Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
W XVI wieku polska szlachta miała wypracowany w ciągu wielu lat program politycznego działania, który nazwano ruchem egzekucyjnym. Zwolennicy tego programu twierdzili, że ponad wszelką władzą w państwie powinno stać prawo. Domagali się też przywrócenia prawa tam, gdzie według nich zostało ono pominięte, bądź też nie było w całej pełni przestrzegane.
W ramach ruchu egzekucyjnego jedną z najważniejszych spraw była nienaruszalność dóbr królewskich. Te dobra królewskie, które wcześniej zostały rozdane lub wydzierżawione możnowładcom, miały być odzyskiwane. Kolejnym założeniem ruchu egzekucyjnego był zakaz sprawowania przez jedną osobę wielu ważnych stanowisk i funkcji państwowych. Żądano ograniczenia przywilejów Kościoła i domagano się nałożenia podatków na duchowieństwo. Planowano ujednolicenie prawa we wszystkich ziemiach pozostających pod panowaniem Jagiellonów. Szczególnie chodziło tu o podpisanie unii realnej łączącej w ścisły sposób Polskę z Litwą.
Po kilkuletnim wahaniu król postanowił włączyć się do ruchu egzekucyjnego. Dzięki temu w czasie obrad sejmów pomiędzy rokiem 1562 a 1569 przeprowadzono wiele ważnych reform ustrojowych.
Reformowanie - działalność mająca na celu dokonanie zmian na lepsze.
Ustrój państwa - sposób rządzenia państwem.
Unieważniono wiele zastawów i darowizn dóbr królewskich. Opodatkowano dochody duchowieństwa. Poczyniono zmiany w działalności skarbu państwa. Wydano ponownie zakazy łączenia w jednym ręku kilku ważnych stanowisk państwowych. Wymuszone przez ruch egzekucyjny uporządkowanie gospodarki w królewszczyznach doprowadziło do uchwalenia na sejmie specjalnego funduszu - 1/4 dochodów w królewszczyznach. Była to tzw. kwarta, decyzją sejmu przeznaczona na dofinansowanie wojska koronnego - wojsko kwarciane. Ruch egzekucyjny był przykładem funkcjonowania demokracji szlacheckiej.
Najważniejszym jednak osiągnięciem króla i ruchu egzekucyjnego była unia realna Polski z Litwą.
Przyczyny zawarcia unii realnej między Polską i Litwą:
- ruch egzekucyjny domagał się zacieśnienia unii,
- Litwa nie była w stanie samodzielnie przeciwstawić się Moskwie,
- szlachta litewska pragnęła uzyskać takie przywileje jak szlachta polska,
- ryzyko wygaśnięcia dynastii Jagiellonów wraz z bezpotomną śmiercią Zygmunta Augusta.
Król i zwolennicy unii postanowili rozwiązać tę sprawę na sejmie w Lublinie w 1569 roku (mimo że obrady były burzliwe, unia została zawarta). 1 lipca 1569 roku obydwa państwa, Litwa i Polska, zostały połączone unią realną i utworzyły Rzeczpospolitą Obojga Narodów.
Od tej pory Polska i Litwa miały:
| Od tej pory Polska i Litwa miały: | |
|---|---|
| wspólne | osobne |
|
|
Skutki unii: Polska stała się państwem wielonarodowym, wielowyznaniowym, szlachta polska zaczęła przenosić się na wschód, nastąpiło wymieszanie elementów kultury polskiej z kulturą litewską i ukraińską.
Pogłębiaj wiedzę w temacie: Ruch egzekucyjny
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.