Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Warunki klimatyczne, rodzaj gleb, stosunki wodne i rzeźba terenu są czynnikami wpływającymi na rozmieszczenie poszczególnych formacji roślinnych.
Generalnie formacje roślinne można podzielić na leśne, sawannowe, bezdrzewne i pustynne.
Strefa klimatów równikowych
- las równikowy - wiecznie zielony, wilgotny las rosnący w warunkach klimatu równikowego wybitnie wilgotnego (roczna suma opadów powyżej 2000 mm). Charakteryzuje się ogromną różnorodnością gatunkową. Drzewa mają układ warstwowy. Korony drzew tworzą warstwę na wysokości 40-50 m. Ponad tę zwartą warstwę wystają pojedyncze, bardzo wysokie drzewa. Charakterystycznymi gatunkami drzew są: heban, balsa, kauczukowiec, mahoniowiec. W podszyciu lasu równikowego występuje niedobór światła. Dlatego występują w nim epifity i liany. Epifity to rośliny rosnące wysoko, na pniach i konarach drzew, nie będące pasożytami. Liany to pnącza o zdrewniałych łodygach, wspinające się do góry po drzewach i innych podporach.
Obszary występowania: dorzecze Amazonki (nosi tu miejscową nazwę selva), Kotlina Konga, południowa i wschodnia część Półwyspu Indochińskiego wraz z Półwyspem Malajskim, Archipelag Malajski, Nowa Gwinea.
- las namorzynowy (mangrowy) - wiecznie zielona formacja roślinna występująca na wybrzeżach strefy międzyzwrotnikowej. W czasie przypływu zalewany jest przez wodę. Roślinność jest przystosowana do życia w słonym, bagnistym środowisku.
- las monsunowy - zrzucający liście w porze suchej (roczna suma opadów 700-1300 mm). Jest mniej zwarty niż las równikowy. Drzewa są przystosowane do przeżycia pory suchej.
Obszary występowania: wschodnia Brazylia, Kuba, wschodnie Indie, północno-wschodnia Australia.
- suche lasy i zarośla kolczaste - występują w warunkach klimatu gorącego z długą porą suchą. Charakterystycznymi roślinami są: akacja, kaktusy, wilczomlecze. Tego typu formacja roślinna ma miejscowe nazwy: busz (w Afryce), scrub (w Australii), katinga (w Ameryce Południowej);
- sawanna - jest to formacja trawiasta z drzewami (baobaby, akacje, palmy). Występuje w warunkach klimatu podrównikowego z wyraźną porą suchą. W czasie jej trwania drzewa zrzucają liście, a trawa wysycha. Częstym zjawiskiem są pożary. Wyróżnia się 3 rodzaje sawanny:
- sawanna wysoka, wilgotna z trawami osiągającymi 4m wysokości. Drzewa tworzą liczne zagajniki;
- sawanna niska występująca na obszarach o mniejszych opadach. Trawy osiągają wysokość 2 m, a drzewa rosną pojedynczo;
- sawanna pustynna, ciernista, z bardzo długą porą suchą. Trawy są niskie, a zamiast drzew rosną cierniste krzewy.
Obszary występowania: Sudan, południowa i wschodnia Afryka, Nizina Orinoko, Wyżyna Brazylijska, Indie, północna i środkowo-wschodnia Australia.
- las galeriowy - występuje wzdłuż dolin rzecznych w klimacie podrównikowym. Gatunkowo jest zbliżony do lasu równikowego.
Strefa klimatów zwrotnikowych
- półpustynia i pustynia gorąca - tworzą się w warunkach klimatu zwrotnikowego, skrajnie suchego. Roślinność jest przystosowana do długotrwałych suszy. Charakterystyczne jest występowanie suchorośli oraz sukulentów, czyli roślin gromadzących wodę w liściach (aloes, agawa) lub łodydze (kaktus). Po opadach pojawiają się na pustyni rośliny efemeryczne. Są to rośliny rosnące przez krótki okres, gdy istnieją korzystne warunki. Bujna roślinność występuje w oazach (m.in. palmy daktylowe).
Obszary występowania: Sahara, Kalahari, Namib, Półwysep Arabski, zachodnia i środkowa Australia, północny Meksyk.
Strefa klimatów podzwrotnikowych
- lasy i zarośla twardolistne - występują w klimacie śródziemnomorskim (z gorącym, suchym latem i chłodną, wilgotną zimą). Drzewa i krzewy mają niewielkie, skórzaste, igiełkowate liście i grubą korę. Po wyniszczeniu lasów przez człowieka, obszary te zostały zajęte przez twardolistne zarośla. Do charakterystycznych gatunków należą: dąb korkowy, cedr, pinia, cyprys, mirt, pistacja.
