupa dość tajemnicza. Kiedy pojawia się na niebie, mieszkańcy miast i wsi, którzy go zaoobserwowali mają silne napady paniki, wpadają w szał i tracą rozum. Niektórzy bohaterowie Sapkowskiego uważają, że Gon zwiastuje wojnę.

Tak, jak wielu magicznych bohaterów w „Wiedźminie”, tak i Dziki Gon jest mocno zakorzeniony w wierzeniach ludów europejskich. Nazywany także „Dzikim Łowem”, albo „Dzikimi Zastępami”, ten orszak nieumarłych jako mit ludowy, pojawiał się w średniowieczu w północnej, zachodniej i środkowej Europie. Ludzie wierzyli, że demony organizują polowania, zabierają ze sobą konie, psy, pełny rynsztunek łowiecki i stają się myśliwymi, którzy podróżują po nieboskłonie. Zobaczenie takiego orszaku zwiastowało wojnę, plagę lub śmierć nieszczęśnika, który był świadkiem demonicznej kawalkady. W różnych formach ten mit był obecny także w mitologii słowiańskiej i nordyckiej. Uczestnikiem Dzikich Łowów był między innymi Odyn - najwyższy z bóstw nordyckich i północnogermańskich. Opisy nawiązujące do Dzikiego Gonu znajdziecie też w lekturach, które są przerabiane jako podstawa programowa w szkole. Jego opis pojawia się w „Potopie” Henryka Sienkiewicza. Tam Krzyżacy zostają uczestnikami magicznych łowów. Nawiązanie do tego mitu znajdziecie także w Weselu Stanisława Wyspiańskiego, kiedy Haneczka spogląda na niebo i widzi „Gonitwy po niebie konne; rycerze jacyś ogromni”.

Emiel Regis Rohellec Terzieff Godefroy

To kolejna postać, która może pojawić się już w drugim sezonie serialu o wiedźminie Geralcie. Bohater ten, który zostaje później bliskim przyjacielem Geralta, jest wąpierzem, czyli wampirem. Na kartach sagi poznajemy go jako cyrulika. Cyrulicy działali dawniej na ziemiach słowiańskich. Zajmowali się prostymi zabiegami medycznymi, do przeprowadzenia których nie byli potrzebni medycy wykształceni na uniwersytetach. Wyrywali zęby, popuszczali krwi, golili i pomagali w przypadku lekkich chorób. Często korzystali z dostępnych ziół, z których przygotowywali wywary, które pomagały w różnych dolegliwościach. 

Zanim słynna powieść „Dracula”, autorstwa Brama Stokera, spopularyzowała określenie „wampir”, w środkowej Europie znano już wąpierza (albo wampierza), jednak dla czytelników bardziej znanym określeniem tej istoty będzie upiór. Były to nieśmiertelne demony, które muszą błądzić po Ziemi. Zgodnie z wierzeniami pochodziły z dusz samobójców, ludzi którzy nagle umarli, czarownic czy okrutników. Potrafią latać, mają nadludzką siłę, mogą przenikać przez ściany, teleportować się, czytać w myślach i zamieniać się w nietoperza. Nie chcemy zdradzać, którymi z tych umiejętności będzie posługiwał się Emiel Regis Rohellec Terzief Godefroy, ale tak jak wielu fanów prozy Andrzeja Sapkowskiego, czekamy kiedy wąpierz-cyrulik pojawi się na małym ekranie. 

Utopiec

W następnych sezonach serialu pojawią się prawdopodobnie utopce, które są mocno zakorzenione i dobrze opisane w mitologii słowiańskiej. Żyją w pobliżu zbiorników wodnych i do ich diety należą wszystkie stworzenia, które znajdą się w okolicach do rzeki, jeziora, bagien czy stawów. Według legend atakowały także ludzi. W przeciwieństwie do Dzikiego Gonu, czy słynnego wampira, nie są to postaci kluczowe ani dla opowiadań, ani dla Sagi Wiedźmińskiej. Są to sprytne stworzenia, które wyczekują swojej ofiary ukryte pod taflą wody. Kiedy ta pojawi się w zasięgu ich rąk, próbują porwać ją i podtopić. Na kartach powieści pojawiają się w różnych rozmowach, w których postaci narzekają na potwory albo wyliczają jaki jest koszt zabicia poszczególnych bestii przez wiedźminów.

Utopce pojawiają się w różnych legendach słowiańskich. Jeszcze w XX wieku wierzono w nie na Śląsku, w Małopolskce, na Warmii i Mazurach. Jeziora, o których mówiło się, że są siedliskami utopców to Gopło, Stary Bug, jeziora augustowskie czy Jezioro Powidzkie. W zależności od regionu, nazywano je topielcami, topkami, vodnikami lub wasermanami. Różne są też ich cechy i źródło pochodzenia. Według bestariuszy, najczęściej powstają, kiedy ktoś utonie, popełni samobójstwo w worze, lub „tworzą się” z piasku na dnie jeziora. Kiedy na ziemiach słowiańskich rozwijało się chrześcijaństwo, topielce nabrały cech związanych z tą religią. Okazało się, że mają diabelskie pochodzenie, rozpuszczają się pod wpływem wody święconej i powstają w wyniku popełnienia ciężkiego grzechu.

***

Podoba ci się to, co czytasz? Więcej artykułów, które powstały w ramach naszej najnowszej kampanii „Interia – portal, który towarzyszy mi każdego dnia, znajdziesz pod tym linkiem.