Połączenie głosowe
Upewnij się, że masz włączone głośniki i mikrofon
zaprasza Cię do wspólnej nauki fiszek
Do stosunków antagonistycznych, czyli negatywnych zaliczamy: pasożytnictwo, drapieżnictwo, konkurencję.
| Typ oddziaływania | Wynik oddziaływania | Przykłady | |
|---|---|---|---|
| rośliny | zwierzęta | ||
| Pasożytnictwo | Pasożyt żyje kosztem gospodarza i działa na jego szkodę, ponieważ inaczej nie może utrzymać się przy życiu. Śmierć żywiciela w większości oznacza śmierć pasożyta. | huba, kanianka (czerpią składniki pokarmowe z roślin, na których żyją) | pasożyty zewnętrzne: pchły, kleszcze, pijawki (odżywiają się krwią swoich żywicieli); pasożyty wewnętrzne: tasiemiec, glista ludzka (pobierają składniki pokarmowe z jelita żywiciela) |
| Drapieżnictwo | Drapieżca chwyta, zabija i zjada osobnika innego gatunku. Wykazuje również wiele cech budowy ułatwiających mu zdobywanie pokarmu. Ofiary drapieżcy natomiast wykształcają wiele cech służących do obrony, np.: skoczne nogi zająca, kolce jeża, barwy ochronne. | rosiczka, dzbanecznik (łapią owady) | lew, kot, pająk |
| Konkurencja | Najostrzej zaznacza się między osobnikami tego samego gatunku lub blisko spokrewnionymi, np.: szczur wędrowny i szczur śniady. Gatunki walczą o pokarm, miejsce do lęgu, wodę, dominację w stadzie, światło. | perz i inne chwasty, sosny w lesie | pasikoniki, krowy, kozy (odżywiają się wspólnym pokarmem, np.: roślinami na łące) |
Zapamiętaj!
Allelopatia - korzystne lub niekorzystne oddziaływanie roślin na siebie.
Korzenie roślin wydzielają do gleby substancje, które mogą działać hamująco na rozwój innych roślin. Mówimy wtedy o allelopatii hamującej, np.: gryka lub gorczyca hamuje rozwój perzu, buraki posadzone na polu po kapuście gorzej rosną. W przypadku allelopatii dodatniej niektóre rośliny działają na siebie korzystnie, np. groch dobrze rośnie na polu, gdzie wcześniej uprawiano ziemniaki lub buraki cukrowe.
Zjawisko allelopatii ma duże znaczenie w rolnictwie ekologicznym, gdyż pomaga rolnikom zwiększyć plony przez właściwy dobór roślin uprawianych w kolejnych latach po sobie.
| Różnice między pasożytnictwem a drapieżnictwem | |
|---|---|
| Pasożyt | Drapieżca |
| 1. Mniejszy od żywiciela. | 1. Większy od swojej ofiary (gdy jest mniejszy, poluje stadnie). |
| 2. Żyje kosztem jednego organizmu, często osłabiając go. | 2. Zabija wiele innych organizmów. |
| 3. Związany jest z jednym gatunkiem i swą budową, często uproszczoną, dostosowany do budowy żywiciela. | 3. Poluje na wiele gatunków. |
Każdy organizm żywy wykształca odpowiednie cechy, które umożliwiają mu przystosowanie się do danego trybu życia.
Cechy umożliwiające tasiemcowi uzbrojonemu prowadzenie pasożytniczego trybu życia:
a) haczyki i przyssawki ułatwiają przyczepianie się do ścianek jelita;
b) oskórek pokrywający ciało zabezpiecza przed działaniem soków trawiennych wytwarzanych przez żywiciela;
c) spłaszczone ciało umożliwia lepsze ulokowanie się wewnątrz jelita;
d) pobieranie pokarmu całą powierzchnią ciała;
e) obojnactwo i samozapłodnienie umożliwia wyprodukowanie dużej ilości zapłodnionych jaj, a tym samym zachowanie gatunku.
Cechy kota, umożliwiające prowadzenie przez niego drapieżnego trybu życia:
a) rozszerzanie i zwężanie źrenicy w oku umożliwia polowanie w nocy;
b) silne i ostre kły służą do chwytania i uśmiercania ofiary;
c) ostre pazury służą do łapania i przytrzymywania zdobyczy;
d) zdolność chowania pazurów umożliwia cichy sposób chodzenia;
e) wąsy czuciowe zapewniają doskonałą orientację w terenie;
f) bardzo dobry węch i słuch są pomocne w wyszukiwaniu zdobyczy;
g) ogon stabilizuje ciało w czasie skoku.
Cechy zająca umożliwiające mu obronę przed wrogiem:
a) długie małżowiny uszne zapewniają doskonały słuch;
b) skoczne tylne kończyny ułatwiają ucieczkę;
c) szare futerko stanowi formę maskowania się;
d) duża czujność;
e) kopanie nor w ziemi umożliwia schronienie się oraz bezpieczne wychowywanie potomstwa.
Cechy owcy umożliwiają pobieranie pokarmu roślinnego:
a) ruchliwe wargi do skubania roślin;
b) mocne zęby przedtrzonowe i trzonowe służące do rozcierania pokarmu;
c) dobry węch;
d) żołądek złożony z kilku części, w którym występują bakterie i pierwotniaki (przykład symbiozy) ułatwiające trawienie celulozy.
Obrona roślin przed zjedzeniem:
a) kolce, ciernie,
b) parzące włoski,
c) trujące właściwości, działa szczególnie na układ nerwowy,
d) naśladowanie, „kamuflaż” (upodobnienie do innych gatunków).
Przykłady zwierząt konkurujących o ten sam pokarm:
a) żaba (bocian, szczupak, zaskroniec, lis)
b) mysz (lis, myszołów, zaskroniec, sowa, jastrząb)
Wziąwszy pod uwagę interesy populacji atakowanych, należy stwierdzić, że mimo niekorzystnego oddziaływania pasożytów czy drapieżników, w przyrodzie bywa zachowana równowaga, tj. utrzymanie stałego poziomu liczebności organizmów. Dzieje się tak, ponieważ z populacji usuwane są osobniki mało odporne, gorzej przystosowane i słabe. One to bowiem giną w konkurencyjnej walce o pokarm czy miejsce.
Zapamiętaj!
Konkurencja wewnątrzgatunkowa prowadzi do:
- różnicowania się wielkości osobników;
- zwiększenia śmiertelności w populacji;
- eliminacji osobników chorych i słabych.
Teksty dostarczyło Wydawnictwo GREG. © Copyright by Wydawnictwo GREG
Autorzy opracowań: B. Wojnar, B. Włodarczyk, A Sabak, D. Stopka, A Szostak, D. Pietrzyk, A. Popławska, E. Seweryn, M. Zagnińska, J. Paciorek, E. Lis, M. D. Wyrwińska, A Jaszczuk, A Barszcz, A. Żmuda, K. Stypinska, A Radek, J. Fuerst, C. Hadam, I. Kubowia-Bień, M. Dubiel, J. Pabian, M. Lewcun, B. Matoga, A. Nawrot, S. Jaszczuk, A Krzyżek, J. Zastawny, K. Surówka, E. Nowak, P. Czerwiński, G. Matachowska, B. Więsek, Z. Daszczyńska, R. Całka
Zgodnie z regulaminem serwisu www.opracowania.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora jest niedozwolone.
Ciekawostki (0)
Zabłyśnij i pokaż wszystkim, że znasz interesujący szczegół, ciekawy fakt dotyczący tego tematu.