Obszary występowania: basen Morza Śródziemnego (pod nazwą makia), Kalifornia (chapparal), południowa Afryka (fynbos).
- las podzwrotnikowy - występuje w klimacie podzwrotnikowym oraz zwrotnikowym wilgotnym. Jest to bujny, wiecznie zielony las. W podszyciu występują liczne krzewy i bambusy.
Obszary występowania: południowo-wschodnie Chiny, Wietnam.
Strefa klimatów umiarkowanych
- step - formacja trawiasto-zielna, typowa dla klimatu umiarkowanego ciepłego, suchego (kontynentalnego). Tereny te charakteryzują się mroźną zimą oraz suchym i gorącym latem. Wyraźnie zaznaczony jest okres spoczynku zimowego. Wyróżnia się trzy rodzaje stepów:
- step łąkowy (kwietny) - wilgotny, z dominacją traw szerokolistnych i roślin dwuliściennych;
- step ostnicowy - na obszarach suchszych, z trawami wąskolistnymi (ostnica, kostrzewa);
- step piołunowy - najsuchszy, z dominacją bylic (piołunów).
Między obszarami leśnymi a stepem występuje forma przejściowa - lasostep.
Obszary występowania: pas ciągnący się od Niziny Węgierskiej, przez Ukrainę, Kazachstan do środkowych Chin, Wielkie Równiny w Ameryce Północnej (pod nazwą preria), Urugwaj, Argentyna (pampa).
- półpustynia i pustynia chłodna - występują w skrajnie kontynentalnych klimatach umiarkowanych i podzwrotnikowych. Od pustyń gorących różnią się występowaniem okresu zimowego. Rośliny są przystosowane do przetrwania suszy oraz mroźnych zim.
Obszary występowania: Pustynia Gobi, pustynie Azji Centralnej.
- las liściasty zrzucający liście na zimę - rośnie w warunkach klimatu umiarkowanego ciepłego, wilgotnego (morskiego). Główne gatunki drzew to: buk, grab, klon, jesion.
Obszary występowania: zachodnia i środkowa Europa, wschodnie USA, północno-wschodnie Chiny, Japonia, Patagonia.
- tajga (las borealny) - las szpilkowy rosnący w warunkach klimatu umiarkowanego chłodnego. Główne gatunki drzew to: świerk, sosna, modrzew, jodła, limba, brzoza. W runie leśnym występuje borówka, wrzos oraz mchy. Częstym elementem są torfowiska.
Obszary występowania: Syberia, północna część Niziny Wschodnioeuropejskiej, Półwysep Fennoskandzki, północna Kanada, Alaska.
Strefa klimatów okołobiegunowych
- tundra - formacja bezdrzewna z krzewinkami, mchami i porostami. Tworzy się w warunkach klimatu subpolarnego. Wyróżnia się trzy rodzaje tundry:
- tundra arktyczna - z porostami i niewielką ilością mchów.
- tundra mszysto-porostowa - z mchami, porostami i roślinami kwiatowymi (głównie wrzosowatymi).
- tundra krzewinkowa - z wierzbą i brzozą karłowatą, roślinami wrzosowatymi, mchami i porostami.
Pomiędzy tundrą i tajgą występuje forma przejściowa - lasotundra.
Obszary występowania: północne krańce Eurazji, wyspy Arktyki, północne krańce Kanady i Alaski.
- pustynia lodowa - obszar pozbawiony roślinności, powstały w warunkach klimatu polarnego.
Obszary występowania: Antarktyda, wyspy Antarktyki, Grenlandia.
Specyficzne warunki rozwoju roślinności występują w górach. Spadek temperatury powietrza wraz z wysokością jest przyczyną występowania piętrowości roślinnej. Skład gatunkowy pięter roślinnych nawiązuje do roślinności występującej w danej strefie klimatycznej, na danym kontynencie.
W polskich Karpatach wyróżniono:
- piętro pogórza (300-600 m n.p.m.) zajęte przez grąd - wielogatunkowy las liściasty;
- piętro regla dolnego (600-1200 m n.p.m.) - las bukowy z dodatkiem jodły;
- piętro regla górnego (1200-1500 m n.p.m.) - z dominacją świerka. W górnej granicy lasu można spotkać limbę;
- piętro kosodrzewiny (1500-1800 m n.p.m.) - z krzewiastym gatunkiem sosny;
- piętro hal (1800-2300 m n.p.m.) - są to głównie murawy wysokogórskie;
- piętro turni (powyżej 2300 m n.p.m.) - z ubogą roślinnością (mchy, porosty).
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.