Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Ukształtowanie powierzchni Polski jest wynikiem działania sił wewnętrznych (ruchów górotwórczych, procesów wulkanicznych i plutonicznych) i zewnętrznych (denudacji oraz akumulacji). Obszar Polski generalnie jest pochylony z południowego wschodu na północny zachód. Zdecydowaną większość kraju zajmują niziny.
Hipsometria Polski
| Wzniesienie w metrach nad poziom morza | W % powierzchni kraju |
|---|---|
| średnio 173 | - |
| poniżej 0 | 0,2 |
| 0-100 | 25,2 |
| 100-200 | 49,7 |
| 200-300 | 16,2 |
| 300-500 | 5,6 |
| 500-1000 | 2,9 |
| powyżej 1000 | 0,2 |
Charakterystyczną cechą ukształtowania powierzchni Polski jest występowanie równoleżnikowych „pasów” rzeźby. Na przemian występują pasy wypukłe i wklęsłe. Przemieszczając się od północy są to:
- pobrzeża,
- pojezierza,
- niziny,
- wyżyny,
- obniżenia przedgórskie,
- góry.
Ogromny wpływ na ukształtowanie powierzchni Polski miały zlodowacenia plejstoceńskie. Rzeźba terenu północnej i środkowej Polski to typowa rzeźba polodowcowa.
Tam, gdzie sięgał lądolód skandynawski podczas ostatniego zlodowacenia (bałtyckiego), istnieje rzeźba młodoglacjalna. Dominują w niej wyraźne formy glacjalne i fluwioglacjalne. Charakterystyczną cechą jest występowanie jezior rynnowych i morenowych, wałów moreny czołowej, ozów, kemów, stożków sandrowych i pradolin.
W środkowej Polsce występuje rzeźba staroglacjalna pochodząca ze starszych zlodowaceń. Charakterystyczny dla niej jest brak jezior, a formy polodowcowe są częściowo lub całkowicie zniszczone.
Odmienną rzeźbę posiadają obszary nadmorskie. Decydujący wpływ ma na nie niszcząca i budująca działalność morza oraz wiatru (wydmy).
Na nizinach dość duże obszary zajmują płaskie doliny rzeczne, będące miejscem akumulacji osadów rzecznych. We współczesnych dolinach rzecznych oraz pradolinach pochodzących z epoki lodowcowej bardzo często znajdują się wydmy.
Obszary gór i wyżyn w większości posiadają rzeźbę starszą (przedczwartorzędową).
Rzeźba górska występuje w Karpatach i Sudetach. W Tatrach i Karkonoszach została w dużym stopniu przekształcona przez lodowce.
Na obszarach zbudowanych ze skał ulegających powolnemu rozpuszczaniu (wapień, kreda, gips, dolomit) utworzyła się rzeźba krasowa. Jej charakterystycznymi formami są jary, lejki krasowe, mogoty i jaskinie. Obszary te to: Tatry Zachodnie, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Niecka Nidziańska oraz część Wyżyny i Polesia Lubelskiego.
Na obszarach lessowych (Wyżyna Lubelska, okolice Sandomierza, Wyżyna Miechowska) rozwinęły się wąwozy lessowe.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.