Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
Odpowiedzi do zadań z podręczników w apce Skul
pobierz
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Odwzorowanie kartograficzne - przeniesienie położenia punktów z powierzchni kuli ziemskiej na płaszczyznę mapy z zastosowaniem określonych metod matematycznych.
Siatka geograficzna to układ południków i równoleżników wyobrażony na kuli ziemskiej lub wykreślony na globusie.
Siatka kartograficzna to układ południków i równoleżników wykreślony na płaszczyźnie.
Siatki kartograficzne można podzielić na siatki klasyczne i umowne.
Siatki klasyczne są rzutami geometrycznymi siatki geograficznej.
Przykłady siatek klasycznych:
Siatka płaszczyznowa (azymutalna) normalna - rzut siatki geograficznej na płaszczyznę styczną do globusa w biegunie. W zależności od tego, gdzie znajduje się ognisko rzutu, rozróżniamy:
- siatkę centralną - ognisko rzutu w środku Ziemi,
- siatkę stereograficzną - ognisko rzutu na przeciwległym biegunie,
- siatkę ortograficzną - ognisko rzutu znajduje się nieskończenie daleko.
Mapy wykonane w oparciu o siatkę płaszczyznową normalną przedstawiają obszary okołobiegunowe. Równoleżniki są okręgami współśrodkowymi, południki zaś liniami prostymi zbiegającymi się w biegunie.
Siatka walcowa normalna - rzut siatki geograficznej na powierzchnię boczną walca stycznego do globusa wzdłuż równika. Siatka ta wiernie odtwarza kąty, dlatego jest stosowana w mapach komunikacyjnych morskich i lotniczych. Równoleżniki są liniami prostymi poziomymi, południki zaś liniami prostymi pionowymi.
Siatka stożkowa normalna - rzut siatki geograficznej na powierzchnię boczną stożka stycznego do globusa. Oś stożka pokrywa się z osią Ziemi. Siatka ta często stosowana jest do przedstawiania umiarkowanych szerokości geograficznych. Równoleżniki są fragmentami okręgów współśrodkowych, południki zaś liniami prostymi zbiegającymi się w biegunie.
Siatki klasyczne oprócz odwzorowania normalnego występują też jako siatki poprzeczne i ukośne. Zależy to od ułożenia płaszczyzny, walca lub stożka, na które rzutujemy siatkę geograficzną.
Siatki umowne nie są rzutami geometrycznymi siatki geograficznej. Są to siatki tworzone według pewnych założeń matematycznych w celu osiągnięcia wiernego odwzorowania kątów, pola powierzchni lub odległości.
Przykłady siatek umownych:
Siatka Mollweidego - w siatce tej półkula jest przedstawiona jako koło, cała Ziemia natomiast jako elipsa o dużej osi, dwa razy dłuższej niż oś mała. Jest to siatka wiernie przedstawiająca pola powierzchni. Równoleżniki są liniami prostymi poziomymi, południki zaś są liniami krzywymi (wyjątek to południk środkowy, który jest linią prostą pionową)
Siatka Kirchhoffa - służy do przedstawiania całej Ziemi lub półkuli. Jest to siatka rzadko stosowana. Równoleżniki są liniami prostymi poziomymi, południki zaś liniami łamanymi.
Istnieje również inny podział siatek kartograficznych. Oprócz siatek klasycznych i umownych, wyróżnione są w nim siatki pseudoklasyczne. Różnią się one od siatek umownych tym, że są zmodyfikowanymi siatkami klasycznymi. W tym ujęciu siatka Mollweidego jest siatką pseudoklasyczną, a siatka Kirchhoffa siatką umowną.
Przedstawienie siatki geograficznej na płaszczyźnie zawsze niesie z sobą zniekształcenia. Zniekształceniu mogą ulec kąty, pole powierzchni i odległości. Siatka kartograficzna może wiernie odwzorować tylko jeden z tych elementów. Dlatego siatki kartograficzne można podzielić na wiernokątne (równokątne), wiernopowierzchniowe (równopowierzchniowe, równopolowe) i wiernoodległościowe (równoodległościowe).
Siatkami wiernokątnymi są siatki walcowe normalne.
Siatką wiernopowierzchniową jest siatka Mollweidego.
Nie istnieją siatki w całości wiernoodległościowe. Wierne odwzorowanie odległości można zachować tylko w pewnych kierunkach (najczęściej wzdłuż południków lub równoleżników).
Istnieją również siatki dowolne, które nie przedstawiają wiernie żadnego z elementów.
Wykorzystanie siatek kartograficznych
| Siatka kartograficzna | Wykorzystanie | Mapa w atlasie świata |
|---|---|---|
| azymutalna normalna | do przedstawiania obszarów okołobiegunowych | mapy „Arktyka” lub „Antarktyda” |
| azymutalna poprzeczna | do przedstawiania półkuli | mapy „Półkula Zachodnia”, „Półkula Wschodnia” |
| walcowa normalna | w mapach komunikacyjnych | mapa „Strefy czasowe” |
| stożkowa normalna | do przedstawiania obszarów umiarkowanych szerokości geograficznych | mapa fizyczna „Europa Środkowa” |
| Mollweidego normalna | do wiernopowierzchniowego przedstawiania całej Ziemi | mapa „Strefy klimatyczne” |
| Mollweidego ukośna | jak wyżej | mapa „Komunikacja” |
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
_normalna_stereograficzna.jpg)
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.