Wybierz szkołę

Wybierz dział

Zaproszenie do wspólnej nauki

zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek

Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
Odrzuć

Podstawowe typy komórek. Charakterystyka struktur komórkowych

Elementy typowe dla komórki roślinnej

Chloroplasty

Są organellami występującymi wyłącznie w komórkach roślinnych. W ich wnętrzu przebiegają reakcje składające się na proces fotosyntezy. Otoczone są podwójną błoną białkowo-lipidową, przy czym błona wewnętrzna tworzy skomplikowany system pofałdowań. Pofałdowania te układają się w specyficzne struktury zwane granami, w których znajduje się chlorofil. Całe wnętrze chloroplastu wypełnione jest substancją przypominającą cytoplazmę, zwaną stromą. Wewnątrz chloroplastu znajduje się cząsteczka DNA i rybosomy, a więc, podobnie jak mitochondrium, chloroplast jest autonomicznym organellum komórkowym.

Chloroplasty są jednym z rodzajów plastydów. Wszystkie ich rodzaje spotykamy wyłącznie w komórkach roślinnych. Poza chloroplastami do plastydów należą chromoplasty, które nadają żółtoczerwone zabarwienie owocom lub jesiennym liściom oraz bezbarwne leukoplasty, w których gromadzona jest skrobia.

Budowa chloroplastu. Błona zewnętrzna, DNA, rybosomy, błona wewnętrzna, grana, stroma.

Wakuola w komórce roślinnej

Dla komórki roślinnej charakterystyczna jest jedna duża wakuola (rzadziej 2-3), wypełniająca prawie całe wnętrze komórki. Błona otaczająca wakuolę nazywana jest tonoplastem, a wypełniający ją roztwór sokiem komórkowym.

Funkcje wakuoli roślinnej:

- jest rezerwuarem wody i utrzymuje komórkę w odpowiednim stanie uwodnienia (odpowiada za turgor komórki)

- jest zbiornikiem różnych zbędnych produktów przemiany materii (komórki roślinne ze względu na obecność ściany komórkowej nie mogą ich wydalać)

- magazynuje substancje odżywcze (np. białka)

- odkładane są w niej substancje specyficzne dla określonego gatunku rośliny, na przykład:

alkaloidy - substancje silnie oddziaływające na organizm człowieka, często będące truciznami lub wykorzystywane jako leki, np. morfina, kodeina, kofeina, nikotyna, strychnina;

glikozydy - stosowane przez człowieka jako leki nasercowe, np. digitalina, strofantyna;

garbniki.

Ściana komórkowa

Ściana komórkowa występuje w komórkach roślin, grzybów i bakterii. Jest najbardziej zewnętrzną częścią komórki i tam gdzie występuje, pełni podobne funkcje: nadaje komórkom kształt, usztywnia je i stanowi dodatkową warstwę ochronną (dość skuteczną - np. komórki roślin w porównaniu ze zwierzęcymi znacznie trudniej ulegają infekcji wirusowej). U poszczególnych organizmów ściana różni się budową: u roślin zbudowana jest z celulozy, u grzybów z chityny, a u bakterii z substancji białkowo-węglowodanowej.

Zestawienie elementów komórki i ich najważniejszych funkcji

Element komórki Funkcja
błona komórkowa
  • oddziela komórkę od otoczenia
  • umożliwia kontakt ze środowiskiem
  • transportuje substancje do i z komórki
  • odbiera sygnały ze środowiska
cytoplazma
  • wypełnia wnętrze komórki
  • jest środowiskiem reakcji biochemicznych
  • zawiera cytoszkielet
jądro komórkowe
  • zawiera materiał genetyczny
  • steruje metabolizmem komórki
  • umożliwia prawidłowy podział komórki
mitochondrium
  • dostarcza komórce energii dzięki zachodzącemu w nim oddychaniu komórkowemu
siateczka wewnątrzplazmatyczna
  • rozdziela wnętrze komórki na oddzielne obszary
  • umożliwia transport niektórych substancji w komórce
  • bierze udział w produkcji białek (szorstka) i lipidów (gładka)
aparat Golgiego
  • bierze udział w końcowych etapach produkcji białek i lipidów
  • w komórkach roślinnych uczestniczy w produkcji celulozy
rybosomy
  • biorą udzial w biosyntezie białka
lizosomy
  • zawierają enzymy trawienne
  • uczestniczą w likwidacji uszkodzonych elementów komórki
wodniczki (komórka zwierzęca)
  • wodniczki pokarmowe: przebiegają w nich procesy trawienne
  • wodniczki tętniące odpowiadają za wydalanie i osmoregulację
wici, rzęski
  • umożliwiają komórce ruch
chloroplasty
  • przeprowadzają proces fotosyntezy
wakuola (komórka roślinna)
  • odpowiada za turgor (uwodnienie)
  • jest magazynem różnych substancji
ściana komórkowa
  • nadaje komórce kształt
  • zwiększa jej wytrzymałość
  • jest dodatkowym elementem ochronnym

Ciekawostki (0)

Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.

Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG

Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka

Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.